Rotacje w Spółkach Skarbu Państwa

Karuzela kadrowa kręci się na pełnych obrotach. Najpierw minister Skarbu Państwa wymienia swoich przedstawicieli w radzie nadzorczej spółki, a co zdarzy się potem, wie każdy prezes. Niektórzy zawczasu składają dymisje (jak szef PKP Jakub Karnowski), czasem robią to na prośbę ministra (jak prezes PZU Andrzej Klesyk). Takie są reguły gry w państwowej gospodarce. Co wybory, to kadrowe trzęsienie ziemi. Tym razem szczególne, bo PiS jest w rewolucyjnym nastroju. Nowa Polska wymaga „dobrej zmiany”, zwłaszcza w dziedzinie kadr. Nie zatrzymamy się na zarządach, zejdziemy do najniższych szczebli – zapowiadają politycy. Tak samo będzie w administracji państwowej. Bo kadry decydują o wszystkim, jak mawiał Lenin. Mówił też o kucharce, która będzie mogła rządzić państwem. Zobaczymy, jak się to sprawdzi w polskich realiach. Lekcja Kiliana PiS ma skromny zasób kadrowy. Nie za wielu ludzi „dobrej zmiany” zna się na gospodarce, jeszcze mniej ma doświadczenie w zarządzaniu. Można ewentualnie sięgać po politycznych sympatyków aktywnych w prywatnym biznesie. Ale tu pojawił się problem. – Wiele osób, gdy słyszy, jakie są warunki, odmawia – przyznaje jeden z polityków PiS. Podstawowy warunek: absolutne podporządkowanie się decyzjom partii i rządu. Żadnego mędrkowania, przekonywania, że Kodeks spółek handlowych nakłada na prezesa obowiązek dbania o spółkę, interesy akcjonariuszy i innych takich. W PiS ogromne wrażenie zrobił spór premiera Tuska z Krzysztofem Kilianem, prezesem Polskiej Grupy Energetycznej. Kilian, przyjaciel i doradca Tuska (co było ważnym argumentem za powierzeniem mu stanowiska), nagle zaczął stawać premierowi okoniem. Odmawiał podjęcia decyzji o budowie elektrowni Opole, tłumacząc publicznie, że to nieopłacalne przedsięwzięcie, a jemu jako prezesowi prawo zabrania działania na szkodę spółki. Premier odpowiadał, że może i nieopłacalne, ale konieczne, bo w Polsce za chwilę zabraknie prądu. A Kilian swoje, i tak aż do dymisji. Jego następca Marek Woszczyk wątpliwości w sprawie Opola już nie miał. Miał za to w sprawie brania na garnuszek upadających kopalń. Nie tylko on, prezesi innych państwowych spółek energetycznych też się buntowali. To była dla PiS ważna lekcja. Zobaczyli, do czego może prowadzić nadmiar wolnorynkowych kompetencji i trzymanie państwowych menedżerów na zbyt luźnej smyczy. Dlatego poszukiwani są ludzie politycznie pewni, nawet jeśli nie za bardzo biegli w sprawach biznesowych. Tacy jak np. Radosław Obolewski, od niedawna członek zarządu Polskiej Grupy Zbrojeniowej, którego jedynym godnym odnotowania dorobkiem jest kierowanie klubem „Gazety Polskiej” w Łomiankach. Każdy nominowany dziś prezes spółki wie, że ma być gotowy na realizację dowolnego zadania, jakie dostanie. Żadnych dyskusji. Inaczej do widzenia, bez bajońskich odpraw czy odszkodowań. I to jest druga przeszkoda w pozyskiwaniu fachowców z rynku. – Prezes Kaczyński zapowiedział obniżenie wynagrodzeń w spółkach. Wracamy do ustawy kominowej, a tam, gdzie już formalnie ona nie obowiązuje, stawiamy kandydatom warunek samoograniczenia płacowego. Nie ma mowy o rynkowych wynagrodzeniach ani milionach, jakie zarabiali niektórzy nominaci PO. Słysząc to, wielu kandydatów grzecznie