Czas na odchudzanie

Kasa na oku

Rozmowa z politologiem Radosławem Markowskim o tym, jak najlepiej finansować partie polityczne

Władza przy kasie

Dla czystości gry partie polityczne utrzymywane są z budżetowych pieniędzy. Ostatnio pojawił się jednak pomysł, by finansowali je ich wyborcy przez odpisy podatkowe. Byłoby lepiej czy gorzej? I na co w ogóle partie wydają nasze pieniądze?

Odprawić polityków

Kasa partyjna, pieniądze państwowe

Z czego żyją partie? Dwanaście największych miało w ubiegłym roku 230 mln zł przychodów. Aż 98 mln z tej kwoty zyskało PSL za sprzedane nieruchomości, a kolejne 60 mln partie dostały z budżetu państwa, czyli od podatników. Najmniej pieniędzy pochodzi z partyjnych składek.

Kieszenie władzy

Roztrząsanie, ile kto zarabia i dlaczego tak dużo, jest ulubionym tematem nie tylko prywatnych plotek, ale także wielkich debat politycznych. Finansowe kłopoty państwa ponownie rozbudziły i tak w Polsce silne nastroje egalitarne. Parlament gruntownie przetrzepał właśnie kieszenie podatników, zwłaszcza tych nieco lepiej zarabiających. Zabrał się też za zarobki prezesów Narodowego Banku Polskiego oraz członków Rady Polityki Pieniężnej, które – jak na polskie warunki – są rzeczywiście wysokie. Nowa władza pospiesznie deklaruje, że odchudzi także swoje portfele, zamrażając pensje na dotychczasowym poziomie. Z trudem pogodziliśmy się, że państwo nie może mieć wpływu na zarobki w prywatnym biznesie. Tam jednak, gdzie wypłaca się pieniądze publiczne, powinny być ustalone jakieś granice, niezbyt rażące powszechne poczucie sprawiedliwości. (Najłatwiej byłoby zgodzić się, że górny pułap zarobków władzy powinna wyznaczać pensja prezydenta RP).

Drogie partie

Partyjne pieniądze nieustannie budzą emocje. Partyjne pieniądze postrzegane są jako jedno z poważnych źródeł korupcji w Polsce. Czy w związku z tym partie w całości należy wziąć na utrzymanie państwa żądając w zamian pełnej jawności i surowo karząc za naruszenia przepisów? Za takim rozwiązaniem opowiedziały się największe ugrupowania. Przeciwko występuje Platforma Obywatelska i znaczna część obywateli.

Lewa kasa, prawa kasa

Finanse partii politycznych są jawne. Taka jest norma konstytucyjna, to samo mówi ustawa o partiach politycznych. Gazety publikują więc sprawozdania z kampanii wyborczych, w Wydziale Rejestrowym Sądu Wojewódzkiego w Warszawie i w Państwowej Komisji Wyborczej można przeczytać coroczne finansowe sprawozdania. Jednocześnie znawcy problemu zgodnie twierdzą, że nie ma większej fikcji niż owe rozliczenia. Tak naprawdę bowiem partyjne pieniądze kryje szczelna tajemnica, powszechne jest także przekonanie, iż finansowanie działań polityków jest jednym z poważniejszych źródeł korupcji. W Polsce nie wybuchła jeszcze afera związana z tajnymi partyjnymi kontami na miarę tej, jaka poruszyła ostatnio niemiecką opinię publiczną w związku z osobą byłego kanclerza Helmuta Kohla, ale może to się stać także naszym udziałem. Zbliżają się kolejne, coraz bardziej kosztowne, wybory – w tym roku prezydenckie, a za rok parlamentarne. Rozrasta się system partyjnej nomenklatury, podziału łupów.