Dobra wiadomość dla wszystkich, którzy chcieliby mieszkać w estetycznej przestrzeni publicznej: dziś do głosu dochodzą przede wszystkim proste, lecz eleganckie rozwiązania. Nie znaczy to, że wszystkie realizowane projekty spełniają już te kryteria. Wciąż w naszym kraju brakuje rozwiązań systemowych, dzięki którym zabudowa tak miast, jak i obszarów peryferyjnych byłaby spójna i wizualnie w miarę jednolita. Jednak mimo deficytu regulacji mających rozwiązać problem chaosu tak architektonicznego, jak i przestrzennego, coraz więcej inwestorów – zarówno budynków jednorodzinnych, jak i wielorodzinnych – decyduje się na rozwiązania mniej krzykliwe, za to dużo lepiej starzejące się, a przy tym odpowiadające obecnym wymogom w zakresie energooszczędności.
Synonimem elegancji stają się na przykład połączenia bieli, szarości i czerni, a nie barwy jaskrawe. Zamiast fantazyjnych i często zupełnie niepasujących do otoczenia kształtów zaczynają dominować bryły prostsze, czasem wręcz bez żadnych dodatków. Polacy jako inwestorzy są dziś coraz bardziej świadomi swojej odpowiedzialności za przestrzeń publiczną. Wiedzą, że jeżeli jej jakość ma się poprawiać, każdy musi mieć w tym swój udział. Dodatkowo rozwiązania prostsze będą też dużo lepiej się starzeć. Sygnałem ostrzegawczym są dziś budynki, które powstały w latach 90. czy w pierwszej dekadzie tego stulecia. Chociaż technicznie sprawne, wyglądają często jakby zupełnie nie pasowały do współczesnej przestrzeni. Kto teraz buduje dom, nie chce popełnić błędów swoich sąsiadów.
Do życia i do pracy
Dzisiaj wyzwania są zresztą jeszcze poważniejsze, bo za sprawą zmian przyspieszonych przez pandemię domy stają się miejscami nie tylko do życia, ale też do pracy. Muszą być zatem zarówno funkcjonalne, jak i trwałe, a do tego estetyczne. Zaprojektowanie budynku z zewnątrz decyduje nie tylko o jego postrzeganiu, ale też kosztach eksploatacji. Warto zatem zapoznać się z nowymi rozwiązaniami technologicznymi.
Trudno dziś przecenić rolę przeszkleń – to one zrewolucjonizowały budownictwo i stały się wręcz synonimem nowoczesności. Zwłaszcza w polskich warunkach dają to, czego nam bardzo brakuje przez znaczną część roku, czyli naturalne światło w pomieszczeniach. Przeszklenia często dominują w fasadzie budynku, a standardem stały się na przykład eleganckie drzwi tarasowe. W niektórych rozwiązaniach pakiet szybowy części nieotwieranej osadzony jest bezpośrednio w progu i ościeżnicy, zwiększając znacząco powierzchnię przeszklenia i ilość światła wpadającego do wnętrza pomieszczenia. Taka opcja sprawia, że zanika granica między wnętrzem a otoczeniem, a dom integruje się z ogrodem. Wyjątkowo atrakcyjne wizualnie, a przy tym trwałe są okna drewniano-aluminiowe. Drewno to materiał ponadczasowy, a odpowiednio zabezpieczony może służyć przez wiele lat. Profile okien wykonane z drewna tworzą klasyczny i naturalny klimat wnętrz. Z zewnątrz są zaś skutecznie chronione przez aluminiową okładzinę, która okazuje się solidnym i stylowym wykończeniem.
Profile drewniane i aluminiowe dostępne są w wielu kolorach, co pozwala na nadanie każdemu pionowemu przeszkleniu indywidualnego charakteru. – Ze względu na konieczność utrzymania komfortu cieplnego w budynku bardzo istotne znaczenie przy wyborze okien fasadowych ma ich współczynnik przenikalności cieplnej. Na jego wartość w dużej mierze wpływa zastosowany pakiet szybowy oraz izolacyjność termiczna profili okiennych. Ważnym parametrem jest również izolacyjność akustyczna. Jej wartość powinna być dobierana w zależności od poziomu hałasu występującego w okolicy zamieszkania. Doboru okien dokonuje się w oparciu o współczynnik Rw określający, o jaką wartość podaną w decybelach dobiegający z zewnątrz hałas jest tłumiony. Wreszcie istotną kwestią jest odporność na włamanie, dlatego bardzo często okucia wyposażone są dodatkowo w zaczepy antywyważeniowe, które znacząco ograniczają możliwości sforsowania stolarki przez włamywacza – mówi Maksymilian Kłapacz, menedżer produktu FAKRO Innoview.