dziękuje – wyjaśnia nasz rozmówca. Wśród spółek, do których najszybciej dotarła kadrowa miotła, znalazły się koncerny energetyczne: Energa, Enea, Tauron. Energetyka to dla PiS wyjątkowo ważny obszar gospodarki. Na dodatek nowy rząd przejął nierozwiązany problem górniczy. Platforma usiłowała go rozwiązać za pomocą pieniędzy wyciąganych ze spółek energetycznych. PiS nie ma własnego pomysłu na górnictwo, dlatego chce za wszelką cenę realizować pomysł poprzedników. Pierwsze dymisje posypały się jeszcze przed wyborami. Wymieniony został niemal cały zarząd Tauronu, któremu nie podobał się pomysł przejęcia beznadziejnie zadłużonej kopalni Brzeszcze. Pracę stracił wówczas ceniony w branży prezes Dariusz Lubera. Wśród zdymisjonowanych członków zarządu był też Aleksander Grad, były minister skarbu. Nowym prezesem został Jerzy Kurella, w którym wielu ekspertów widziało znak nowych czasów. Kurella był wcześniej członkiem zarządu, a potem krótko p.o. prezesa PGNiG i wsławił się ostrym konfliktem z Gazpromem, za co chwaliły go prawicowe media. Uchodzi za reprezentanta szkoły Piotra Naimskiego, twórcy energetycznej doktryny PiS i autora programu gospodarczego partii w tej dziedzinie. Nowy prezes był oczywiście za przejęciem deficytowej kopalni (choć koncern ma już dwie) i entuzjastą integracji energetyki z górnictwem. Choć Tauron jest w nie najlepszej sytuacji, optował za jego dalszym zadłużeniem. Kiedy premier Beata Szydło przyjechała na Barbórkę do górników z Tauronu, witał ją w górniczym mundurze i obdarował górniczą szpadą. A mimo to nie przetrwał. Jego błyskawiczna dymisja po dwóch miesiącach pracy zaskoczyła wszystkich. Zwolniony fotel objął Remigiusz Nowakowski, który w latach 2006–08 był już członkiem zarządu Tauronu, potem pracował w koncernie Fortum. Jednak jako najważniejszą kwalifikację wskazuje się bliską znajomość nowego prezesa z ministrem skarbu Dawidem Jackiewiczem. Skąd ty jesteś? Wiedza, kto skąd pochodzi, kto kogo popiera i z kim się zna, zawsze była kluczem do rozumienia polityki personalnej w państwowej gospodarce. Bliska znajomość w odpowiednim momencie może zadecydować o karierze, w innej ją przerwać. Tak jak przerwała ją w przypadku Krzysztofa Zamasza, prezesa koncernu Enea. Zamasz, doktor nauk ekonomicznych, od wielu lat związany z energetyką (był m.in. wiceprezesem Tauronu), pod koniec 2012 r. trafił do Enei. Teraz wymiotła go kadrowa miotła. Dlaczego? Ponoć z powodów dobrych relacji z premier Ewą Kopacz. W gdańskiej Enerdze stanowisko stracił Andrzej Tersa. Powód? Nie do końca jasny, bo Tersa był prezesem zaledwie kilka miesięcy. Ale zwolnienia w państwowej gospodarce tym się rządzą, że nie trzeba niczego tłumaczyć. Nawet jeśli nie ma się własnych ludzi na miejsce zwolnionych. Bo w Enei i Enerdze nowa władza wyznaczyła tymczasowych prezesów i ogłosiła konkurs. Wygląda na to, że żaden z liczących się polityków nie był zainteresowany przeforsowaniem własnego człowieka. Inaczej niż w największym koncernie energetycznym PGE. Tu chętnych jest kilku, w związku z czym wymiana Marka Woszczyka się przedłuża. Woszczyk jest fachowcem w dziedzinie energetyki, długo był prezesem Urzędu Regulacji Energetyki. Na jego stanowisko od dawna liczy Janusz Kowalski, były wiceprezydent Opola, a