Salwa na ślepo

Rząd przeciwko Sejmowi w sprawie niemieckiej? Na pozór straszne. Z jednej strony przedstawiciele narodu, z drugiej mniejszościowy rząd, między młotem rozhuśtanych emocji w polityce wewnętrznej a kowadłem międzynarodowych traktatów.

Gdzie są królewskie korony?

Po licznych polskich regaliach nie ma śladu. Zachowały się tylko oryginalne korony Augusta III i jego żony oraz miecz Szczerbiec, ale nie ten Bolesława Chrobrego, lecz replika, użyta po raz pierwszy przy koronacji Władysława Łokietka. A co z resztą?

„Razbombit` banditskij narod”

W Czeczenii trwa nieprzerwana kampania terroru. Podkładane są bomby pod posterunki reżimowej milicji, władz lokalnych, komendantury wojsk rosyjskich. Nowy, prorosyjski prezydent Czeczenii Ału Ałchanow poinformował (w przeddzień Biesłanu), że tylko w tym roku przeprowadzono tam 543 zamachy terrorystyczne. Dokonują ich zarówno grupy partyzanckie jak i ludzie niezwiązani ze zbrojnym podziemiem – kierujący się prawem klanowej zemsty mężczyźni biorą odwet na kolaborujących Czeczenach.

Pokolenie Heiapopeia

Generacja niemieckich rodziców, nazywana pokoleniem 68 roku, uznała, że ich dzieci powinny być wychowywane bez ograniczeń i narzuconych autorytatywnie wartości. Co z nich wyrosło?

Tajemnica zamku Vincennes

Premier Casimir Pierre Perier, zapytany po upadku powstania listopadowego o przyczyny bierności Francji, odpowiedział: Francja nie pozwoli na to, aby jakikolwiek naród zmuszał ją do walki o niego; pieniądze i krew francuska należą wyłącznie do Francji. Po stu latach, we wrześniu 1939 r., historia się powtórzyła.

Kto jest dobrym Polakiem

Skoro Czesław Miłosz nie jest dobrym Polakiem zasługującym na pochówek Na Skałce, to kto może dzisiaj liczyć na te zaszczyty? I kto ma ostatecznie rozstrzygać, gdzie kończy się dobry Polak, a zaczyna się już Polak zły?

Heniek z twarzą Moniki

Służba Bezpieczeństwa PRL wiecznie żywa. Właśnie wybuchły kontrowersje wokół domniemanej współpracy z bezpieką kolejnego dawnego konspiracyjnego działacza. Dzisiaj lustrować może każdy na własną rękę, jeśli tylko otrzyma dostęp do akt SB. W gorszej sytuacji są ci, którym IPN dostępu odmawia.

Od globulki do plasterka

Ostatnia dyskusja nad dofinansowaniem przez państwo pigułek antykoncepcyjnych pięknie wpisuje się w powojenną sytuację Polek. Na rozrodczości polskiej rękę starała się trzymać partia oraz Kościół, a praktycznie tej ręki nie trzymał nikt.

Dlaczego nie przeżył?

Bitwa pod Maratonem odbyła się miesiąc wcześniej niż do tej pory sądzono. Mogło to spowodować, że po dotarciu do celu i obwieszczeniu radosnej nowiny słynny biegacz padł martwy.

Sierpniowe donosy

Strajki na Wybrzeżu w 1980 r., zakończone podpisaniem porozumień sierpniowych, były wydarzeniami, wobec których nie mógł być obojętny resort spraw wewnętrznych. Świadczyło o tym powołanie 16 sierpnia 1980 r. w MSW, na mocy zarządzenia nr 031/80 ministra spraw wewnętrznych Stanisława Kowalczyka, specjalnego sztabu do kierowania operacją Lato '80. Miał on koordynować działania wszystkich służb w celu „zapewnienia bezpieczeństwa, ładu i porządku publicznego w kraju”. Władze komunistyczne przywiązywały dużą wagę do opinii społeczeństwa na temat działalności władz państwowych, działań opozycji (zwłaszcza KOR) i strajkujących załóg. W dyrektywie MSW zalecono w pierwszej kolejności „uaktywnić rozpoznanie nastrojów społecznych, oddziaływania grup antysocjalistycznych na ochraniane obiekty i środowiska oraz podejmowania ofensywnych działań w kierunku ujawniania, zapobiegania i likwidowania zagrożeń”. Wykorzystywano przede wszystkim osobowe źródła informacji (OZ), czyli osoby udzielające informacji Służbie Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej jako agenci drogą służbową (kontakt służbowy), poufną (kontakt obywatelski) lub też jako konsultanci. Najcenniejszą grupę informatorów stanowili tajni współpracownicy (TW), którzy formalnie podlegali rejestracji w sieci agenturalnej.
Prezentowany materiał pochodzi ze zbiorów archiwalnych Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów Instytutu Pamięci Narodowej i w obecnej chwili przechowywany jest w teczce o sygnaturze: – IPN 0754/42. Są to meldunki (notatki służbowe, wyciągi z doniesień od tajnych współpracowników) spisywane na gorąco na maszynie lub odręcznie przez funkcjonariuszy Komendy Miejskiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku w okresie od 16 sierpnia do 1 września 1980 r. Wartość odnalezionych materiałów jest nie do przecenienia. Wszak stanowiły one produkt pierwotny, jeszcze nieprzetworzony przez autorów kolejnych raportów, syntez sporządzanych na potrzeby aparatu partyjnego komitetów miejskich, wojewódzkich i Komitetu Centralnego PZPR.