Buszujący w kukurydzy

Nikita Chruszczow. Do piętnastego roku życia pasał cielęta. W 1953 obalił Berię i został przywódcą radzieckiego mocarstwa. Czterdzieści lat temu w wyniku puczu na Kremlu został odsunięty od władzy.

Między młotem a sierpem

Znawcy tematu przedstawiają wizerunek wroga klasowego i narodowego w międzywojennej karykaturze sowieckiej i polskiej

Good bye, Lenin

Fizycznie Lenin umarł 80 lat temu 21 stycznia. Jednak zdobyta przez niego władza, podtrzymywana terrorem przez kilkadziesiąt lat, zbankrutowała ostatecznie dopiero pod koniec grudnia 1991 r.

Sieroty po imperium

W Moskwie władza i oligarchowie wzięli się za łby, na Litwie oskarża się prezydenta o kontakty z mafią, w Gruzji strzelanina i ofiary śmiertelne po wyborach, w Turkmenii panujący satrapa został dożywotnim prezydentem. Byłe republiki ZSRR dostarczają mieszanych wrażeń.

Pierwsze skrzypce Stalina

Tichon Chrennikow – nadworny kompozytor Józefa Stalina – przeżył swego chlebodawcę o całe 50 lat. Niewielu się ta sztuka udała. Dlaczego akurat jemu?

Szczęście zbudować, wrogów rozstrzelać

Stalin nie był jak Lenin lub Trocki bohaterem Października i wojny domowej, a jednak zwyciężył w wewnątrzpartyjnym boju o władzę – z niektórych swych braków czyniąc atuty. Stanowisko sekretarza generalnego partii (genseka), zdobyte w 1922 r., uczynił instrumentem w toczonej z przeciwnikami walce. Rozegrał ją w kilku etapach.

Zalecono towarzyszowi  Bierutowi

O czym rozmawiali polscy i sowieccy towarzysze w czasie spotkań na najwyższym szczeblu? Jak świadczy publikowany tu dokument, tematyka bywała bogata – od zaleceń zmian personalnych w polskich władzach po zwiększenie pogłowia krów.

Bóg na stosie

15 maja 1932 r. Stalin ogłosił plan partyjnej i państwowej polityki religijnej. Zgodnie z nim „do dnia 1 maja 1937 r. na całym terytorium ZSRR nie powinien pozostać ani jeden dom modlitewny i samo pojęcie Boga winno zostać przekreślone jako przeżytek średniowiecza, jako instrument ucisku mas pracowniczych”.

Zahartowani jak stal

W Związku Młodzieży Polskiej (1948–1956), w którym wymagano co miesiąc zaliczenia umoralniającej lektury obowiązkowej, członkowie dość często wymieniali powieść „Jak hartowała się stal” Nikołaja Ostrowskiego. Co bardziej gorliwi dodawali drugi utwór tegoż autora, „Zrodzeni z burzy”. Lekturze musiała towarzyszyć znajomość życiorysu twórcy.

Skąd się biorą wojny

W latach 1816–1991 – od upadku Napoleona do rozpadu ZSRR – doszło do 353 poważnych starć międzypaństwowych z użyciem siły wojskowej („poważne” oznacza, że zginęło co najmniej 1000 żołnierzy). Czyli, mówiąc potocznie, do wojen. Aż 198 wojen to były konflikty między systemami niedemokratycznymi, 155 – między demokracją a systemem niedemokratycznym. Między demokracjami: zero.