Nauka

Takich to gości mamy!

Takich to gości mamy! Przedstawiamy finalistów 24. edycji Nagród Naukowych

Obrady kapituły w redakcji naszego tygodnika Obrady kapituły w redakcji naszego tygodnika Leszek Zych / Polityka
Pełni ciekawości i pasji. Młodzi, ale już w swoich dziedzinach wybitni. Po raz 24. Kapituła Profesorska wybrała spośród pół tysiąca kandydatów piętnastkę finalistów naszych Nagród Naukowych.
Polityka

Zastosowanie. To słowo wytrych, pojawiające się w formie – natarczywego nawet niekiedy – pytania: „A do czego właściwie te badania mogą się przydać?”. W przypadku niektórych odpowiedzi nie są może zawsze proste, ale ostatecznie jednoznaczne. Dzięki analizie mimiki dziecka da się stwierdzić, czy ma ono zaburzenia ze spektrum autyzmu. Przysłuchiwanie się mowie to metoda na określenie stanu zdrowia człowieka, szczególnie pod kątem chorób neurodegeneracyjnych – parkinsona czy alzheimera. Stworzenie „mapy serca” umożliwia większą precyzję zabiegów kardiologicznych. A dotykowych map terenu – ułatwia osobom niewidzącym orientację w przestrzeni. Analiza genomów może ujawnić pochodzenie całych społeczeństw, ale też każdego z nas. Opracowanie nowych hydrożeli przynosi efekt w postaci materiału do konserwowania dzieł sztuki w mniej szkodliwy dla nich sposób. Między innymi – dodajmy. Każde z tych badań ma zastosowań znacznie więcej.

A nauki humanistyczne i społeczne? Określenie ich „praktyczności” wymaga czasami głębszego namysłu, a może i wyobraźni. Na przykład marani to średniowieczni sefardyjscy Żydzi, którzy przeszli na chrześcijaństwo, nie zrywając jednak całkowicie związków ze swoją pierwotną religią. Dowodzenie, że to miano pasuje także do Stanisława Lema, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego czy Tadeusza Różewicza na pierwszy rzut oka wydaje się jedynie intelektualną rozrywką. Tyle że mówi wiele o tożsamości współczesnych – człowieka, twórcy, Polaka. A studia nad paradoksami: „Wiem, że mówię nieprawdę, ale w nią wierzę”? Czy są filozoficznym ćwiczeniem logicznym, czy raczej środkiem do przyjrzenia się powodom i skutkom nieracjonalności, choćby u polityków? Awans społeczny i podziały klasowe – określenia, które kojarzą się raczej z PRL – mogą rozwiązać wiele zagadek dotyczących kondycji społeczeństwa po przełomie 1989 r. Z kolei, w jaki sposób polski wymiar sprawiedliwości traktuje wyznawców religii Mahometa, daje odpowiedź o źródła i siłę powszechnej islamofobii. I tak dalej.

Podczas spotkania Kapituły Profesorskiej jeden z jej członków stwierdził, że naukowcy – niezależnie od dziedziny, którą reprezentują – często nawet nie zastanawiają się nad zastosowaniem swoich badań, kiedy do nich przystępują. Robią to z ciekawości, fascynacji, zaangażowania – bez takich motywacji nauka by nie istniała. I są w swojej pracy na tyle wybitni, że i wyjaśniają rzeczywistość, i ją uzyskanymi wynikami rozjaśniają.

O wszystkich finalistach tegorocznych Nagród Naukowych POLITYKI można powiedzieć, parafrazując zdanie Czesława Miłosza o Annie Świrszczyńskiej, jak to zrobiła jedna z członkiń kapituły: „Takich to gości mamy”. Cała piętnastka to już laureaci naszych nagród. Spośród nich Kapituła Społeczna (patrz obok) wybierze 5 laureatów nagród głównych.

***

Finaliści 24. edycji Nagród Naukowych POLITYKI

Nauki humanistyczne

dr Piotr Sadzik – Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski – LITERATUROZNAWSTWO

mgr Maciej Tarnowski – Wydział Filozofii, Uniwersytet Warszawski – FILOZOFIA

dr Kamila Łabno-Hajduk – Wydział Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie – HISTORIA

Nauki społeczne

dr Justyna Kajta – Instytut Nauk Społecznych, Uniwersytet SWPS w Warszawie – SOCJOLOGIA

dr Ewa Górska – Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Inkubator Doskonałości Naukowej - centrum Digital Justice, Uniwersytet Wrocławski – NAUKI PRAWNE

dr Iwona Nowakowska – Instytut Psychologii, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie – PSYCHOLOGIA

dr mult. hab. Jacek Lewkowicz – Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warszawski – EKONOMIA

Nauki o życiu

dr Ireneusz Stolarek – Instytut Chemii Bioorganicznej, Polska Akademia Nauk – BIOLOGIA

dr n. med. Krzysztof Maria Wilczyński – Wydział Nauk Medycznych, Śląski Uniwersytet Medyczny – MEDYCYNA

prof. dr hab. n. med. i n. o zdr., lekarz Mateusz Krystian Hołda – Wydział Lekarski, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum – MEDYCYNA

Nauki ścisłe

dr Adam Karczmarz – Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki, Uniwersytet Warszawski oraz IDEAS NCBR – INFORMATYKA

dr Klaudia Kaniewska – Wydział Chemii, Uniwersytet Warszawski – CHEMIA

dr inż. Anna Jarząb – Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Hirszfelda, PAN we Wrocławiu – BIOTECHNOLOGIA