Inwestorzy powinni też pamiętać o coraz częstszych i niebezpiecznych anomaliach pogodowych. W przypadku wszystkich okien, ale zwłaszcza tych o dużej powierzchni trzeba zwrócić uwagę na odporność na obciążenie wiatrem oraz wodoszczelność. Nowoczesne produkty charakteryzują się specjalnym systemem uszczelnienia, dzięki czemu podczas opadów woda nie przedostanie się do wnętrza i nie dojdzie do bezpośredniego kontaktu z drewnianą konstrukcją. Wreszcie parametr, o którym też lepiej nie zapomnieć, to przepuszczalność światła słonecznego. Im więcej tej darmowej przecież energii przejdzie przez szybę do wnętrza budynku, tym mniej już nie bezpłatnej, lecz coraz droższej energii cieplnej będziemy potrzebować do ogrzania domu w zimie.
Duże przeszklenia oznaczają jednak również ryzyko przegrzewania pomieszczeń w okresie letnim, zwłaszcza podczas coraz częstszych i coraz dłuższych fal upałów. Aby ograniczyć wydatki na klimatyzację, można zainstalować specjalne markizy dopasowane do okien fasadowych. Zmniejszają one ilość ciepła docierającego do budynku, a niektóre modele, dzięki bocznym prowadnicom, mogą również pełnić funkcję moskitier. Ważną decyzją jest też wybór drzwi wejściowych i bramy garażowej. Drzwi powinny zapewniać wysoką termoizolacyjność oraz trwałość na wiele lat. Antywłamaniowe rozwiązania mają gwarantować poczucie bezpieczeństwa, a możliwość wyposażenia drzwi w czytnik linii papilarnych oraz w specjalny zamek do zdalnego sterowania dodatkowo zwiększa wygodę domowników. W ten sposób nowoczesna technologia nie jest wcale nieprzydatnym gadżetem, ale cennym dodatkiem, ułatwiającym codzienne życie. Także brama garażowa powinna zostać wykonana z najwyższej jakości materiałów. Można ją dzisiaj dopasować do indywidualnych preferencji. Gdy okna, drzwi, bramy i inne elementy składające się na fasadę wzajemnie się uzupełniają, otrzymujemy wspaniały efekt.
Front i dach
Poza frontem domu niezmiernie ważny dla strony wizualnej budynku jest oczywiście dach. Tu również dokonała się w ostatnich latach ogromna zmiana. Większość inwestorów stawia na kolory stonowane, a dominować zaczyna elegancka czerń lub brąz dobrze komponujący się z otoczeniem. Jak jednak dokonać najlepszego wyboru na lata, bo przecież wymianę pokrycia dachowego przeprowadzi się dopiero po kilku dekadach? – Na pewno należy wziąć pod uwagę budżet, jaki przeznaczymy na budowę, solidność podkonstrukcji oraz liczbę połaci, jaką będzie miał nasz dach. Od tego zależy, z jakiego rodzaju pokrycia skorzystamy. Pokrycia ceramiczne cieszą się bardzo dobrą opinią, jeśli chodzi o trwałość, natomiast ich cena i koszt robocizny są dość wysokie. Również podkonstrukcja musi być solidniejsza pod takim pokryciem. W przypadku blachodachówki problem jest znacznie mniejszy ze względu na jej niedużą wagę. Obniża się koszt dachu, a prace dekarskie przebiegają szybciej. Blachodachówka dostępna jest w formie ciętej na wymiar, która sprawdzi się na dachach dużych i prostych, a także w wersji panelowej, która sprzyja łatwemu transportowi, składowaniu oraz jest prosta i szybka w montażu – mówi Tomasz Herner, zastępca dyrektora handlowego w firmie Blachy Pruszyński.
Podczas budowy domu warto się zastanowić nad montażem na dachu paneli fotowoltaicznych. Obecnie producenci pokryć dachowych oferują wsporniki, które zapewniają solidne mocowanie na przykład do blachodachówek. Od kwietnia tego roku nastąpiła zmiana zasad rozliczania energii elektrycznej wprowadzanej do sieci przez właścicieli indywidualnych instalacji fotowoltaicznych. Nowe przepisy obowiązują tych, którzy swoje panele dopiero przyłączają do sieci. Są one co prawda mniej korzystne niż wcześniejsze, jednak wciąż warto rozważyć taką inwestycję. Zwłaszcza że istnieją różne metody jej dofinansowania, na przykład poprzez program „Mój Prąd”. Ceny energii elektrycznej rosną w szybkim tempie. Nawet jeśli pierwsze 2 tys. kilowatogodzin zużywanych w ciągu roku zostanie objęte preferencyjną taryfą, to przecież potrzeby energetyczne wielu gospodarstw domowych są znacznie wyższe. Panele fotowoltaiczne wpisały się już w polski krajobraz – są symbolem nie tylko chęci obniżania wysokości rachunków za prąd, ale także ekologicznej odpowiedzialności.
