Narowiste zwierzę
Recenzja książki: Don DeLillo, "Anioł Esmeralda. Dziewięć opowiadań"
Anioł Esmeralda” – pod tym dość pretensjonalnym tytułem kryje się jedna z najlepszych książek Dona DeLillo. Tym razem są to opowiadania (tom gromadzi dziewięć tekstów amerykańskiego pisarza opublikowanych w prasie w latach 1979–2011). I szybko okazuje się, że w krótkich formach autor „Podziemi” porusza się równie sprawnie jak w powieściach. Skrótowość i kondensacja pozwoliły DeLillo na uwypuklenie najważniejszych cech autorskiego stylu: gęstości, metaforyczności, przenikliwości i enigmatyczności. Jeśli powieści amerykańskiego postmodernisty nazwać można intelektualnymi łamigłówkami, to jego opowiadania są zadaniami szaradziarskimi o najwyższym stopniu trudności. Ich „rozwiązywanie” przynosi jednak czytelnikowi nie lada frajdę. Ale opowiadania DeLillo to nie tylko gra w tropienie pisarskich chwytów. To przede wszystkim próba uchwycenia, czy raczej obnażenia, stanu ducha przeciętnego Amerykanina, który traci wiarę w poczucie własnej wyjątkowości. Nieprzypadkowo DeLillo umieszcza akcję nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale też na karaibskiej wyspie, w Grecji czy nawet na orbicie okołoziemskiej – wszędzie tam, gdzie dotarli amerykańscy „zdobywcy”. Bohaterowie DeLillo uparcie walczą, by przeżyć jak najwięcej „ludzkich momentów”. Poszukują ich na różne sposoby – jedni popadają w stupor, inni usiłują stawić czoła przeciwieństwom losu i, niczym akrobatka ze starożytnej greckiej rzeźby (opisanej w opowiadaniu „Akrobatka z kości słoniowej”), biorą rozpęd, by przeskoczyć przez byka. To „wielkie, wściekłe, narowiste i rozpędzone zwierzę” staje się emblematyczną dla całego tomu metaforą nieprzyjaznego życia. Ale też całkiem zgrabną etykietką dla całej twórczości DeLillo.
Don DeLillo, Anioł Esmeralda. Dziewięć opowiadań, tłum. Krzysztof Obłucki, Noir sur Blanc, Warszawa 2013, s. 208
Książka do kupienia w sklepie internetowym Polityki.