Nauki techniczne

dr inż. Daria Hemmerling – Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie – NAUKI TECHNICZNE

dr inż. arch. Małgorzata Telesińska – Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska – ARCHITEKTURA

Partnerzy Nagród Naukowych 2024materiały prasowePartnerzy Nagród Naukowych 2024

***

Kapituła Profesorska (I etapu)

Biologia prof. dr hab. Ewa Bartnik – Wydział Biologii UW (na emeryturze), dr hab. Marcin Grynberg – Instytut Biochemii i Biofizyki PAN, laureat Nagrody Naukowej POLITYKI w roku 2004

Filologie, Literaturoznawstwo, Językoznawstwo prof. dr hab. Grażyna Borkowska – Instytut Badań Literackich PAN

Kulturoznawstwo red. Bartek Chaciński POLITYKA

Fizyka prof. dr hab. Katarzyna Chałasińska-Macukow – Wydział Fizyki UW, rektor UW w latach 2005–12

Socjologia prof. dr hab. Henryk Domański – Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Nauki Prawne prof. dr hab. Tomasz Giaro – Wydział Prawa i Administracji UW

Nauki Techniczne prof. dr hab. Michał Kleiber – Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN, prezes PAN w latach 2007–15

Archeologia red. Agnieszka Krzemińska POLITYKA

Geografia dr hab., prof. UW Sylwia Kulczyk – Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW

Architektura, Urbanistyka prof. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz – Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Kuryłowicz & Associates

Filozofia prof. dr hab. Paweł Łuków – Wydział Filozofii UW oraz recenzent zewnętrzny dr hab. Krzysztof Posłajko, prof. UJ

Matematyka, Informatyka prof. dr hab. Jan Madey – Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW (na emeryturze)

Chemia, Biotechnologia prof. dr hab. Marcin Pałys – Wydział Chemii UW, rektor UW w latach 2012–20, prof. dr hab. Artur Krężel – Wydział Biotechnologii Uniwersytetu Wrocławskiego, laureat Nagrody Naukowej POLITYKI w roku 2010

Historia Sztuki prof. dr hab. Maria Poprzęcka – Wydział „Artes Liberales” UW

Medycyna prof. dr hab. n. med. Aleksander Sieroń dr h.c. multi – Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie (prorektor ds. medycznych i nauk o zdrowiu)

Psychologia, Pedagogika prof. dr hab. Krystyna Skarżyńska – Wydział Psychologii Uniwersytetu SWPS w Warszawie

Ekonomia, Zarządzanie prof. dr hab. Tomasz Szapiro – Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH w Warszawie, rektor SGH w latach 2012–16, przewodniczący Kapituły

Religioznawstwo, Teologia red. Adam Szostkiewicz POLITYKA

Muzykologia red. Dorota Szwarcman POLITYKA

Historia, Nauki Polityczne, Medioznawstwo prof. dr hab. Wiesław Władyka Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW, POLITYKA

***

Kapituła Społeczna (II etapu)

Marek Belka
Były premier, wicepremier i minister finansów, prezes NBP w latach 2010–16, poseł do Parlamentu Europejskiego IX kadencji

Andrzej Jacek Blikle
Profesor matematyki i informatyki, członek Europejskiej Akademii Nauk, przedsiębiorca i trener biznesu, udziałowiec firmy A. Blikle

Henryka Bochniarz
Założycielka i prezydent Konfederacji Lewiatan (w latach 1999–2019), obecnie przewodnicząca Rady Głównej tej organizacji, ekonomistka, była minister przemysłu, jedna z animatorek Kongresu Kobiet

Sylwia Chutnik
Kulturoznawczyni, feministka, działaczka społeczna, pisarka, laureatka Paszportu POLITYKI w kategorii Literatura za 2008 r.

Irena Eris
Doktor farmacji, współwłaścicielka i dyrektor ds. badań firmy Dr Irena Eris SA, laureatka wielu nagród dla przedsiębiorców, menedżerów i społeczników

Robert Firmhofer
Historyk filozofii, współtwórca i dyrektor Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, uznany popularyzator nauki

Michał Komar
Scenarzysta, wydawca, publicysta, pisarz; zastępca przewodniczącego Stowarzyszenia Autorów ZAiKS, profesor Collegium Civitas

Tomasz Nałęcz
Historyk, publicysta, polityk, w latach 2010–15 doradca prezydenta RP ds. historii i dziedzictwa narodowego

Cezary Szczylik
Ordynator Oddziału Onkologii Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock, prezydent Fundacji Onkologii Doświadczalnej i Klinicznej, w latach 1993–2017 szef Kliniki Onkologii Centralnego Szpitala Klinicznego MON

Krzysztof Zanussi
Reżyser, scenarzysta filmowy, publicysta, felietonista

W pracach Kapituły II stopnia uczestniczy również przedstawiciel Kapituły Profesorskiej oraz redaktor naczelny POLITYKI Jerzy Baczyński.

Polityka 39.2024 (3482) z dnia 17.09.2024; Nauka ProjektPulsar.pl; s. 102
Oryginalny tytuł tekstu: "Takich to gości mamy!"
Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Kraj

Gra o tron u Zygmunta Solorza. Co dalej z Polsatem i całym jego imperium, kto tu walczy i o co

Gdyby Zygmunt Solorz postanowił po prostu wydziedziczyć troje swoich dzieci, a majątek przekazać nowej żonie, byłaby to prywatna sprawa rodziny. Ale sukcesja dotyczy całego imperium Solorza, awantura w rodzinie może je pogrążyć. Może mieć też skutki polityczne.

Joanna Solska
03.10.2024
Reklama