Niemcy nie są i pewnie nigdy nie będą wolne od antysemityzmu, nawet mimo swojej tragicznej historii. Tyle że wszelkie przejawy nienawiści do Żydów są tam traktowane poważniej niż gdziekolwiek indziej.
Polska chwali się „wielkim dyplomatycznym sukcesem”, jakim było ustanowienie 22 sierpnia Międzynarodowym Dniem Upamiętniającym Ofiary Aktów Przemocy ze względu na Religię lub Wyznanie. Ale wychodzi na to, że interesują nas tylko chrześcijanie.
Ostatni wyskok prezydenta USA i cała retoryka dotycząca kwestii izraelsko-żydowskich może na dłuższą metę zaszkodzić sprawie Izraela. A także samemu Trumpowi.
Chodzi o to, by dziś zademonstrować zrozumienie dla krzywd, cierpień i historii, w tym historii polsko-żydowskiej. Stare sprawy nakładają się na dzisiejszą politykę.
Żydowska droga krzyżowa: Jedwabne, Radziłów, Wąsosz, Szczuczyn, Goniądz, Bzury, Rajgród. Potem Kielce. I dziesiątki innych miejsc. Zatłuczeni pałkami, spaleni w stodołach, zastrzeleni. I nie pozostał nawet wstyd.
Luterańska sekta Niemców z Wirtembergii wywędrowała w XIX w. do Palestyny. Tam zderzyła się z ideą syjonistyczną. To ją potem pchnęło w objęcia nazizmu.
Niektórzy polscy chłopi mordowali Żydów w czasie II wojny światowej. Wiemy o tym coraz więcej, ale ciągle nękać nas powinno pytanie: dlaczego?
„Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką” (tak w oryginale) byłby może i ideą zacną, gdyby nie służył niecnym celom i w efekcie nie sprowadzał się do fałszowania pamięci.
Taka akcja dziś wydaje się nieprawdopodobna. Bo jak 19-letni chłopak – sam, bez dowódców – mógł w okupowanej Warszawie wyprowadzić kanałami dużą grupę powstańców ocalałych z płonącego getta? Lecz niebywała była i wtedy. Podobnie jak późniejsze losy Kazika Ratajzera.
Nie wyobrażam sobie Europy bez Żydów – mówi belgijska pisarka Margot Vanderstraeten, autorka książki „Mazel Tow”.