Wspólne orędzie arcybiskupów. Nowy rozdział w „księdze pojednania” polsko-ukraińskiego

Czasem bywa tak w historii, że jakiś gest, wypowiedź, dokument przychodzi pozornie przedwcześnie, a później, gdy emocje opadną, okazuje się momentem przełomowym.

Jest nowy rozdział w „księdze pojednania” polsko-ukraińskiego. W 80. rocznicę krwawej czystki etnicznej, nazywanej powszechnie rzezią wołyńską, arcybiskupi Stanisław Gądecki i Światosław Szewczuk podpisali wspólne orędzie dotyczące tej zbrodni popełnionej na niewinnej ludności polskiej przez oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii w latach 1943–45. W ten proces pojednania wielki wkład miał Jan Paweł II. „Powinniśmy pamiętać o jego osobistej inicjatywie i osobistym patronacie nad tym procesem”, czytamy w kościelnym dokumencie ogłoszonym 7 lipca.

Pojednanie na papierze potrzebuje czynów

Jego wymowa jest pozytywna i krzepiąca: popiera dążenie do „ułożenia wspólnej przyszłości jak wolni z wolnymi i równi z równymi”. Obaj zwierzchnicy kościelni, rzymskokatolicki i greckokatolicki, zwracają uwagę, by nie mieszać przebaczenia z pojednaniem: „przebaczenie uprzedza pojednanie”. Przebaczenie jest „doświadczeniem wewnętrznym”, dokonującym się w konkretnej osobie. Do osiągnięcia pojednania potrzebne jest „zaangażowanie wszystkich stron uwikłanych w konflikt”. Może nastąpić pod warunkiem wzajemnej wymiany przebaczenia i tylko wówczas, gdy buduje się je na prawdzie i sprawiedliwości.

Orędzie unika tonów triumfalistycznych. Jego sygnatariusze, reprezentujący dwie wielkie wspólnoty wyznaniowe, z jednej strony piszą o sukcesie, z drugiej zaznaczają, że dokumenty to nie wszystko.