„Dziś wieczorem zmarł emerytowany biskup diecezji warszawsko-praskiej abp Henryk Hoser. Od 2017 r. był wysłannikiem papieża Franciszka – wizytatorem specjalnym w Medjugorie. Lekarz, pallotyn, misjonarz w Rwandzie, przewodniczący komisji bioetycznej w KEP” – podała na Twitterze warszawska archidiecezja. Abp Hoser miał 78 lat. Trafił do szpitala 29 lipca z powodu powikłań po zakażeniu koronawirusem, jego stan był poważny.
Misja w Rwandzie, posługa w Warszawie
Abp Henryk Hoser był pallotynem, do zgromadzenia wstąpił w 1969 r., łącząc studia w seminarium z praktyką lekarską (był internistą). Święcenia prezbiteriatu przyjął w 1974 r. z rąk warszawskiego biskupa pomocniczego Władysława Miziołka. Misję w Rwandzie, gdzie założył m.in. Ośrodek Medyczno-Socjalny, Hoser prowadził w latach 1975–96. W Afryce był zarazem duszpasterzem, proboszczem i lekarzem, przełożonym Delegatury Misyjnej Księży Pallotynów.
Pełnił w Kościele wiele wysokich funkcji: był m.in. sekretarzem Komisji Episkopatu ds. Służby Zdrowia, Komisji Episkopatu ds. Rodziny, przewodniczącym Związku Stowarzyszonych Ośrodków Medycznych w Kigali (BUFMAR), kierował Centrum Monitoringu Epidemii AIDS i programem opieki psycho-medycznej i socjalnej dla chorych na AIDS. Przewodził Zespołowi Ekspertów ds. Bioetycznych KEP, był poza tym członkiem Komisji Duszpasterstwa w jej strukturach, Rady ds. Rodziny i Rady Stałej.
22 stycznia 2005 r. Jan Paweł II mianował go arcybiskupem tytularnym Tepelty (Hoser po misji w Rwandzie nie wrócił do Polski, urzędował we Francji i Belgii), został sekretarzem pomocniczym Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów i przewodniczącym Papieskich Dzieł Misyjnych. Benedyk XVI 28 czerwca 2008 r. powierzył mu opiekę nad diecezją warszawsko-praską. Ustąpił w 2017 r., gdy osiągnął wiek emerytalny, pozostał jednak arcybiskupem seniorem.
W 2013 r. episkopat przyjął ostry w wymowie dokument „O wyzwaniach bioetycznych, przed którymi stoi współczesny człowiek”, dzieło zespołu ekspertów ds. bioetyki pod kierownictwem abp. Hosera, potępiające m.in. metody in vitro, uznające aborcję za niemoralną, krytyczne wobec badań prenatalnych. W piśmie tym czytamy: „Dziecko ma bezwzględne prawo do tego, aby się urodzić, ma prawo kochać i być kochane. Domaganie się prawa do aborcji stanowi wyraz wysoce niegodnego postępowania, nawet jeśli jego źródłem miałby być lęk lub poczucie źle pojętej odpowiedzialności za dziecko”. Kościół pierwszy raz zajął wtedy tak ostre i jednoznaczne stanowisko.
Abp Hoser znany był też z takiej wypowiedzi dla „Naszego Dziennika” (też 2013 r.): „Ideologia gender jest pochodną marksizmu i nowym sposobem walki klas: mężczyzn i kobiet. Kobiety to proletariat, mężczyźni to kapitaliści, którzy żeńskie proletariuszki uciskają”.
Od sporu z ks. Lemańskim do Medjugorie
Jako biskup praski Hoser był znany przede wszystkim z głośnego sporu z ks. Wojciechem Lemańskim z parafii pw. Narodzenia Pańskiego w Jasienicy. Duchowny otwarcie krytykował Kościół, jego struktury i narrację o pedofilii. W zamian otrzymał karę suspensy, a ostatecznie został zawieszony i wydalony ze stanu kapłańskiego. Diecezja tak to wówczas tłumaczyła: „Brak szacunku i posłuszeństwa Biskupowi Diecezjalnemu oraz nauczaniu biskupów w Polsce w kwestiach bioetycznych sprawiają, że dalsza posługa proboszczowska pod władzą biskupa diecezjalnego staje się niemożliwa”. Karę suspensy odwiesił następca Hosera w diecezji warszawsko-praskiej bp Romuald Kamiński w 2018 r.
W tym samym roku emerytowany abp Hoser otrzymał od papieża Franciszka ostatnią misję. Udał się do Medjugorie w Bośni i Hercegowinie, by obserwować maryjny kult po tamtejszych objawieniach. Jako wizytator nie badał wiarygodności tych objawień – których przez 40 lat miało być ok. 40 tys. – ale pełnił opiekę duszpasterską nad pielgrzymami. Niemniej mediom opowiadał, że liczne przypadki nawróceń w tym regionie uważa za cud.
Hoserowi zarzucano m.in. milczenie w sprawie ludobójstwa w Rwandzie, pedofilii w Kościele i właśnie odebranie ks. Lemańskiemu prawa głosu. W 2020 r. radni Lewicy i Nowoczesnej wnosili o odebranie mu tytułu honorowego obywatela Warszawy. Uchwałę odrzucono.