Ludzie i style

Antyk nad Adriatykiem

Amfiteatr w Puli. fot. Zoran Jelača / Chorwacka Wspólnota Turystyczna Amfiteatr w Puli. fot. Zoran Jelača / Chorwacka Wspólnota Turystyczna Chorwacka Wspólnota Turystyczna, Pula
Murowana pogoda, szmaragdowe morze, pyszne jedzenie i perły rzymskiej architektury. Na dodatek, jeśli przestrzegamy reguł, wakacje w Chorwacji będą po prostu bezpieczne.

Na długo przed przybyciem na te tereny starożytnych Greków i Rzymian, a potem Słowian, na ziemiach dzisiejszej Chorwacji mieszkały plemiona Dalmatów i Ilirów. Około 400 roku p.n.e. pojawili się tu Celtowie, potem swe kolonie handlowe założyli Grecy. Jednak prawdziwy rozkwit kultury antycznej łączy się z podbojem przez Rzymian, który rozpoczął się w II w. p.n.e. i trwał do początków naszej ery. Rzymianie założyli między innymi Pulę, Salonę, która była stolicą rzymskiej prowincji Dalmacja oraz Osijek w Slawonii. Byli zawołanymi budowniczymi, po rządach ich imperium pozostało wiele imponujących, zachowanych do dziś obiektów. Po całej Chorwacji są ich rozsianych tysiące, a starożytne ruiny wkomponowane są w tkankę miast lub nawet poszczególne domy czy zabudowania. To prawdziwy raj dla miłośników starożytności, historii i archeologii.

Śladem pozostałym po Rzymianach jest także częściowo zachowana do dziś sieć brukowanych dróg, które łączyły rzymskie miasta, tak solidnych, że wciąż można znaleźć istniejące fragmenty liczące sobie ponad dwa tysiące lat. Te drogi umożliwiały szybki rozwój handlu oraz transport materiałów na znaczne odległości, co także sprzyjało rozwojowi rzymskiego budownictwa. Podobnie jak kolonizacja – kolejni cesarze nadawali tu ziemie zasłużonym żołnierzom, a ci wznosili tysiące rzymskich willi.

Wiele ciekawych zabytków pochodzi też z czasów nieco późniejszych, po rozpadzie Cesarstwa Rzymskiego na Wschodnie i Zachodnie. Linia wyznaczona przez cesarza Teodozjusza przecięła dzisiejszą Chorwację niemal na pół, pozostawiając większą część pod władzą Rzymu, ale np. okolice Splitu oddając czasowo we władanie Bizancjum. Wtedy na ziemiach chorwackich powstało wiele znakomitych przykładów architektury bizantyńskiej, niektóre zachowane do dziś.

Wybraliśmy dla czytelników Polityki kilka najciekawszych starożytnych zabytków Chorwacji. Każdy z nich to prawdziwa perła, którą koniecznie warto odwiedzić. Czy można to zrobić w tym roku? Oczywiście! Chorwacja zaprasza turystów, dbając jednocześnie o jak najwyższy poziom bezpieczeństwa dotyczący wirusa SARS-CoV-2 (więcej szczegółów w naszym poradniku).

A oto wielka czwórka niezapomnianych antycznych zabytków, które musicie odwiedzić w Chorwacji.

  1. Amfiteatr w Puli

Najważniejszym i najwspanialszym zabytkiem Puli jest imponujący rzymski amfiteatr z I wieku n.e. Wzniesiono go na rozkaz cesarza Wespazjana, a władcę podobno namówiła do tej gigantycznej inwestycji jego przyjaciółka i kochanka, pochodząca z Puli Cenida. To jeden z czterech największych i najlepiej zachowanych rzymskich amfiteatrów na świecie, pozostałe to rzymskie Koloseum oraz amfiteatry we francuskim Nimes i tunezyjskim El-Jem. Trzykondygnacyjna budowla powstała na planie elipsy, ma wysokość aż 33 metrów! Do wnętrza prowadzą cztery klatki schodowe w kształcie wież. Widownia liczyła 30 rzędów, mogła pomieścić nawet 26 tysięcy widzów. Ci podziwiali tu walki gladiatorów, a także wyścigi zaprzęgów czy krwawe widowiska z udziałem dzikich zwierząt i chrześcijan. Dziś wciąż amfiteatr w Puli żyje, oferując jednak bardziej pokojowe rozrywki, jak choćby koncerty gwiazd muzyki poważnej i rozrywkowej. Występowali tu m.in. Placido Domingo, Jose Carreras, Monserrat Caballe czy Sting.

Poza amfiteatrem w Puli warto jeszcze zobaczyć rzymskie bramy – podwójną Porta Gemina czy najstarszą zachowaną w mieście Porta Herculae. Imponujące wrażenie sprawia też Łuk Triumfalny Sergiusza z przełomu tysiącleci, a także świątynie Augusta i Jowisza oraz forum i niewielki teatr. Miłośnicy sztuki antycznej koniecznie powinni odwiedzić Istryjskie Muzeum Archeologiczne.

Pałac Dioklecjana w SplicieIvo Biočina / Chorwacka Wspólnota TurystycznaPałac Dioklecjana w Splicie

  1. Pałac Dioklecjana w Splicie

Trudno wyobrazić sobie tak niezwykłą budowlę, pałac Dioklecjana w Splicie trzeba po prostu zobaczyć. Jeśli jednak spodziewacie się górującej nad miastem, imponującej budowli, bardzo się zdziwicie. Pałac był bowiem tak ogromny (215x180 metrów, 30 tys. m2 powierzchni), a potem został tak przebudowany, że praktycznie wrósł w tkankę starego miasta, a niegdysiejsze pałacowe korytarze to dziś wąskie staromiejskie uliczki.