w przeszłości doradca prezydenta Kaczyńskiego ds. energetyki. Kowalski wsławił się niedawno wojną, którą toczył jako wiceprezydent Opola ze związkami zawodowymi i zagranicznym udziałowcem w tamtejszej elektrociepłowni, starając się, by miasto przejęło władzę nad zakładem. W Opolu mówiono, że Kowalski chce zostać prezesem, by przygotować się do kierowania PGE. Wygląda jednak, że komu innemu pisane jest to stanowisko. Dziś za najpoważniejszego kandydata uchodzi Henryk Baranowski, wiceminister skarbu, prawa ręka ministra Jackiewicza. To energetyk ze sporym doświadczeniem w branży. Tymczasem w niektórych spółkach, które mają problemy, odwleka się wymianę władz, by ludzie PiS nie stali się twarzami bolesnej terapii. W Kompanii Węglowej, spółce, która jest od dawna faktycznym bankrutem, nadal prezesem jest Krzysztof Sędzikowski, choć do dymisji usiłował podać się jeszcze za rządu Ewy Kopacz. Katowickim Holdingiem Węglowym nadal kieruje były wojewoda Zygmunt Łukaszczyk. Nowo mianowani musieliby się tłumaczyć przed górnikami za swój rząd, a tak wszystko pójdzie na konto PO. Podobnie jak w KGHM, gdzie nadal urzęduje prezes Herbert Wirth, choć czeka już Krzysztof Skóra. Samorządowiec PiS, który kiedyś krótko był już prezesem KGHM, a wcześniej skarbnikiem gminy Ruja, uchodzi za pewnego kandydata, bo popiera go sam Adam Lipiński. Premier Szydło obiecała jednak w kampanii lubińskim górnikom likwidację podatku od wydobycia miedzi. Obietnica okazała się pochopna i nowy prezes będzie miał problem, jak się z tego wytłumaczyć. Nowogrodzka rządzi W sprawach kadrowych jest kilka ośrodków władzy. Po pierwsze: Ministerstwo Skarbu Państwa. Podlega mu większość spółek, choć nie wszystkie. W MSP trwa rekrutacja, tam odbywają się twarde rozmowy z kandydatami. Do ministra Dawida Jackiewicza docierają politycy, zabiegając o stanowiska dla swoich ludzi. Rządzi układ dolnośląski, związany z wiceprezesem PiS Adamem Lipińskim, uznawanym za głównego kadrowca partii. To jemu karierę zawdzięcza sam Jackiewicz, też wrocławianin. Własną personalną grę prowadzi senator Grzegorz Bierecki, wspomagany przez media finansowane za pieniądze SKOK. W sprawach obsady stanowisk w energetyce wiele do powiedzenia ma Piotr Naimski, choć powinien Krzysztof Tchórzewski, minister energii. Ten na energetyce się nie zna i jest zaabsorbowany poszukiwaniem lokali oraz biurek do swojego nowego resortu. Kadrowych ambicji nie ma Beata Szydło. – Formalnie rzecz biorąc, pani premier ma prawo wskazywania swoich kandydatów i wetowania osób, których nie chce w spółkach. Ale jak do tej pory ani razu to się nie zdarzyło – wyjaśniał jeden z ludzi z centrali PiS. W kadrowej polityce nie liczy się też Mateusz Morawiecki, minister rozwoju i wicepremier do spraw gospodarczych. Poza jednym wyjątkiem dotyczącym Zbigniewa Jagiełły, prezesa PKO Banku Polskiego. To starszy kolega Morawieckiego z czasów szkolnych. Obaj byli młodzieżowymi działaczami Solidarności Walczącej z Wrocławia, a potem bankowcami. Choć Jagiełłę nominowała PO, wygląda na to, że Komitet Polityczny PiS uległ Morawieckiemu i prezes ocali bankowe stanowisko. Bo ostatnie słowo w najważniejszych kwestiach kadrowych ma Komitet Polityczny PiS. To on akceptuje zwolnienia i nominacje. Władza je