Dzisiaj w modzie jest minimalizm. Dotyczy to nie tylko wystroju wnętrz, ale też bryły budynku. Po latach eksperymentowania z nadmiarem formy, z licznymi – mniej lub bardziej udanymi – zdobieniami, z ekstrawagancją mającą nas wyróżniać na tle krajobrazu i sąsiadów, wracamy niejako do korzeni. Teraz „mniej znaczy więcej”. Różne są powody takiej filozofii. Jednym z nich jest na pewno przekonanie, że architektura ostatnich lat niekoniecznie należy do dziedzin, z których możemy być w Polsce szczególnie dumni. Wiele budynków razi agresywną kolorystyką, zbyt skomplikowaną strukturą i niepasującymi do siebie elementami. Były swoistym odreagowaniem po szarzyźnie i marazmie okresu PRL, ale teraz chcemy podążać w innym kierunku. Na tym tle bryła prosta i zwarta nabiera wyjątkowej wartości, pozwala łatwiej wkomponować się w otoczenie oraz symbolizuje spokój, zgodę z naturą.
Do tego dochodzą kwestie praktyczne. Żyjemy w czasach szybko drożejących surowców energetycznych, więc kontrola kosztów zarówno ogrzewania, jak i chłodzenia staje się ogromnym wyzwaniem. Stawiany dzisiaj dom musi być jak najbardziej oszczędny w eksploatacji. Dodatkowym problemem są boleśnie odczuwalne skutki zmian klimatycznych. Coraz częściej musimy pamiętać nie tylko o ochronie przed niskimi temperaturami zimą, ale też przed falami upałów latem. Dom nowoczesny to zatem dom, który w jak najmniejszym stopniu traci ciepło, a równocześnie jest w miarę możliwości odporny na przegrzewanie się. Zwarta bryła, bez różnych architektonicznych udziwnień, zdecydowanie poprawia bilans energetyczny budynku, bo redukuje tzw. mostki termiczne.
Nieoczywisty design
Bardzo ważną decyzją dla każdego inwestora jest wybór pokrycia dachowego. To bowiem równocześnie wybór mający swoje konsekwencje przez wiele lat. Warto się zastanowić nie tylko nad tym, co dzisiaj uchodzi za modne, ale też jak pozostać w zgodzie z trendami w kolejnych dekadach. Wybór pokrycia dachowego dokonywany jest już na etapie projektowania. Musi ono być oczywiście spójne z bryłą domu, uzupełniać ją, a przy tym harmonijnie z nią współgrać. Dach nie powinien się zanadto wyróżniać, ale oczywiście może dodawać budynkowi charakteru. Dzisiaj modne są pokrycia o surowej, mocno uproszczonej formie. Stawiający domy jednorodzinne często wybierają blachodachówki, które wpisują się w minimalistyczny trend. Co ważne, istnieje bardzo szeroka oferta wzorów, zarówno stonowanych, jak i nieco bardziej intrygujących.
Ciekawą nowością rynkową jest blachodachówka panelowa TIGRA firmy Blachy Pruszyński. Wyróżnia się ona ze względu na swój nieoczywisty design, uzyskany dzięki zastosowaniu licznych przetłoczeń. Jako pierwsze rzucają się w oczy trapezowe kształty, oddzielające poszczególne, płaskie fragmenty panelu. Dzięki nim na połaci dachowej tworzy się charakterystyczny wzór tabliczki czekolady. Tego typu ułożenie daje poczucie integralności i uporządkowania dachu. Ta blachodachówka, oprócz trapezowych przetłoczeń, posiada drobną nanofalę. Fale są na tyle dyskretne, że z daleka wyglądają jak powierzchnia płaska, a jednocześnie wzmacniają panel, poprawiając jego sztywność. Panelowa forma ułatwia proces instalowania, a symetryczność modułu pozwala na montaż wedle życzenia dekarza – od prawej lub lewej strony.
W minimalistyczny trend wpisują się także panele na rąbek stojący, które sprawdzają się nie tylko na nowoczesnych dachach, lecz również na elewacjach. Zastępują one tradycyjne blachy zaginane ręcznie na rąbek, których układanie było ogromnym wyzwaniem dla dekarzy. Blaszane pokrycia dachów warto wybrać także ze względu na ich właściwości. Są trwałe, odporne na zarysowania, a także na warunki atmosferyczne. Ponadto można je określić jako nienasiąkliwe, czyli pod wpływem wilgoci nie zmieniają swojego ciężaru.
Coraz częściej inwestorzy świadomie rezygnują z okapów, dzięki czemu dom doskonale wpisuje się w nowoczesną architekturę, która dąży do likwidacji niepotrzebnych detali. Dach bez okapów sprawia, że zacierają się granice między połacią dachową a elewacją. W takim przypadku często w elewacjach ukrywa się rynny i rury spustowe, chociaż nie ma technicznych przeciwwskazań, aby zastosować tradycyjny system orynnowania. Możemy również zdecydować się na rozwiązanie pośrednie, czyli rynny pozostawić widoczne, a ukryć rury spustowe.
