Kraj

Sejm nie sąd

Awantura ws. upamiętnienia G. Przemyka

W awanturze wokół upamiętnienia Grzegorza Przemyka najważniejszy nie jest poseł Iwiński czy SLD, ale to, że tabuny rozmaitych komentatorów próbują bagatelizować ten spór.

Jedni sprowadzają parlament do roli legislacyjnej maszynki , sugerując, że wobec masy problemów gospodarczych i społecznych nie powinien tracić czasu na zajmowanie się – choćby w takiej symbolicznej formie, jaką miała być rocznicowa uchwała – pamięcią i historią. Inni dostrzegają wyłącznie polityczny wymiar sprawy – jako następnej przepychanki między partiami. Są wreszcie tacy, którzy – co jest zwyczajnie obrzydliwe – dezawuują samego Przemyka (przedstawiając go – w najłagodniejszej wersji – jako zwykłego rozwydrzonego chuligana).

Tymczasem jest to kolejny ważny przyczynek w dyskusji o traktowaniu najnowszej historii. Oto przecież Iwiński wykazał się skrajnym cynizmem (albo – co jednak mniej prawdopodobne – zwykłym nieuctwem).

Akurat sprawa śmierci Grzegorza Przemyka była od początku – w przeciwieństwie do niektórych przypadków śmierci ludzi związanych z antykomunistyczną opozycją – oczywista. Nikt znający PRL-owską rzeczywistość nie wierzył w przedstawianą przez władze – uosabiane przez rzecznika rządu Jerzego Urbana – wersję, jakoby maturzysty nie skatowali milicjanci, lecz sanitariusze pogotowania. Było jasne, że władze znowu kłamią – a nadto, co wróżyło najgorzej, chroniąc swoich siepaczy dają milicji i bezpiece dalsze przyzwolenie na używanie siły i łamanie prawa.

Dlatego tak cynicznym jest sprzeciw Iwińskiego wobec umieszczenia w uchwale poświęconej śmierci Przemyka zdania wskazującego, że to w tej sprawie „na polecenie najwyższych władz partyjnych i państwowych fabrykowano dowody”. Opowiadanie, że nie zapadł w tej kwestii wyrok sądowy, więc i Sejm nie powinien się w niej wypowiadać jest nieporozumieniem: nie trzeba studiów prawniczych, by wiedzieć, że wymogi w postępowaniu sądowym są nader surowe zwłaszcza w powiązaniu z upływem czasu i mechanizmem funkcjonowania totalitarnego państwa. Uchwała parlamentu nie ma jednak statusu werdyktu karnego, lecz wymiar głównie symboliczny – stąd i inne mogą być jej podstawy.

Jeśli już Iwiński mógł coś podważać, to inny fragment proponowanego tekstu: ten o potępieniu „inspiratorów tego politycznego mordu”. Otóż nic nie wskazuje na to, by zabójstwo Przemyka było przez władze ukartowane. Jeśli mówić o ich odpowiedzialności, to w tym sensie, że przyzwalały na brutalne zachowania i samowolę na komendach. Najprawdopodobniej milicjanci doprowadzili do śmierci maturzysty przez przypadek – tyle że było to możliwe dlatego, bo bicie zatrzymanych było tolerowaną od dawna praktyką.

Rzecz w tym, że owa nieuzasadniona supozycja o politycznym mordzie znalazła się w tekście uchwały przyjętej w końcu przez Senat – a tym samym przeciwnicy upamiętnienia sprawy zamordowania niewinnego maturzysty przez policjantów totalitarnego państwa zdobyli kolejną amunicję.

Historia wymaga precyzji – także ta w wersji parlamentarnej.

Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Świat

Trump bierze Biały Dom, u Harris nastroje minorowe. Dlaczego cud się nie zdarzył?

Donald Trump ponownie zostanie prezydentem USA, wygrał we wszystkich stanach swingujących. Republikanie przejmą poza tym większość w Senacie. Co zadecydowało o takim wyniku wyborów?

Tomasz Zalewski z Waszyngtonu
06.11.2024
Reklama