Bardzo istotne jest też odpowiednie ocieplenie budynku. Ono pozwala zarówno zmniejszyć wydatki na surowce energetyczne, jak i ograniczyć emisję dwutlenku węgla oraz cząstek stałych odpowiedzialnych za powstawanie smogu. Styropian jest najbardziej popularnym i najczęściej stosowanym w Polsce materiałem termoizolacyjnym w budownictwie. Zadecydowała o tym uniwersalność płyt styropianowych, a dokładnie różnorodność tego materiału i jego bardzo dobre właściwości fizyko-mechaniczne. Dzięki nim płyty styropianowe pozwalają na zastosowanie w różnych układach warstw do ocieplenia wszystkich elementów budynku energooszczędnego, czyli fundamentów, podłóg na gruncie, ścian zewnętrznych, dachów i stropów. Styropian nie jest materiałem, który widać na zewnątrz, gdy obiekt jest już użytkowany. Nie jest to jednak też materiał, który szybko i bez problemów można dowolnie wymieniać. To dlatego jakość używanego styropianu jest niesłychanie ważna. W przeciwnym razie właściciela domu czekają później ogromne wydatki związane z wymianą ocieplenia.
Ceny energii rosną
Jak zatem podjąć właściwą decyzję, wybierając płyty styropianowe? – Warto zwrócić uwagę na deklarowaną przez producenta lambdę (λD), czyli współczynnik przewodzenia ciepła. Jest on zależny od gęstości styropianu. Im więcej „styropianu w styropianie”, tym waga w przeliczeniu na metr sześcienny jest wyższa i tym więcej można uzyskać z ocieplenia. Warto również zapamiętać, że im wyższa gęstość styropianu, tym niższa i lepsza lambda. Im niższa lambda, tym lepszy styropian, a przez to możliwość zastosowania mniejszej grubości. To również dodatkowa oszczędność poprzez zużycie mniejszej ilości siatki, kleju i tynku. Lepiej nie wybierać styropianu o gęstości niższej niż 11 kg/m3. Należy zwrócić uwagę na to, że styropiany poniżej tej gęstości mogą nie spełniać wymaganych parametrów wytrzymałościowych – TR (wytrzymałość na rozrywanie) i BS (wytrzymałość na zginanie), szczególnie istotnych podczas docieplania ścian zewnętrznych budynków. Ponadto im słabsze parametry wytrzymałościowe, tym większe ryzyko braku odpowiedniej trwałości elewacji i konieczność jej przedwczesnej utylizacji lub demontażu. To niesie ze sobą koszty pozbycia się odpadów, wykonania nowego docieplenia od podstaw oraz skrócenie przewidywanego okresu oszczędności wydatków na ogrzewanie – mówi Grzegorz Jędra z Działu Doradztwa Technicznego Austrotherm.
Ceny energii stale rosną, do tego w sposób zupełnie niemożliwy do przewidzenia. Nieocieplony dach, ściany i piwnica powodują niekontrolowaną utratę ciepła, którą nawet w 70 proc. można wyeliminować. Tymczasem płyty styropianowe stanowią jedynie ok. 15 proc. kosztów ocieplenia. Tym bardziej warto dokonać jak najlepszego wyboru. Dom nowoczesny nie kończy się bowiem na eleganckich drzwiach, oknach, elewacji i dachu. Równie ważne są dziś jego parametry energetyczne – może i niewidoczne z zewnątrz, ale za to odczuwalne w rachunkach za prąd czy gaz. To dlatego nie należy oszczędzać na najnowocześniejszych rozwiązaniach, pozwalających minimalizować straty energii.
Moda się zmienia, nieustannie pojawiają się nowe pomysły na to, aby mieszkać jeszcze wygodniej, bezpieczniej i przyjemniej. Jednak na pewno jeden trend okaże się ponadczasowy: to energooszczędność, która stała się wręcz podstawowym elementem nowoczesnego budowania. Co ważne, świetnie komponuje się ona z elegancją, bo na przykład wszelkie komplikacje i udziwnienia bryły budynku nie tylko obniżają jego wizualną atrakcyjność, ale także zdecydowanie pogarszają bilans energetyczny. I tak to, co proste, stało się równocześnie cenione z uwagi na swoją oszczędność. Powracamy niejako do korzeni po latach mniej lub bardziej (zresztą raczej mniej) udanych eksperymentów. Jesteśmy jednak bogatsi o wiele rozwiązań wykorzystujących najnowsze technologie, a przy tym pozwalających każdemu budynkowi delikatnie i stylowo wyróżnić się na tle otoczenia. Jeśli w tym zamanifestuje się nasza polska, indywidualistyczna dusza, będzie to chyba najlepsze rozwiązanie.