1. TVP: zmiany jeszcze przed świętami
We wtorek Sejm przyjął uchwałę w sprawie przywrócenia mediom publicznym ładu prawnego, bezstronności i rzetelności. Dokument uznaje m.in. za „niedopuszczalne trwanie stanu jawnego naruszenia prawa oraz łamania przez jednostki publicznej radiofonii i telewizji oraz Polską Agencję Prasową prawa do informacji i zasady pluralizmu politycznego mającego swoje źródło w przepisach Konstytucji”.
„Nie chcemy pozbawić narodu dostępu do mediów publicznych, mamy zamiar wyłączyć TVP PiS. Chcemy, aby media były obiektywne, rzetelne, etyczne, łączące, promujące tolerancję” – mówił wnioskodawca uchwały Bogdan Zdrojewski, szef sejmowej komisji kultury i środków przekazu.
W tym tygodniu Sejm ma też stwierdzić nielegalność Rady Mediów Narodowych, która powołuje i odwołuje władze mediów publicznych. Na jej czele stoi Krzysztof Czabański, zaufany człowiek Jarosława Kaczyńskiego. Jak wyjaśniał Zdrojewski, uchwałą nie można likwidować stanu ustawowego, co oznacza, że nie da się z jej pomocą zlikwidować RMN. „Uchwałą można co najwyżej odwoływać poszczególnych członków” – tłumaczył.
Radę Mediów Narodowych powołano 22 czerwca 2016 r. Kadencja jej członków trwa sześć lat, w sumie jest ich pięciu – trzy osoby wybrane przez Sejm i dwie powołane przez prezydenta spośród kandydatów zgłoszonych przez dwa największe kluby opozycyjne. Pod koniec lipca 2022 r. Sejm wybrał ponownie Joannę Lichocką (PiS) i Krzysztofa Czabańskiego, a także Piotra Babinetza (PiS), prezydent powołał zaś Marka Rutkę i Roberta Kwiatkowskiego (Lewica).
„Zmiany w TVP, w mediach tzw. publicznych za czasów PiS, będą. One muszą być bardzo szybko. Nie dlatego, że nowa koalicja tak się spieszy, żeby położyć łapę na mediach, tylko dlatego, że takie jest oczekiwanie wyborców” – mówił w rozmowie z Gazeta.pl Michał Kobosko, wiceszef Polska 2050. Jego zdaniem zmiany nastąpią „jeszcze przed świętami”.
Burzę wokół zmian w TVP komentuje publicysta „Polityki” Jan Hartman: „Bitwa o media publiczne trwa w najlepsze. Poseł PiS Radosław Fogiel ostrzega, że PiS rozważa fizyczną »obronę« telewizji. Cóż, gdyby zdjęci ze stanowisk prezesi mieli zabarykadować się w gabinetach, z pewnością policyjna akcja odbijania telewizji byłaby spektakularna, a nagrania z niej znakomicie służyłyby martyrologicznej legendzie PiS”.
Jak ustalił portal Wirtualnemedia.pl, decyzją TAI przy wejściach do centrali TVP przy ul. Woronicza i siedzibie TAI przy pl. Powstańców mają dyżurować operatorzy z kamerami i rejestrować wszelkie próby przejęcia mediów przez koalicję demokratyczną. We wtorek w siedzibach TVP przy ul. Woronicza i na placu Powstańców w Warszawie pojawili się politycy PiS, m.in. Jarosław Kaczyński, Mateusz Morawiecki, Mariusz Błaszczak i Ryszard Terlecki, którzy deklarowali, że zamierzają „bronić pluralizmu mediów”. Posłanka Joanna Lichocka opublikowała w mediach społecznościowych swoje zdjęcie z reżyserki w TVP Info. Ok. godz. 23 stało się jasne, że rząd nie zamierza dokonywać siłowego przejęcia mediów publicznych, więc broniących ich politycy PiS zaczęli się rozchodzić. Prezes PiS zdecydował jednak, że mają oni dyżurować w budynkach TVP w 10-osobowych grupach, sam pozostał na noc przy Woronicza.