Stodoła dobrze zabezpieczona
Szczególną popularnością w ostatnich latach cieszą się projekty nawiązujące kształtem i konstrukcją do tradycyjnej polskiej stodoły. Mówi się dzisiaj wręcz o tzw. nowoczesnej stodole. Takie domy charakteryzują się wyrafinowaną, elegancką prostotą i minimalistycznym designem detali, wykorzystywanych do wykończenia budynku. Elewacja nowoczesnej stodoły to często deski, które idealnie pasują do surowych, metalowych elementów stolarki okiennej. Domy bez okapów wyróżniają się dachem dwuspadowym oraz prostokątną bryłą, symbolizującą minimalistyczny styl. Konstrukcja dachu wymaga od projektantów przemyślanych rozwiązań odprowadzenia opadów atmosferycznych, a styl budynku – zastosowania estetycznie spójnych systemów rynnowych. Dobrym rozwiązaniem będą w tym przypadku rynny stalowe, które poza walorami użytkowymi mogą też spełniać funkcję dekoracyjną. Zwłaszcza gdy inwestor wybierze dla nich kolor grafitowy lub czarny.
Interesującym produktem są bezłącznikowe rynny Q Stalyo nowej ekonomicznej marki Galeco. W ofercie Q Stalyo znajdziemy dwa systemy: Q Stalyo PRO i MIX-PRO. Łączy je forma, a różni materiał. W pierwszym z nich wszystkie elementy wykonane są ze stali. – Q Stalyo PRO to nowoczesny stalowy system rynnowy, wyróżniający się innowacyjnymi rozwiązaniami technicznymi. Elementy wysokiej jakości systemu są do siebie idealnie dopasowane, a w miejscach połączeń, w których tradycyjnie stosowane są łączniki z uszczelkami, wprowadzono rozwiązanie Qnnect, czyli łączenie przeprofilowanych rynien na zakładkę przy użyciu elastycznego dedykowanego kleju. Dzięki swojej geometrii w miejscu połączenia rynien można ustawić hak doczołowy lub nakrokwiowy, maskując w ten sposób połączenie, równocześnie je wzmacniając i zabezpieczając przed rozszczelnieniem. Pod kątem najbardziej wymagających klientów został zaprojektowany hak ukryty doczołowy, który po zamontowaniu na rynnie jest niewidoczny. W efekcie końcowym system wygląda tak, jakby był ukryty za maskownicą, z tą tylko różnicą, że nie wymaga od inwestora zakupu dodatkowych elementów w postaci maskownic. Rury spustowe i rynny systemu Q Stalyo PRO charakteryzują się kształtem innym niż klasyczny – przekrój rynien jest prostokątny, natomiast rury spustowe, widoczne na tle elewacji, mają przekrój kwadratowy. Rozwiązania projektowe gwarantują wysoką wydajność systemu. Nowatorski system Qnnect umożliwia szybki montaż, co pozytywnie wpływa na całkowity czas realizacji i budżet inwestycji – mówi Magdalena Buryło, koordynator ds. marketingu Galeco.
Dopasowanie odpowiedniego systemu rynnowego do konstrukcji w stylu nowoczesnej stodoły ma ogromne znaczenie. Chodzi o to, aby nie tylko nie zaburzyć regularnego, symetrycznego charakteru bryły, ale wręcz jeszcze go podkreślić. System rynnowy musi idealnie komponować się z dwuspadowym dachem, pokrytym blachą. Prostokątne rynny stalowe stają się integralną częścią konstrukcji i świetnie harmonizują z dużą stolarką okienną, która wizualnie powiększa przestrzeń i współgra z obszarem wokół inwestycji.
Pamiętajmy, że domy w stylu nowoczesnej stodoły, z racji swojej charakterystycznej konstrukcji, są bardziej narażone na szkodliwe warunki atmosferyczne czy środowiskowe niż budynki z tradycyjnym dachem z okapem. Nie bez znaczenia jest także wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne. Dach dwuspadowy wymaga większej wydajności odprowadzania opadów atmosferycznych niż płaska konstrukcja dachowa. To szczególnie ważne dziś, gdy z powodu zmian klimatycznych coraz częstsze są gwałtowne opady nawalne, zwłaszcza w okresie letnim.
