Plany wojenne i doktryny wojskowe III Rzeszy i Związku Sowieckiego na progu operacji Barbarossa.
Do ataku na ZSRS Hitler rzucił 3,2 mln żołnierzy Wehrmachtu, który znajdował się w swojej szczytowej formie bojowej. Naprzeciwko nich stanęło 2,5 mln żołnierzy armii znajdującej się w fazie gwałtownej rozbudowy i reorganizacji.
Niemiecka pamięć II wojny światowej rozpada się na dwie odmienne sekwencje. Kampanie polska, norweska, triumf nad Francją to Kavaliersdelikte – grzechy kawalerskie. Dopiero od napaści na ZSRS zaczyna się der Sündenfall, prawdziwy grzech i prawdziwa kara – klęska i powszechne potępienie.
Wielka Wojna Ojczyźniana pozostaje dla współczesnych Rosjan jednym z najważniejszych doświadczeń wspólnotowych, a Rosja Władimira Putina próbuje stłumić spory o gorzki 1941 r.
Dla wielu narodów zniewolonych przez stalinizm atak Hitlera na ZSRS rodził dylemat: czy i w jakim zakresie uznać nazistów za sojuszników własnej sprawy społecznej i narodowej?
Za Wehrmachtem szły Grupy Operacyjne, masowo mordujące tzw. elementy niepożądane. Można słusznie zakładać, że doświadczenia tych oddziałów, zebrane podczas operacji Barbarossa, wpłynęły na podjęcie decyzji o masowej eksterminacji Żydów.
Strasznych zbrodni na ludności cywilnej i jeńcach wojennych na okupowanym Wschodzie dopuściła się nie tylko niewielka grupa funkcjonariuszy gestapo i siepaczy SS, lecz także żołnierze Wehrmachtu.
Stanowisko Japonii wobec konfliktu w Europie wcale nie było oczywiste, w grę wchodziły przeróżne sojusze, a ten z hitlerowskimi Niemcami nie był historycznie i politycznie przesądzony.