Czy Duda spotka się z Trumpem „towarzysko”? 5 tematów, o których musisz dziś wiedzieć

Andrzej Duda w USA; ponad 500 osób inwigilowanych Pegasusem; ustalenia „Polityki” ws. rektora UW; premier Tusk o współpracy w ramach europejskiej obrony powietrznej; Izrael planuje odwet.

1. „Żelazna kopuła” nad Polską?

Premier Donald Tusk po posiedzeniu rządu, w którym uczestniczyli m.in. generałowie i szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, oświadczył, że Polska będzie współpracować w ramach systemu European Sky Shield Initiative (Inicjatywy Europejskiej Tarczy Powietrznej, tzw. żelaznej kopuły nad Europą). W poniedziałek rozmawiał o tym z premier Danii Mette Frederiksen.

Taką formułę współpracy zaproponowali w 2022 r. Niemcy. Początkowo przystąpiło do niej 15 państw, dziś jest ich 21. „Atak Iranu na Izrael potwierdził, jak ważne jest posiadanie takiej instalacji” – stwierdził Tusk. Zapytany o komentarz do słów prezydenta Andrzeja Dudy, że to „biznesowy projekt niemiecki”, a Polska od lat buduje system obrony powietrznej oparty głównie na patriotach, odparł: „Dla mnie jest nieistotne, kto ma jaki biznes w kwestiach zbrojeniowych czy obronnych. Dla mnie jest istotne to, kiedy Polska będzie bezpieczniejsza. Czy Amerykanie robią biznes na sprzęcie, który nam sprzedają? Oczywiście, że tak”. Tusk podkreślił, że żelazna kopuła nie byłaby alternatywą dla już istniejących programów, tylko ich uzupełnieniem. Systemy Pilica, Wisła i Narew nadal będą rozwijane.

2. Duda spotka się z Trumpem?

Andrzej Duda wybrał się z wizytą roboczą do Stanów Zjednoczonych i Kanady. W Nowym Jorku spotka się z przedstawicielami ONZ, w tym jej sekretarzem generalnym António Guterresem. Nieoficjalnie mówi się też o spotkaniu z Donaldem Trumpem, który znów ubiega się o urząd prezydenta USA.

Szef BBN Jacek Siewiera zapewniał, że w programie takiego spotkania nie ma, ale jej wykluczenie byłoby błędem. „Panowie prezydenci znają się osobiście od wielu lat, mają ze sobą kontakt, podobnie jak ich środowiska polityczne” – wyjaśniał w TVN24.

Andrzej Duda przed odlotem do USA przyznał, że są wstępne ustalenia w tej sprawie, i jeśli się uda, to spotka się z Trumpem „towarzysko”. Premier Tusk pytany o to podczas wtorkowej konferencji prasowej przyznał, że wolałby, aby żaden polski polityk nie włączał się aktywnie w kampanię w USA. Jak dodał, polski prezydent ma prawo realizować własną agendę. Oczekuje zarazem, że Duda poruszy „kwestię jednoznacznego opowiedzenia się po stronie świata zachodniego, demokracji, Europy w konflikcie ukraińsko-rosyjskim”.

Tusk doprecyzował, że Duda spotka się z Trumpem, gdy „wyjdzie z sali sądowej” (właśnie stanął przed sądem w Nowym Jorku).

3. Pegasus: ponad 500 inwigilowanych osób

Prokurator generalny Adam Bodnar w przesłanej do Sejmu i Senatu informacji podał, że w latach 2017–22 kontrolą operacyjną przy użyciu Pegasusa objęto 578 osób. W 2017 r. narzędzia użyto wobec sześciu osób, w 2018 – 100, w 2019 – 140, w 2020 – 161, w 2021 – 162, a w 2022 r. wobec dziewięciu osób.

Minister-koordynator służb specjalnych Tomasz Siemoniak w TVN24 komentował, że w każdym przypadku sąd zgodził się na użycie oprogramowania. Prokuratura bada, czy te zgody nie były wyłudzane. „W tym sensie, że jest jedną sprawą zwykła, rutynowa kontrola operacyjna, a inną jest inwigilacja takim systemem jak Pegasus. I czy sędziowie mieli zawsze świadomość, jakie narzędzie będzie tutaj stosowane” – dodał Siemoniak.

4. Ustalenia „Polityki” w sprawie rektora UW

Rektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. Alojzy Nowak wciąż zarabia wielkie pieniądze jako doradca odwołanej w lutym prezeski PZU, korzysta też z luksusowego auta służbowego. Według naszych ustaleń są trudności z jego zwolnieniem. „Został poproszony przez nowe władze spółki o spotkanie, ale nie znalazł czasu. Według naszych informacji nowy zarząd PZU chce zrezygnować z jego usług doradczych” – piszą Anna Dąbrowska i Mieszko Czarnecki. Umowa, którą zawarła z Nowakiem w 2020 r. prezes Beata Kozłowska-Chyła, jest dla niego bardzo korzystna (umowa o pracę z wynagrodzeniem 50 tys. zł brutto, które zostało podniesione do 70 tys.).

Jeden z rozmówców twierdzi, że prof. Nowak nie był widywany w PZU i trudno znaleźć jakieś ślady jego działalności w spółce. W czwartek 18 kwietnia zostanie wybrany nowy rektor UW. Nowak znów się o to stanowisko ubiega.

5. Izrael planuje odwet za atak Iranu

Izraelski gabinet wojny zebrał się trzeci raz w ciągu trzech ostatnich dni, by ustalić, jak zareagować na bezprecedensowy atak Iranu na jego terytorium. Zamierza odpowiedzieć militarnie (nie wiadomo, kiedy miałoby to nastąpić ani w jakim zakresie), ale i dyplomatycznie, wzywając szereg państw do ogłoszenia sankcji i uznania Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej za organizację terrorystyczną.

Niewykluczone, że Izrael, zamiast uderzyć bezpośrednio, zaatakuje którąś z bojówek sponsorowanych przez Teheran w Libanie, Syrii, Iraku czy Jemenie, możliwy jest też atak cybernetyczny. We wtorek armia izraelska przyznała, że zabiła Ismaila Josefa Baza, jednego z głównych dowódców zbrojnego skrzydła Hezbollahu w Libanie, odpowiedzialnego za ataki rakietowe na Izrael.