Hiszpańscy konkwistadorzy podbijający okolice przyszłego San Francisco nie mieli pojęcia, że kilkaset lat później powstanie tam Dolina Krzemowa, intelektualno-technologiczne centrum decydujące o rozwoju cyfrowego kapitalizmu. To, co się dzieje w samej Dolinie, i świat, jaki kreują korporacje technologiczne oraz ich liderzy, wydaje się nie mniej odległe od projektu europejskiego kolonializmu niż życie jego ofiar – rdzennej ludności Ameryki.
Tymczasem Mark Zuckerberg, Peter Thiel, Elon Musk i im podobni są bezpośrednimi kontynuatorami konkwistadorskiej misji, której istotą był i jest ekstraktywizm – ekonomiczna i polityczna eksploatacja kolejnych pokładów zasobów: surowców naturalnych, środowiska, pracy ludzi i zwierząt, a dziś także emocji, myśli i najbardziej osobistych danych. Argumenty przedstawia druga edycja Biennale Warszawa zatytułowana „Widzące kamienie i przestrzenie ponad Doliną”. Twórcy przedsięwzięcia – artyści, aktywiści i badacze – pokazują, jak mocno zakorzeniona w kolonialnej przeszłości jest nasza hipertechnologiczna rzeczywistość i jak bardzo oddala się ona od pierwotnych utopijnych wizji. Zgodnie z nimi komputer osobisty włączony w komunikacyjną sieć internetu miał być narzędziem emancypacji i budowy lepszego świata. Tymczasem cyfrowe technologie stały się instrumentem opresji i budowy nowego, autorytarnego porządku świata opartego na totalnej kontroli i podsłuchu, służącym nie tylko rozwojowi państwa inwigilacji, ale także budowie kapitalizmu inwigilacji, najbardziej patologicznej wersji kapitalizmu.
O idei i programie tegorocznego Biennale oraz o pracach, jakie można zobaczyć w dawnym Domu Towarowym Junior w Warszawie, Edwin Bendyk rozmawia z Anną Galas-Kosil i Bartkiem Frąckowiakiem z zespołu kuratorskiego Biennale Warszawa.