Papa na lata
Bez względu na to, czy mówimy o budynku w stylu minimalistycznym, czy bardziej tradycyjnym, wiele kwestii pozostaje niezmiennych. Należy do nich choćby potrzeba bieżącej konserwacji dachu, bo jest to część budynku szczególnie mocno wystawiona na działanie różnych czynników atmosferycznych. Należą do nich śnieg, deszcz, wiatr, mróz czy intensywne promieniowanie słoneczne, ale wyzwaniem dla dachu są też zanieczyszczenia powietrza oraz porastanie go przez mchy i porosty. Należy regularnie przeprowadzać przegląd dachu i w zależności od potrzeb podejmować odpowiednie działania. Warto reagować od razu po pojawieniu się drobnych uszkodzeń, aby zapobiec ich powiększaniu się i w efekcie potrzebie kompleksowego remontu. Wymiana dachu na nowy jest przedsięwzięciem niezwykle kosztownym, czasochłonnym i wymagającym dużego nakładu pracy. Stary dach często lepiej pomalować i dzięki temu przywrócić mu odpowiednie właściwości.
Można do tego użyć substancji o nazwie papa w płynie. Papa jest środkiem pozwalającym na renowację niemal każdego rodzaju dachu, bez względu na rodzaj pokrycia. Dzięki niej dokonuje się uszczelnienia dachu, orynnowania lub opierzenia dachowego, a także poprawia się estetykę budynku. Papa dobrze przylega do podłoża, także bitumicznego, i uszczelnia mikropęknięcia, tworząc bezspoinową, wodoodporną membranę. Mówiąc w uproszczeniu, wyschnięta struktura papy przypomina gumę, jest wysoce elastyczna i odporna na spękania. Co ważne, tworzy gładką i równą powierzchnię, którą potem łatwo da się utrzymać w czystości.
Papa w płynie jest mrozoodporna, a także wytrzymała na działanie związków chemicznych występujących w opadach atmosferycznych. Dzięki takim właściwościom powinna dobrze chronić dach nawet przez dziesięć lat po zastosowaniu. Ogromnym atutem papy jest także łatwość w użyciu, bo to substancja jednoskładnikowa, nadająca się do nakładania na zimno wałkiem, pędzlem lub natryskowo. Po przemieszaniu można od razu przystąpić do malowania. Papa utwardza się pod wpływem działania promieni ultrafioletowych i jednocześnie, właśnie po utwardzeniu, jest na nie odporna. Dzięki temu nie wymaga żadnych dodatkowych powłok nawierzchniowych.
Na jakim rodzaju powierzchni sprawdza się papa w płynie? Praktycznie na każdym. Można nią malować dachówki ceramiczne i cementowe, papę, blachę, stare gonty bitumiczne i drewniane, blachodachówkę, blachę ocynkowaną, cegłę, beton, stal czy drewno. Trzeba jednak pamiętać, aby podłoże, na którym chcemy zastosować papę w płynie, było suche, oczyszczone i odtłuszczone. Powierzchnie bardzo chłonne, jak stare dachówki cementowe lub powierzchnie bardzo zniszczone, należy przed malowaniem zagruntować. W innych przypadkach gruntowanie nie jest konieczne. Gruntowanie można również przeprowadzić rozcieńczoną papą w płynie.
Dachy metalowe, wykonane zwykle ze stali czarnej lub ocynkowanej, ewentualnie z aluminium, są wyjątkowo narażone na uszkodzenia powłoki malarskiej. Pod wpływem temperatury, zarówno wysokiej, jak i niskiej, powierzchnia blachy ulega pofałdowaniu, kurczeniu, wydłużaniu oraz różnym odkształceniom. Papa w płynie jest w stanie sprawić, że pomalowana nią blacha będzie estetycznie prezentować się przez długi czas. Jednocześnie papa zabezpieczy dach blaszany przed rdzą.
Dach pokryty dachówką ceramiczną lub cementową warto malować w dwóch przypadkach. Pierwszy to chęć zmiany koloru dachówki, a drugi to zniszczone pokrycie dachowe. Nawet jeśli po długim okresie użytkowania struktura dachówki nie jest uszkodzona, to na jej powierzchni występują zanieczyszczenia, mchy i porosty. Dodatkowo dachówka przy kominie pokrywa się stopniowo nalotem z sadzy. Malowanie jest tańsze niż wymiana dachu, a papa w płynie zapewni gładką powłokę, dzięki czemu brud nie będzie tak łatwo przywierał, za to łatwiej zostanie zmyty w czasie opadów deszczu.
Uszkodzenia w pokryciu dachowym z papy najczęściej powstają wskutek jej niepoprawnego położenia, czyli niedokładnego doklejenia brzegów, nierównomiernego zgrzania lub niedostatecznego rozwinięcia papy. Ponadto, niewielkie uszkodzenia mogą się pojawić także po kilku latach od położenia papy w wyniku degradacji spowodowanej czynnikami atmosferycznymi. Uszczelnienie takiej powierzchni poprzez malowanie to najszybszy i najprostszy sposób na renowację. Papa w płynie pozwoli także spowolnić proces starzenia się asfaltu z papy, tworząc powłokę zatrzymującą promieniowanie ultrafioletowe. Wreszcie ta substancja nadaje się dobrze także do konserwacji dachu krytego gontem drewnianym bądź drewnem.