Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki musi je ogłosić do 16 sierpnia. Za to przy Nowogrodzkiej już zdecydowano, że władze lokalne (rady gmin, miast, powiatów, sejmików, a także wójtów, burmistrzów i prezydentów) będziemy wybierać 21 października 2018 r. To najbardziej dogodna – politycznie i organizacyjnie – data z trzech możliwych do wyboru: 21, 28 października lub 4 listopada. Zgodnie z kodeksem wyborczym wybory mogą być zarządzone nie wcześniej niż na cztery i nie później niż na trzy miesiące przed końcem kadencji obecnych władz samorządowych.
Dlaczego wybory samorządowe odbędą się 21 października?
Jak się dowiedzieliśmy, premier ogłosi wybory dopiero po 10 sierpnia i od tego dnia może ruszyć oficjalna kampania wyborcza, choć wiadomo, że ta nieoficjalna – czyli de facto nielegalna – toczy się już od kilku miesięcy. Wybory 21 października oznaczają dość krótką kampanię wyborczą, ale za to dość intensywną. Właśnie ta jedna z trzech możliwych wyborczych niedziel jest jedyną niehandlową, PiS liczy więc na to, że wyborcy, nie mając wstępu do zamkniętych galerii handlowych, chętniej wybiorą się do lokali wyborczych.
PiS zależy na wysokiej frekwencji w pierwszej turze (szczególnie tam, gdzie będzie się toczył największy bój o miasta), która pomoże przedostać się drugiej tury kandydatom wskazanym przez Jarosława Kaczyńskiego. W drugiej turze – po dwóch tygodniach, czyli 4 listopada – frekwencja będzie niższa. A to dlatego, że to dzień kończący długi weekend (1 i 2 listopada) i Polacy będą odwiedzać groby zmarłych. Jednak PiS wie, że jego elektorat jest bardziej zmobilizowany od opozycyjnego i jest skłonny wcześniej skończyć długi weekend, by wrócić do domu na głosowanie.
Przypomnijmy, że w wyborach samorządowych nie można głosować z zaświadczeniem w innym miejscu niż miejsce naszego zameldowania. Wynika to ze specyfiki wyborów samorządowych i powiązanym z nimi pojęciem lokalnej wspólnoty samorządowej. Trudno sobie wyobrazić, aby mieszkaniec Radomia miał decydować o wyborze władz Lublina, skoro nie należy do wspólnoty tego miasta.
Dlaczego nie inne daty?
28 października odpada z kilku powodów: będziemy zmieniać czas z letniego na zimowy i mogą pojawić się problemy z punktualnym otwarciem lokali wyborczych, co może wywołać zamieszanie. Przy tym terminie druga tura wypadałaby 11 listopada, w święto odzyskania niepodległości. Trudno byłoby w warunkach hucznych obchodów 100-lecia Niepodległości utrzymać ciszę wyborczą. Do tego 10 i 11 listopada ma się odbyć referendum konstytucyjne ogłoszone przez Andrzeja Dudę. Połączenie dwóch glosowań jednego dnia to konieczność powołania dwóch komisji wyborczych do spraw referendum i wyborów samorządowych, i to jeszcze w dwóch różnych lokalach. Organizacyjnie sprawa bardzo skomplikowana.
4 listopada to data, która też nie zyskała poważania we władzach PiS. Pierwsza tura wyborów w dniu zakończenia długiego weekendu (święto Wszystkich Świętych) to ryzyko niskiej frekwencji, a ta liczy się w tej turze. I wreszcie wybór tej daty oznaczałby trzy wyborcze niedziele z rzędu (4 listopada pierwsza tura samorządowe, 11 listopada referendum konstytucyjne, 18 listopada druga tura samorządowa). To wymagałoby dużej dyscypliny od wyborców, a sądząc po dotychczasowej frekwencji, nie należy się jej spodziewać.