2. Sejm powołał komisję ds. afery wizowej
Oficjalna nazwa: komisja śledcza do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań, a także występowania nadużyć, zaniedbań i zaniechań w zakresie legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium RP w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Chodzi o ujawnione niedługo przed wyborami okoliczności tzw. afery wizowej: Polska PiS masowo wydawała setki tysięcy tzw. wiz pracowniczych, chociaż wielu ich posiadaczy ani nie podjęło pracy w Polsce, ani nie zarejestrowało się w ZUS.
Po ujawnieniu afery ówczesny premier Mateusz Morawiecki odwołał wiceministra spraw zagranicznych Piotra Wawrzyka (z powodu „braku satysfakcjonującej współpracy”). Swoje śledztwa w sprawie wszczęły Prokuratura Krajowa, CBA i CBŚ.
W środę Sejm ma głosować nad powołaniem komisji do zbadania nielegalnych podsłuchów programem Pegasus. Wcześniej powołał komisję śledczą ds. wyborów kopertowych, a we wtorek na jej czele stanął Dariusz Joński (KO). „Za trzy–cztery miesiące będę oczekiwał konkluzji ze strony tych komisji śledczych. Mam nadzieję, że one tak ruszą z kopyta, że będziemy w stanie szybko dojść do prawdy” – komentował marszałek Sejmu Szymon Hołownia.
3. Budżet 2024: będzie deficyt
Rząd przyjął we wtorek projekt ustawy budżetowej na 2024 r. Dochody państwa mają wynieść ok. 682 mld zł, a wydatki ok. 866 mld zł. Prognozowany deficyt: 184 mld zł. Spodziewany wzrost PKB: 3 proc. Rząd spodziewa się, że w 2024 r. nominalny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej wyniesie 9,8 proc., a inflacja 6,6 proc.
Koalicja od przyszłego roku zapowiada 30-proc. wzrost średnich wynagrodzeń dla nauczycieli i 33-proc. dla nauczycieli początkujących. Budżet uwzględnia też 2,3 mld zł dotacji przedszkolnej dla samorządów, które mają sfinansować podwyżki dla nauczycieli w tych placówkach.
Według harmonogramu przyjętego przez komisję finansów publicznych trzecie czytanie ustawy budżetowej odbędzie się 12 stycznia. Senat rozpatrzy ją do 22 stycznia. Do podpisu prezydenta trafi prawdopodobnie 29 stycznia.
4. Nowi szefowie służb specjalnych
Decyzją Donalda Tuska na czele CBA stanie Agnieszka Kwiatkowska-Gurdak, szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego zostanie płk Rafał Syrysko, Agencji Wywiadu – płk Paweł Szota. Płk Dorota Kawecka będzie szefową Służby Wywiadu Wojskowego, a gen. Jarosław Stróżyk szefem Służby Kontrwywiadu Wojskowego.
Do powołania i odwołania szefów służb potrzebne są opinie rządowego Kolegium ds. służb specjalnych, sejmowej komisji ds. służb specjalnych i prezydenta. Premier uzyskał już opinie o odwołaniu poprzedników na stanowiskach – szefa Agencji Wywiadu płk. Bartosza Jarmuszkiewicza, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego płk. Krzysztofa Wacławka, Służby Wywiadu Wojskowego gen. bryg. Marka Łapińskiego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego gen. bryg. Macieja Szpanowskiego i szefa CBA Andrzeja Stróżnego.
5. Porządki w neo-KRS
Na środę zaplanowano pierwsze czytanie uchwały wzywającej sędziowskich członków neo-KRS do ustąpienia. Wymieniono w niej wyroki Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, TSUE i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które stwierdzają sprzeczność z prawem – polskim, unijnym i Rady Europy – trybu ich powołania. „Wyroki te mówią o tym, że ten sposób powołania, w którym fikcją jest warunek, żeby byli przedstawicielami sędziów, nie gwarantuje niezależności nominacji takiej neo-KRS, a co za tym idzie – niezależności powołanych w tym trybie sędziów” – pisze Ewa Siedlecka.
We wtorek Andrzej Duda w piśmie do marszałka Szymona Hołowni napisał, że „teza zawarta w projekcie uchwały, że wybór członków KRS nastąpił z rażącym naruszeniem konstytucji, jest nieprawdziwa”. Jak dodał, nigdy nie wyrazi zgody na podważanie statusu sędziów powołanych przez prezydenta.