Koniec-Polski

W 1648 r. wybuchło największe z kozackich powstań. W tej tragicznej chwili zabrakło człowieka, który mógł odsunąć grożące Rzeczpospolitej niebezpieczeństwa. Stanisław Koniecpolski, najpotężniejszy człowiek w królestwie, zmarł jednak dwa lata wcześniej. W dziwnych zresztą okolicznościach.

Graf Manuzzi

Upadająca Rzeczpospolita była rajem dla awanturników z całej Europy. Dowiódł tego syn weneckiego kamieniarza, zbijając nad Wisłą ogromną fortunę, o której w rodzinnym mieście nie mógł nawet marzyć.

Starościna opeska

Pod koniec panowania Augusta III walka polityczna Czartoryskich z Radziwiłłami na Litwie przyjmowała niekiedy formę wojny domowej. Ważne role w tych zmaganiach odgrywali namiętni karciarze, piękne kobiety, egzotyczne wojska i międzynarodowi awanturnicy.

Aby rząd pospolity wszędzie był doma

Nawet najwięksi sceptycy i krytycy ustroju staropolskiego przyznają, że ruch egzekucyjny, zrazu dotyczący finansów publicznych i podatków, należał do najjaśniejszych stron polskiej historii.

Książę Prymas zwąchał linę

Temat agentów w Kościele towarzyszy nam od pewnego czasu, jest więc okazja, aby przypomnieć osiemnastowieczne problemy w tej materii. Dodatkowym impulsem jest książka Jarosława Marka Rymkiewicza „Wieszanie”, opowiadająca o insurekcyjnej Warszawie 1794 r.

Buntownik z przypadku

Gdyby Bohdan Chmielnicki – hetman zaporoski, przywódca powstania kozackiego przeciwko Rzeczpospolitej, bohater narodowy Ukrainy – rozstał się z życiem dziesięć lat wcześniej, zostałby przez dziejopisów niepodległej Ukrainy uznany za kolaboranta, wysługującego się polskim panom.

Gdy bracia brali się do bicia

Pod Guzowem lała się krew z ołowiem – to powiedzenie kursujące po Rzeczpospolitej przypominało przez długie lata o bratobójczej bitwie, stoczonej czterysta lat temu, 6 lipca 1607 r. Ale prawdziwe rzezie domowe miały w Rzeczpospolitej dopiero nadejść.

O zapomnianym klasyku

Jak zwykle: cudze chwalimy, swego nie znamy. Nawet w tak fundamentalnej sprawie jak narodziny nowożytnej demokracji. Nie wiemy więc, że należał Goślicki do najchętniej czytanych w Europie polskich pisarzy politycznych.

Nos niecały, gęba przecięta

Polska historia pełna jest ran i noszonych po nich blizn. Jedne były przyczyną wstydu, inne – przeciwnie – powodem do dumy. Czasami potrzeba posiadania widocznego znaku męstwa doprowadzała do kuriozalnych zachowań.

Po potopie do rozbiórki

Mało znany traktat w Radnot z 6 grudnia 1656 r. był próbą pierwszego rozbioru Rzeczpospolitej. Podpisali go władcy Szwecji i Siedmiogrodu, reprezentujący interesy własne oraz Brandenburgii, Kozaczyzny i Bogusława Radziwiłła.