Siła odpychania

Jest pewna nierównowaga między premierem i wicepremierem. Leszek Balcerowicz jest liderem o cechach autorytarnych. Premier jest mediatorem, negocjatorem, który stara się każdą decyzję uzgodnić ze wszystkimi zainteresowanymi.

Kościół prorządowy

Kościół katolicki znalazł się w trudnej moralnie i politycznie sytuacji. Chcąc pozostać blisko ziemskich spraw swoich wiernych, z których wielu podpisuje się pod hasłami protestów społecznych, powinien krytykować gabinet Jerzego Buzka. Z drugiej strony jednak jest to przecież rząd prawicowy, wobec którego jedyną alternatywą pozostaje władza SLD. Dlatego biskupi starają się balansować między racjami rządzących i niezadowolonych. Wyraźnie częściej jednak przebywają w pobliżu władzy.

Korkociąg

Rada Krajowa Unii Wolności w trakcie niedzielnych, dramatycznie przerwanych na tydzień, obrad potwierdziła wolę kontynuowania koalicji z AWS, ale zażądała radykalnych zmian w sposobie rządzenia, nie wykluczając zmiany rządu. Stanowisko takie przyjęto przy zaledwie trzech głosach sprzeciwu, co oznacza, że w Unii po raz pierwszy z taką siłą pojawiła się wola wyjścia z tego korkociągu, w jaki wpadła i koalicja, i rząd. To "wyjście" można rozumieć także dosłownie, jako wyjście z rządu.

Jesień rządu

Znakiem firmowym rządu Jerzego Buzka, powołanego 11 listopada 1997 r., miały być cztery wielkie reformy. Na razie wyróżniają go - in minus - alarmująco niskie notowania w opinii społecznej oraz powszechne przekonanie, że państwo słabnie i narasta chaos. Blisko dwuletnim działaniom gabinetu premiera Buzka towarzyszy narastające zmęczenie. Widać, że zmęczona jest sobą koalicja, że premier męczy się ze swoim politycznym zapleczem, które paraliżowanie jego ruchów doprowadziło do perfekcji. Większość energii szefa rządu idzie więc na łagodzenie niezliczonych konfliktów wewnętrznych - drogą zgniłych kompromisów, czyli ustępstw. Narasta też zmęczenie społeczeństwa, przejawiające się coraz większą podatnością na populistyczne wezwania do protestów bądź odnotowywanym w różnych badaniach opinii wyraźnym wzroście pesymizmu konsumentów. Coraz silniejsze jest więc oczekiwanie zmian. Jedni mówią o zmianie wizerunku rządu i zmianie stylu rządzenia, inni o koniecznej zmianie premiera, coraz częściej pojawiają się też żądania zasadniczej zmiany programu koalicji, a nawet przyspieszonych wyborów parlamentarnych.

Trafiony teczką

Wicepremier i minister spraw wewnętrznych Janusz Tomaszewski, jeszcze niedawno jeden z najpotężniejszych ludzi w Polsce, został zdymisjonowany. Formalnym powodem stało się wszczęcie postępowania lustracyjnego w jego sprawie. Powodów nieformalnych było więcej, przede wszystkim - walka w obrębie AWS o podział sfer wpływów. Raz jeszcze lustracja okazała się niezwykle poręcznym narzędziem w walce o władzę.

Koniec przerwy

Politycy powrócili z tymi samymi problemami, z którymi rozpoczynali urlop, co potwierdza jedynie, że sprawy odłożone nie rozwiązują się same. Początek sezonu politycznego jest więc w gruncie rzeczy rutynowy. Rutyną stało się przecież wyłanianie wspólnego kandydata prawicy na urząd prezydenta, lustrowanie wicepremiera Janusza Tomaszewskiego, debatowanie o zakresie rekonstrukcji rządu (płytsza czy głęboka?) i zmaganie się z coraz niższymi notowaniami w opinii społecznej.

Nauczanie z urzędu

Stanowisko pełnomocnika rządu do spraw rodziny obejmuje kobieta. Następczyni Kazimierza Kapery, Maria Smereczyńska, mówi mniej barwnie, ale jednoznacznością przekonań i stanowczością wypowiedzi góruje nad poprzednikiem. Być może jeszcze pożałujemy gładkich manier i pełnych afektacji figur retorycznych Kazimierza Kapery.

Spadające akcje

Gdyby wybory parlamentarne odbyły się teraz, Sojusz Lewicy Demokratycznej mógłby liczyć na 34 proc. poparcia (przy wysokiej, 61 proc. frekwencji), Akcja Wyborcza Solidarność tylko na 16 proc. W praktyce oznaczałoby to, że SLD zdobyłby w Sejmie większość pozwalającą na samodzielne rządzenie.

Łupy w troki

Prawdziwą karierę zrobiło w ostatnich miesiącach określenie "kapitalizm polityczny". Równie elegancko mówi się o "zacieraniu granicy między interesem publicznym a prywatnym bądź partyjnym", mniej elegancko chodzi po prostu o korupcję. Rzecz charakterystyczna - dyskusji o kapitalizmie politycznym nie rozpoczęła opozycja, narodziła się ona wewnątrz obozu Akcji Wyborczej Solidarność, a jej mottem jest smutne stwierdzenie: straciliśmy wyższość moralną obnoszoną w kampanii wyborczej, która pozwalała głosić, że zbudujemy uczciwe państwo; teraz upodobniliśmy się do naszych poprzedników.

Premier kontratakuje

Zamiast urządzania rutynowych koalicyjnych spotkań, z nieodmiennie królującymi tematami takimi jak układy polityczne w mediach, kolejne niespójne sejmowe głosowania czy spory między ministrami, Jerzy Buzek spotkał się z całymi klubami parlamentarnymi Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, aby przedstawić program rządu na najbliższe miesiące i spróbować uspokoić polityczne zaplecze własnego gabinetu. Czas był najwyższy.