Ludowe tradycje w nowej odsłonie. Poznaliśmy program Wianków – Święta muzyki
Chociaż, jak podaje Ambroży Grabowski w Dawnych zwyczajach krakowskich, tradycja wianków do Krakowa przywędrowała z Warszawy, stara stolica przoduje dziś w organizacji corocznych obchodów nocy świętojańskiej. Wianki – Święto Muzyki to jedna z największych imprez kulturalnych w kraju, a program muzyczny od lat przyciąga słuchaczy i słuchaczki z całej Polski. Tegoroczny lineup stawia na artystów nawiązujących do folku i wpisujących się w ogólnoświatowy trend poszukiwań tożsamościowych poprzez eksplorowanie ludowych tradycji muzycznych.
Jednym ze sztandarowych przykładów przywracania folkowych brzmień do łask jest wieloletnia działalność Kapeli Ze Wsi Warszawa. Grupa funkcjonująca już od 1997 roku konsekwentnie czerpie z tradycji ludowych łącząc je z nowoczesnymi aranżacjami i świeżym podejściem do produkcji. Zespół był wielokrotnie nagradzany przez polskie i zagraniczne instytucje – ma na koncie m.in. kilka Fryderyków, nagrodę BBC Radio 3 Awards for World Music i nominację do Grammy 2006 w kategorii „polka”. Grupa wykorzystuje specyficzne instrumentarium znane z polskiej muzyki ludowej, w tym repliki historycznych instrumentów takich jak fidel płocka czy suka biłgorajska. Oba instrumenty zostały odkryte w Polsce w trakcie badań archeologicznych i zrekonstruowane po latach przez najlepszych lutników. Jak brzmią te i inne instrumenty w arsenale Kapeli Ze Wsi Warszawa będzie można usłyszeć o 20.30 na Scenie na Powiślu.
Kolejną grupą wprawnie łączącą ludową tradycję ze współczesnością jest trio Sutari. Zespół tworzą Basia Songin, Kasia Kapela i Asia Kurzyńska. Wokalistki i instrumentalistki eksperymentują z folkowymi formami tworząc w nich przestrzeń na współczesne akcenty. Jak przyznała była członkini zespołu, Zofia Zembrzuska: „wystarczy trochę zmienić tempo, zwolnić lub przyspieszyć, żeby odnaleźć w starych pieśniach jazz, swing, a nawet blues”. Zespół z powodzeniem dostrzega te międzygatunkowe powiązania i prowadzi jeden z najbardziej oryginalnych dialogów między dawnymi tradycjami a współczesnością. W repertuarze Sutari znajdują się zarówno pieśni z folkowego kanonu jak i autorskie kompozycje, inspirowane ludową spuścizną z różnych kręgów kulturowych. Na płytach grupy znajdą się chociażby odniesienia do litewskich sutartines – pieśni wielogłosowych śpiewanych tradycyjnie przez kobiety z północno-wschodniej Litwy. To właśnie im zespół zawdzięcza swoją nazwę. Sutari usłyszymy również na Scenie na Powiślu, zaraz przed Kapelą ze Wsi Warszawa.
Kosmopolityczny charakter ma twórczość Ifi Ude – polsko-nigeryjskiej artystki, którą czytelnicy mogą już kojarzyć chociażby przez zeszłoroczną nominację do Paszportów „Polityki” za album „Ludevo”, który łączy zabiegi wokalne znane z muzyki ludowej i nietypowe instrumentarium z bardzo nowoczesnym podejściem produkcyjnym. Na brzmienie artystki mają wpływ zarówno polski folk jak i tradycje afrykańskie, które brzmią razem zadziwiająco spójnie. Ifi sama przyznaje: „swobodne przepływanie między kulturami słowiańską i afrykańską jest dla mnie tak naturalne jak oddychanie. Wyobrażam sobie, że świat nie ma granic, a tym bardziej świat kultury i zmysłów”. Poczucie braku stylistycznych i kulturowych ograniczeń owocuje bardzo eklektyczną mieszanką brzmień, w której z jednej strony pojawiają się elementy mistycyzmu, a z drugiej kultury klubowej – światy może wcale nie tak bardzo od siebie odległe. Ifi Ude wystąpi na Scenie na Rynku o 18.50.
Dla fanów świeżej elektroniki punktem obowiązkowym jest koncert Aliny Pash. Płyty ukraińskiej wokalistki i raperki mają mocny, nowoczesny, hip hopowy rdzeń, ale wyraźne są na nich wątki folkowe. Aluzje do kultury karpackiej można też zauważyć w warstwie wizualnej – artystka często pojawia się w strojach i makijażu nawiązujących do ludowych tradycji – oczywiście z współczesnym posmakiem. Dwuosiową działalność Aliny Pash dobrze obrazują jej wydawnictwa z 2019 roku – bliźniacze albumy Pintea:Gory i Pintea:Misto skupiające się, jak sama nazwa wskazuje, na dwóch światach obecnych w twórczości artystki. Wokalistka jest tylko częścią ukraińskiej reprezentacji w programie Wianków – Święta Muzyki. Poza nią wystąpią DJ-ki Azazazarova i Shjva oraz DJ Nuarrr – zagrają w ramach Silent Disco na Powiślu wspólnie z poznańska DJ-ką Monster. Kolejnym ukraińskim muzykiem, który pojawi się w Krakowie 25.06 jest specjalista od lir korbowych (zarówno w roli muzyka jak i lutnika) – Gordiy Starukh.
Koncerty to tylko część programu Wianków. W ramach wydarzenia odbędą się też warsztaty, konkurs na najpiękniejszy wianek, spotkania i panele dyskusyjne – m.in. panel dotyczący sytuacji w Ukrainie i dyskusja na temat trudności czekających na młode kobiety w branży muzycznej. Główną bohaterką spotkania będzie Margaret – wokalistka z ogromnym doświadczeniem w przemyśle fonograficznym, i jednocześnie headlinerka Sceny na Rynku – jej koncert rozpocznie się o 21. Nie zabraknie też wydarzeń poza centrum Krakowa – w dzielnicy Wesoła, odbędzie się ekologiczny piknik, który potrwa od 11 do 16.
Na tych, którzy po całym dniu wciąż będą czuli niedosyt czeka część imprezowa w Klubie Spotkań Poczta Główna – zagrają: Skungal, Kondrat, Beniovska i Ira Mos. Zwieńczeniem całego wydarzenia będzie ludowy akcent na Kopcu Kraka. O świcie usłyszymy tam uratowane przed zapomnieniem pieśni z Polesia w wykonaniu grupy Z Lasu, którą tworzą kobiety z dużym doświadczeniem zarówno w wykonywaniu muzyki ludowej jak i w dziedzinach badawczych. Grupa od 2008 odwiedza Polesie w poszukiwaniu śladów dawnej kultury z tego rejonu. W repertuarze zespołu znajdują się tylko utwory zarejestrowane w trakcie nagrań terenowych powstałych w czasie ich wyjazdów.
Wstęp na te i inne wydarzenia w ramach Wianków – Święta Muzyki, są bezpłatne. Wejściówki można pobrać ze strony internetowej albo przez aplikację KBF: Plus. Organizatorzy wydarzenia dołożyli też wszelkich starań by każdy obecny czuł się tego dnia bezpieczny i mile widziany. Dostępne będą udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami – m.in. pętla indukcyjna na Rynku Głównym dla osób głuchych i słabosłyszących. Na Rynku i w strefie relaksu pod Wawelem obecny będzie też zespół tłumaczy Polskiego Języka Migowego, a członkinie Klubu Głuchego seniora przeprowadzą zajęcia z rękodzieła.