Kara za złe wychowanie

Rośnie liczba więźniów, ale nie ma dla nich pracy ani wychowawców. Stąd mała skuteczność wychowawczej roli więzień. Kolejna teza naszego cyklu: resocjalizacja nie jest mitem, ale nic nie wzmaga w więźniu agresji bardziej niż bezczynność.

Lekcja tapicerki

Amerykanie doszli do wniosku, że najskuteczniejsza jest resocjalizacja przez pracę, bo w ten sposób można oduczyć chodzenia na skróty przez życie.

Skazywać na wolność

Jak karać, aby nie tylko odpłacać sprawcy za zły czyn, ale też powodować, by nie powracał już na przestępczą drogę? Wbrew szablonom stosowanym przez polski wymiar sprawiedliwości, z kodeksu wynika, że jest możliwe łączenie obu funkcji kary. Piąta teza naszego cyklu brzmi: kary nie muszą być wysokie, aby spełnić swoją rolę.

Kokosy z Łubianki

Lefortowo, Butyrki, Taganka, Łubianka – niegdyś najstraszniejsze więzienia i miejsca kaźni sowieckiego totalitaryzmu, dziś stają się atrakcjami turystycznymi. W bunkrach powstaną muzea, w podziemiach miasta trasy dla wycieczek, a w celach – ekskluzywne pokoje hotelowe.

Jedno ucho na siedmiu zbójów

Przez mury do polskich kryminałów wnikają narkotyki, alkohol, telefony komórkowe. Informacje do więźniów wędrują na pasmach UKF lub w pakietach płatnych ogłoszeń w telegazecie. Tymczasem wiedza o podskórnym życiu więzień czerpana jest poprzez obserwacje, rozmowy, analizowanie skarg. Czy wróci tam praca operacyjna, czyli instytucja kapusia zniesiona w 1989 r.?

Tłok pod kluczem

Co pomoże najlepszy nawet kodeks wykonania kar, gdy w więzieniach i aresztach ścisk? W jednej czwartej zakładów karnych przeludnienie cel osiąga 30–50 proc., brak pracy dla 85 proc. więźniów, za mało jest wychowawców i strażników, kuratorów.

Ile za wolność

Tymczasowo aresztowany może odpowiadać z wolnej stopy, jeśli prokuratura lub sąd uznają, że nie będzie on mataczył i uciekał. Dwojakie są tego gwarancje: odpowiednia suma w formie kaucji lub też moralne świadectwo wystawione przez osoby zaufania publicznego. Instrumenty te stosuje się według niejasnych zasad. A zdaniem wielu prawników, są one z gruntu niesprawiedliwe: do pieniędzy, a zwłaszcza do osobistości z autorytetem publicznym mają dostęp ci z najwyższych pięter hierarchii społecznej.

Pętla oskarżeń

W celi mokotowskiego więzienia odebrał sobie życie Tadeusz M., podejrzewany o zabójstwo byłego ministra sportu Jacka Dębskiego. Zrobił to w kilkanaście godzin po przedstawieniu mu przez prokuratora zarzutów. Jak mogło do tego dojść? Politycy wykorzystują okazję do wzajemnych oskarżeń. Kto tu naprawdę jest winien.

I nie wyjdziesz stąd aż do śmierci

Nie ma miesiąca, żeby krajem nie wstrząsała kolejna brutalna zbrodnia. Za najbardziej makabryczną w ostatnim czasie opinia publiczna uznała morderstwo na trzech kasjerkach i pracowniku ochrony oddziału Kredyt Banku w Warszawie (dokonane 3 marca 2001 r.). Wobec trzech z pięciu oskarżonych sprawców prokurator zażądał kary dożywotniego więzienia z możliwością ubiegania się o warunkowe zwolnienie dopiero po 50 latach. To najwyższy zaproponowany wyrok od czasu zniesienia kary śmierci.

Biznesmeni w polskich więzieniach. Jak nie masz, to siemasz

Więzienie to wolny rynek. Są towary i usługi, dłużnicy i wierzyciele. Coraz więcej trafia za kraty ludzi z pieniędzmi. Bogaci mają w więzieniu szacunek, bo uchodzą za cwaniaków.