Od 1989 r. polska architektura przeszła ogromne zmiany. Niczym w soczewce skupiły się w niej wszystkie nasze nadzieje, oczekiwania i obawy. Tak jak zmieniały się nasze domy, tak i ewoluowały garaże. Na ich przykładzie można prześledzić dynamiczny, ale i burzliwy rozwój Polski ostatnich ponad 35 lat.
Lata 90. to zachłyśnięcie się wolnością i plan szybkiego dogonienia Zachodu. Po długim okresie szarego i smutnego komunizmu Polacy musieli odreagować – świadectwem tego czasu są krzykliwe kolory i formy, najpierw uznawane za odważne, a potem często za kiczowate. W budownictwie jednorodzinnym pojawiła się moda na domy w stylu dworkowym – elementami ich fasad stały się kolumny, tralki czy gipsowe figury. Garaże pozostawały najczęściej osobnymi budynkami zlokalizowanymi obok domu. Nie komponowały się z jego bryłą, nie zwracano większej uwagi na ich estetykę. Dominowały proste bramy uchylne, zazwyczaj na jedno miejsce postojowe. Wówczas pojawiły się u nas pierwsze automatyczne bramy zdalnie sterowane.
Początek XXI w. przyniósł dynamiczny rozwój, zwłaszcza za sprawą wejścia Polski do Unii Europejskiej. Zaczęły się pojawiać odważne i ambitne projekty domów jednorodzinnych. Popularne stały się budynki parterowe z poddaszem użytkowym i garażem wkomponowanym już w bryłę. I to właśnie garaż przeszedł wtedy ogromne zmiany – przestał być wolnostojącą konstrukcją, stał się integralną częścią domu. Zyskał na znaczeniu także dlatego, że coraz więcej gospodarstw domowych miało już nie jeden, a dwa samochody. Pojawiła się zatem potrzeba bram dwustanowiskowych. Na tym nie koniec rewolucyjnych zmian – w pierwszej dekadzie obecnego stulecia zaczęły się upowszechniać bramy segmentowe. Zyskały szybko na popularności dzięki swoim atutom. Okazały się cieplejsze, szczelniejsze i bardziej komfortowe w użytkowaniu.
W latach 2010–20, czyli w trzeciej dekadzie transformacji, nadszedł czas na dialog architektury z historią i kontekstem miejsca, a także na coraz odważniejsze nowoczesne formy. Wpłynęło to również na budowę nowych domów i garaży. Standardem stały się bramy segmentowe o coraz lepszych parametrach energetycznych. Polacy postawili mniej na chęć wyróżniania się, a bardziej na stonowaną estetykę. Świadczy o tym projektowanie uwzględniające spójne kolory i faktury bramy garażowej, stolarki okiennej i ogrodzenia. Szczególnie popularną barwą stał się antracyt RAL 7016, symbol nowoczesności i dobrego smaku. Garaży nie ominęła także rewolucja technologiczna. Do powszechnego użytku weszły rozwiązania smart – od klasycznych pilotów po aplikacje mobilne pozwalające sterować bramą z dowolnego miejsca. W ten sposób garaż stał się integralnym elementem smart home, czyli inteligentnego domu.
Obecna dekada przynosi dalszy rozwój technologii domu inteligentnego, ale towarzyszą jej również skutki kryzysu energetycznego. To dlatego nowoczesne rozwiązania muszą być równocześnie energooszczędne. Rosnące wymagania prawne i bardzo niestabilne ceny prądu czy gazu sprawiają, że kluczowym parametrem uwzględnianym przy projektowaniu stała się izolacyjność cieplna. Dotyczy to zarówno budynków, jak i bram garażowych. Standardowymi rozwiązaniami są dziś kurtyny optyczne, fotokomórki czy czujniki przeciążeniowe, a kolejnym etapem rozwoju – synchronizacja z monitoringiem wizyjnym i możliwością podglądu bramy w czasie rzeczywistym z poziomu aplikacji.
Dziś bramy garażowe traktujemy jako istotny element fasady i stawiamy im wysokie wymagania estetyczne. Określenie „brama w elewacji” stało się rynkowym standardem. Wizualnie taka konstrukcja ma się zlewać z wykończeniem budynku (czyli niejako „znikać”), ale jednocześnie musi zachować pełną funkcjonalność. Najbardziej ambitne projekty umożliwiają wykończenie skrzydła ekskluzywnymi materiałami, takimi jak kamień naturalny. Takie realizacje uchodzą wręcz za symbol luksusu – garaż jest tu integralnym elementem estetyki domu.
W ten sposób garaż w ciągu zaledwie 35 lat przeszedł ogromną przemianę. Z wolnostojącego budynku z prostą uchylną bramą i często wątpliwą estetyką stał się integralną częścią domu, a w najbardziej ambitnym wariancie ma wręcz idealnie wkomponowywać się w elewację.