Timothy Garton Ash dla „Polityki”: Nowa epoka się zaczęła. Macron, Scholz i Tusk powinni się spotkać

Profesor Timothy Garton Ash, historyk, badacz dziejów Europy, o tym, że wojna w Ukrainie zapoczątkowała nową epokę w dziejach, i o tym, jak powinna zachować się w niej Polska.

Zbyszek Kaczmarek/Forum „Będę całkiem szczery. Byłem sceptycznie nastawiony do powrotu Tuska do polskiej polityki. Nie sądziłem, że to się uda”.

ALEKSANDER KACZOROWSKI: – Powiedział pan ostatnio, że 15 października 2023 r., dzień wyborów parlamentarnych w Polsce, był jednym z najlepszych dni dla Europy.
TIMOTHY GARTON ASH: – Tak. Nie tylko ze względu na wygraną opozycji, ale także ze względu na jej styl. Wybory były ewidentnie niesprawiedliwe, lecz mimo to opozycja wygrała je dzięki olbrzymiej mobilizacji wyborców, dzięki ogromnej frekwencji. Głosowało więcej młodych ludzi niż starszych i więcej kobiet niż mężczyzn. Co może być lepszego?

Ale dlaczego to ma znaczenie dla Europy?
Po pierwsze dlatego, że Viktor Orbán nie może już mówić w imieniu Europy Środkowej.

A próbował?
Nie tylko próbował, ale to robił. Przez ostatnie kilka lat sądził, a PiS go w tym utwierdzał, że może mówić w imieniu całego regionu. Swoją drogą, biorąc pod uwagę coraz bardziej oburzające zachowanie premiera Orbána, może powinniśmy zacząć rozmawiać o zawieszeniu prawa głosu Węgier w UE? Kaczyński już go nie obroni, a nie jest wcale pewne, czy weto w tej sprawie zgłosi premier Słowacji Robert Fico. Czy nie warto byłoby się o tym przekonać?

Oczywiście depisyzacja, odwrócenie mocno zaawansowanego procesu zawłaszczenia państwa przez PiS, będzie bardzo trudne. Wszyscy to wiemy. To potrwa co najmniej dwa lata, do wyborów prezydenckich w 2025 r. Mam nadzieję, że nowy rząd będzie działać zgodnie z prawem, nawet jeśli zajmie to trochę więcej czasu, i uniknie tego, co nazywam pokusą zemsty. Byłby to błąd zarówno ze względu na politykę wewnętrzną, w końcu co trzeci wyborca głosował na PiS, jak i z powodu relacji z Unią Europejską.

Dlaczego?
Komisja Europejska stara się stosować jednakową miarę wobec wszystkich państw członkowskich UE.