Niewiele ponad 10 lat temu opuściły Polskę ostatnie oddziały wojsk radzieckich, stacjonujące tu nieprzerwanie przez 48 lat, od zakończenia II wojny światowej. Ich obecność miała ciężar nie tylko ustrojowy i polityczny, ale dojmująco ekonomiczny.
Dla większości Rosjan Związek Radziecki to była po prostu Rosja, potężna, niezwyciężona, cywilizująca mniej rozwinięte narody. Czy Rosjanie już przestali myśleć o Związku Radzieckim w kategoriach ojczyzny?
Ponad milion imigrantów z byłego ZSRR pomału, lecz skutecznie, zmienia oblicze Izraela. Inteligencja i artyści podnoszą przeciętny poziom społeczeństwa, dobrze zorganizowane gangi przywiozły przepis na handel kobietami, a wszyscy razem wzmacniają prawicę polityczną oraz konsumpcję alkoholu.
Koleje losu Dymitra Szostakowicza, jednego z najwybitniejszych rosyjskich twórców XX w., pokazują, jak sowiecki system łamał artystom życie, a jednocześnie – jak artyście prawdziwie wielkiemu nie potrafił złamać ducha.
Zanim na Śląsku padły pierwsze strzały stanu wojennego, przez długi czas toczyła się polityczna gra, w której centrum był Andrzej Żabiński, I sekretarz KW PZPR w Katowicach. Miał wielkie ambicje. Był zwolennikiem interwencji sąsiadów. Kim był dla Moskwy: pionkiem czy asem w rękawie?
Przez niemal pół wieku radzieckie cmentarze w Polsce były miejscami politycznej celebry i areną czynów społecznych. Na początku lat 90. na wielu z nich wzięto odwet, niszcząc nagrobki i pomniki. Dziś, wyremontowane i wysprzątane, poddają się działaniu czasu, który w materialnej destrukcji zyskał nie lada sojusznika – złomiarza.
Zamieszanie wokół Krzyża Zesłańców Sybiru dla Wojciecha Jaruzelskiego przypomniało, że do dziś żyje grupa 60 tys. sybiraków – ludzi, którzy doświadczyli zesłania, nieraz także łagrów. Problem odszkodowań od strony rosyjskiej pozostaje ciągle nierozwiązany.
Gdy Nikita Siergiejewicz Chruszczow, I sekretarz Komitetu Centralnego partii radzieckiej, wygłaszał przez ponad cztery godziny podczas nocnego zamkniętego posiedzenia XX Zjazdu KPZR swój referat o zbrodniach Stalina, kilku delegatów zemdlało. To była rewolucja, przez niektórych porównywana do Wielkiej Październikowej.
Jałta, Katyń, Powstanie Warszawskie, rok 1939, rok 1945 – w sześćdziesiątą rocznicę zakończenia wojny mamy z Rosją wielki polityczny spór o historię. Rzecz nie tylko w – niejako naturalnym – odmiennym spojrzeniu Moskwy i Warszawy na przeszłość. Wspólny dialog zasadniczo utrudnia fakt, iż mimo ogromnej pracy podjętej przez rosyjską historiozofię jeszcze od czasów pierestrojki, wiele propagandowych dogmatów, półprawd i jawnych przeinaczeń cechuje zadziwiająca trwałość. Dowodem tego są rosyjskie podręczniki szkolne.
Ze stepów ukraińskich wiatr rewolucji dotarł do Kirgistanu. Po wielodniowych i wielotysięcznych demonstracjach opozycja opanowała stolicę kraju, a prezydent Akajew uciekł z miasta. Tulipanowa rewolucja zwyciężyła w Kirgistanie. To kolejna republika byłego ZSRR, która wymyka się spod wpływów Kremla.