Noworoczne orędzie prezydenta Emmanuela Macrona już na tydzień przed końcem roku było obiektem sporych spekulacji. Ogólnokrajowy strajk przeciw reformie emerytalnej, w szczególności organizacji pracowników transportu, wszystkim już daje się we znaki. Jednak frustracja ogniskuje się na prezydencie i jego „jusqu’auboutisme” (po polsku powiedzielibyśmy: „idzie do celu po trupach”). O ile rząd spotyka się i podobno coś negocjuje ze związkowcami, o tyle Macron zachowuje się, jakby go to nie dotyczyło. Debaty mądrych w telewizji i gazetach o tym, co powinien zapowiedzieć, o tym, że powinien ulec strajkującym, przełożyć reformę, zorganizować jej wielomiesięczne przepisywanie w ramach dialogu społecznego, ale za wszelką cenę ugasić strajk – nie padły na podatny grunt.
Składając życzenia, Macron podkreślił potrzebę reform, powtórzył kilka ogólników o tym, w jaki sposób Francuzi i Francuzki mieliby na niej skorzystać, i w tonie ojca narodu zapewnił, że wszystko będzie dobrze. Cóż, nie poprawiło to sylwestrowych nastrojów w milionach francuskich domów.
Drugi miesiąc strajku we Francji
Związki mają świadomość, że nie zablokują reformy, próbują więc ugrać, ile się da, dookoła niej. Zaczęły się rozmowy na temat wzmacniania karier (szczególnie pod koniec życia zawodowego: w tej chwili to praktycznie najtrudniejszy okres w trajektorii kariery). Może uda się zlikwidować „âge pivot”, czyli stopniowanie nabywania przywilejów emerytalnych (uprawnienia do pełnej stawki miałyby przysługiwać dopiero dwa lata po osiągnięciu wieku minimalnego, tak jak w polskiej reformie z 2013 r.).
5 stycznia rozpoczął się drugi miesiąc strajku i już wszyscy mają nietęgie miny. Pod względem handlowym były to najgorsze święta od lat. Przy okrojonym transporcie ludzie po prostu nie mieli jak dojechać na zakupy. Kultura wieczornych wyjść na miasto też musi poczekać na lepsze czasy, bo większość linii nie kursuje po 19. Zarabiają tylko taksówkarze. I może Netflix.
Parlamentarzyści nie stracą, adwokaci tak
Tymczasem spływają kolejne informacje. Na przykład zapowiedziano utrzymanie „autonomii” systemu emerytalnego dla senatorów... ponieważ nie wymaga dopłat z budżetu państwa. Adwokaci też nie wymagali, a jeśli w ogóle – to bardzo niewiele. Zakrawa to na ponury żart, w końcu nie tylko Francja swoim senatorom płaci z państwowej kasy od samego początku, ale też wysokość ich emerytur wprawia w osłupienie. Pisał o tym Thomas Piketty w „Do urn, obywatele”:
„To samo dotyczy systemu emerytalnego dla parlamentarzystów, który dziś pozostaje wyłączony spod wspólnych dla wszystkich regulacji. W szczególności wystarczy, by poseł lub senator opłacał składki przez dwadzieścia lat, aby nabył tytuł do emerytury w pełnej wysokości – zwyczajni obywatele muszą czekać lat czterdzieści. Często przywołuje się tu fakt, że parlamentarzyści płacą składki podwójnie – jest to jednak argumentacja skandaliczna, gdyż składki, o których mowa, tylko w minimalnej części pokrywają wydatki emerytalne. Reszta tych podwójnych składek pochodzi z kasy państwowej, a więc z kieszeni podatników”.
Tymczasem adwokaci, zwłaszcza z prowincji, przeliczyli, że na włączeniu do wspólnego worka stracą 40 proc. wyliczanej emerytury (z ponad 1400 euro – ledwie tysiąc), za to ich składki wzrosną dwukrotnie.
Ktoś tu nie odrobił lekcji z Wielkiej Rewolucji: z kim jak z kim, ale z francuskimi prawnikami z prowincji nie warto zadzierać. Pierwszą okazją do zemsty będą wybory lokalne w marcu. Bardzo możliwe, że wiosną Francja będzie już całkiem innym krajem.