Walka Ptaków
Recenzja książki: Emil Marat, Michał Wójcik, „Ptaki drapieżne. Historia Lucjana „Sępa” Wiśniewskiego, likwidatora z kontrwywiadu AK”
Dzieje elitarnego oddziału Wapiennik, który grupował Ptaki – likwidatorów kontrwywiadu Armii Krajowej, wykonujących wyroki na Niemcach, konfidentach – poznajemy dzięki relacji jednego z nich, czyli Lucjana „Sępa” Wiśniewskiego, który brał udział w ponad 60 egzekucjach, a pierwszej dokonał, mając lat 17. Spółka autorska Emil Marat i Michał Wójcik zaczęła się specjalizować w zbieraniu tego rodzaju opowieści – wcześniej wydała wywiad rzekę z innym żołnierzem Kedywu Stanisławem Likiernikiem, książka ta została zresztą wyróżniona w ubiegłym roku Nagrodą Historyczną POLITYKI i stała się bestsellerem. Wszystko to za sprawą tematu niezwykle poruszającego, zmuszającego do stawiania pytań o etyczne wymiary wojny i walki, a także fascynującej osobowości głównego bohatera i jego niezwykłej biografii.
W książce, w której z kolei mówi i opowiada „Sęp” Wiśniewski, autorzy w jeszcze większym stopniu rozbudowali kwestionariusz o moralnym ciężarze. Postawili choćby takie pytania: Jak wyglądała hierarchia egzekutorów? Czy mieli wyrzuty sumienia? Czy wojna usprawiedliwia wszystkie rozkazy? Ile dostawali za robotę, czyli zastrzelenie delikwenta? Gdzie leży granica między odwagą, brawurą a okrucieństwem? Pytania, które nadal pozostają w dużej mierze otwarte, jak i te, które stoją jeszcze w kolejce, choćby o koszta osobowościowe, jakie przychodzi płacić za taką służbę. Może książka Likiernika miała w sobie więcej oddechu, więcej fantazji, niemniej historia „Sępa” Wiśniewskiego wydaje się bardziej szczegółowa. Jest surowsza w języku, bardziej sprawozdawcza, ale może dlatego czasami przytłacza swoją prawdą.
Emil Marat, Michał Wójcik, Ptaki drapieżne. Historia Lucjana „Sępa” Wiśniewskiego, likwidatora z kontrwywiadu AK, Znak Literanova, Kraków 2016, s. 360