Szanowni Kandydaci, zwracamy się do Panów jako przedstawiciele i przedstawicielki środowiska prawniczego. Kieruje nami poczucie obowiązku wobec osób pokrzywdzonych przestępstwami z nienawiści, a także wobec polskich obywateli i osób mieszkających w Polsce, w tym przedstawicieli grup mniejszościowych, którym organy polskiego państwa winne są zapewnić bezpieczeństwo i ochronę praw. Oburzają nas homofobiczne wypowiedzi, które w ramach kampanii wyborczej padły z ust przedstawicieli władz państwowych, w tym m.in. posła Jacka Żalka („LGBT to nie ludzie, to ideologia”), prezydenta Andrzeja Dudy („próbuje nam się wmówić, że to ludzie, a to jest ideologia”), posła Przemysława Czarnka („ci ludzie nie są równi normalnym ludziom”) czy posła Parlamentu Europejskiego Joachima Brudzińskiego („Polska bez LGBT jest najpiękniejsza”).
Z racji wykonywanych zawodów od lat z bliska obserwujemy, jak instrumentalne wykorzystywanie nienawistnego języka w życiu publicznym przekłada się na wzrost agresji werbalnej i fizycznej oraz pogłębianie dyskryminacji i wykluczenia stygmatyzowanych grup. Pokusa korzystania z tego rodzaju języka przez przedstawicieli życia publicznego w Polsce stale powraca i okazuje się silniejsza od złożonych przysiąg oraz zwykłego ludzkiego obowiązku zachowania przyzwoitości. Każda tego rodzaju wypowiedź pogłębia trwającą erozję norm poprawności i tolerancji w naszym społeczeństwie.
Odpowiedzią na ten problem – wynikającą z międzynarodowych standardów ochrony praw człowieka i stosowaną od wielu lat w innych państwach o podobnej do Polski historii i kulturze – jest przede wszystkim zapewnienie efektywnej ochrony prawnej. Ochronie tej powinna oczywiście towarzyszyć rzetelna edukacja obywatelska, jednak bez skutecznych przepisów prawa pozbawiamy się jedynego fundamentu, na którym dopiero można budować tamę przed mową nienawiści, odporną na polityczne interesy i naciski.
Ze smutkiem stwierdzamy, że jest to kolejna kampania wyborcza, podczas której powraca język pogardy. Nie ma on nic wspólnego z realizacją wolności słowa. Jest to język, który nie tylko nie przyczynia się do poszanowania różnorodności poglądów w debacie publicznej, ale wręcz tę debatę zagłusza. Uważamy również, że aktywne uczestniczenie w tej debacie, szczególnie w charakterze osoby aspirującej do sprawowania najwyższego urzędu w państwie, jest nie tylko wyrazem realizacji prawa, które przynależy do każdego i każdej z nas. Jest ono także przyjęciem na siebie szczególnego zobowiązania do dbania o właściwe ramy tej debaty.
Dlatego zwracamy się dziś do Panów z apelem o złożenie, jeszcze w czasie trwania kampanii prezydenckiej, konkretnego zobowiązania. Zobowiązania do podjęcia – w razie wybrania na urząd Prezydenta RP – inicjatywy ustawodawczej, która doprowadzi do znowelizowania przepisów polskiego prawa chroniących przed przestępstwami z nienawiści, w tym mową nienawiści. Oczekujemy takiej nowelizacji, która będzie skutecznie chroniła przed atakami motywowanymi uprzedzeniami także ze względu na orientację seksualną, tożsamość płciową, wiek, płeć oraz niepełnosprawność, a więc te cechy dyskryminacyjne, które obecnie takiej ochrony są pozbawione.
Apel został przygotowany przez adw. Pawła Knuta we współpracy z dr. Piotrem Godziszem, adw. Anną Mazurczak, adw. Małgorzatą Mączką-Pacholak oraz Anną Wójcik.
Sygnatariusze i sygnatariuszki apelu:
dr Grażyna Baranowska, Instytut Nauk Prawnych PAN
dr hab. Piotr Bogdanowicz, Uniwersytet Warszawski
adw. Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska, wicedziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie
prof. dr hab. Piotr Girdwoyń, WPiA UW, Uniwersytet Warszawski
dr Aleksandra Gliszczyńska-Grabias, Instytut Nauk Prawnych PAN
adw. Sylwia Gregorczyk-Abram, Inicjatywa Wolne Sądy
dr hab. Łukasz Gruszczyński, Akademia im. Leona Koźmińskiego
Elżbieta Kasprzycka
prof. dr hab. Zdzisław Kędzia, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu
prof. Maciej Kisilowski, Uniwersytet Środkowoeuropejski
dr Marcin Krzemiński, Katedra Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego
prof. dr hab. Ewa Łętowska, członkini zwyczajna, PAN, członkini czynna PAU
adw. Mikołaj Pietrzak, dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie
dr hab. Ryszard Piotrowski, prof. WPiA UW, Uniwersytet Warszawski
dr Adam Ploszka, Uniwersytet Warszawski
dr hab. Monika Płatek, prof. WPiA UW, Uniwersytet Warszawski
Danuta Przywara, prezeska Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka
dr hab. Anna Rakowska-Trela, prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki
dr Katarzyna Sękowska-Kozłowska, Instytut Nauk Prawnych PAN
Stowarzyszenie Amnesty International
Stowarzyszenie Prokuratorów Lex Super Omnia
dr hab. Jakub Urbanik, prof. WPiA UW, Uniwersytet Warszawski
prof. dr hab Roman Wieruszewski, profesor emeritus, Instytut Nauk Prawnych PAN
prof. dr hab. Mirosław Wyrzykowski, profesor emeritus, Uniwersytet Warszawski
prof. dr hab. Lech Garlicki, Uniw. Warszawski, profesor emeritus
mgr Alexander Martin Juranek, WPiA UW, Uniwersytet Warszawski; Instytut Nauk Prawnych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Paweł Skrodzki, radca prawny, członek zarządu Stowarzyszenia Grupa Stonewall z Poznania
adw. Mariusz Paplaczyk, Zrzeszenie Prawników Polskich
adw. Filip Rak
dr Anna Wasilisiak
Podpisy pod apelem prawników można składać na adres: kontakt@archiwumosiatynskiego.pl
Lista podpisów jest aktualizowana na stronie OKO.press oraz pod tłumaczeniem apelu na angielski na stronie ruleoflaw.pl.