Rzymski cesarz Dioklecjan postanowił wznieść na wybrzeżu Dalmacji imponującą letnią rezydencję, która pomieściłaby nie tylko prywatne i oficjalne pomieszczenia oraz wszystkie udogodnienia niezbędne dla cesarskiego dworu, ale także na przykład koszary dla dużego oddziału cesarskich pretorian. Budowano nie licząc się z kosztami, marmury napływały z różnych części imperium, z Egiptu zaś sprowadzono sfinksy liczące sobie półtora tysiąca lat. Do pałacu wiodły cztery bramy, połączone przez szerokie ulice. Woda dostarczana była z pobliskich wzniesień kilkunastokilometrowym akweduktem, którego fragmenty można oglądać do dziś. W pałacu wykorzystano wszystkie zdobycze ówczesnej rzymskiej inżynierii, z centralnym ogrzewaniem i kanalizacją. Na terenie pałacu warto poszukać jego nieco ukrytych, choć do dziś zachowanych fragmentów, takich jak westybul czy perystyl, świątynia Jowisza czy mauzoleum Dioklecjana, mieszczące obecnie romańską katedrę, uważaną za najstarszą na świecie działającą chrześcijańską świątynię.

Starożytne miasto Salona pod SplitemIvo Biočina / Chorwacka Wspólnota TurystycznaStarożytne miasto Salona pod Splitem

  1. Starożytne miasto Salona pod Splitem

W Salonie dokonano najważniejszych odkryć archeologicznych w Dalmacji. Miasto było stolicą rzymskiej prowincji na długo przed założeniem pobliskiego Splitu. W czasach rzymskich liczba mieszkańców Salony przekroczyła ogromną jak na tamte czasy granicę 50 tys. mieszkańców, kwitnące miasto otaczały masywne mury obronne. W VI wieku Salona znalazła się w granicach Bizancjum, niedługo potem padła ofiarą najazdu barbarzyńców i już się nie podniosła. Dziś teren Salony można zwiedzać spacerując wśród ruin i śródziemnomorskiej roślinności. Zachowało się wiele fragmentów miasta, w tym łaźnie i świątynie, zarówno rzymskie, jak i wczesnochrześcijańskie. Najlepszy widok na miasto i zmierzający w stronę Splitu rzymski akwedukt znajdziemy wspinając się na pozostałości murów miejskich. Najbardziej imponującym budynkiem są jednak nieźle zachowane ruiny amfiteatru na 18 tysięcy miejsc. W miejscowym muzeum archeologicznym warto zwrócić uwagę na bogatą kolekcję antycznych rzeźb.

Bazylika św. Eufrazjusza w PorečuIvo Biočina / Chorwacka Wspólnota TurystycznaBazylika św. Eufrazjusza w Poreču

  1. Bazylika św. Eufrazjusza w Poreču

Poreč to dawne rzymskie Parentium, niewielkie, urocze miasto położone na wychodzącym w morze półwyspie. Z czasów bizantyjskiego panowania w Poreču zachowała się przepiękna bazylika św. biskupa Eufrazjusza z V wieku, wpisana na Listę Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO. Świątynia składa się z czterech części. W zachodniej odnajdziemy baptyserium (V-VI wiek) oraz wejście do dobudowanej znacznie później dzwonnicy. Warto się na nią wspiąć, by zakosztować zapierającego dech w piersiach widoku na miasto i morze. By z baptyserium przejść do innych części bazyliki, trzeba przeciąć czworokątne atrium, w północnej części zwracając uwagę na bardzo stary pałac biskupi. Dziś znajduje się w nim lapidarium z kolekcją kilkuset bizantyńskich mozaik. Piękne mozaiki (co ciekawe, także pogańskie) znajdziemy też w zdumiewająco jasnym wnętrzu świątyni, której sklepienie opiera się na przepięknie zdobionych kolumnach. Latem odbywają się tu znakomite koncerty muzyki sakralnej.

Paweł Moskalewicz

Nasz poradnik

Bezpieczne wakacje w Chorwacji

Chorwacja ma granice otwarte dla turystów, zasadniczo nie wymagając po przyjeździe kwarantanny. Warunkiem jest posiadanie aktualnego (nie starszego niż 48 godzin) testu PCR na Covid-19. Osoby nie posiadające takiego zaświadczenia albo kierowane są na test na miejscu i/lub odbywają obowiązkową kwarantannę. Z obowiązku posiadania aktualnego wyniku testu nie zwalnia szczepienie na Covid. Te warunki obowiązują do 31.03.2021, później zostanie wydana kolejna decyzja Państwowego Sztabu Obrony Cywilnej Republiki Chorwacji.

.Chorwacka Wspólnota Turystyczna.

Safe stay in Croatia to specjalnie dedykowana platforma internetowa (https://www.safestayincroatia.hr/pl), na której turyści odnajdą obiekty oznaczone symbolem Safe Stay in Croatia. To oznacza, że obiekt uzyskał certyfikat bezpieczeństwa w branży turystycznej, przyznawany przez Ministerstwo Turystyki i Sportu Republiki Chorwacji.
Taki certyfikat mogą otrzymać m.in. hotele, firmy transportowe czy atrakcje turystyczne, które przestrzegają światowych standardów w zakresie ochrony zdrowia i higieny. Certyfikat Safe Stay in Croatia umieszczony w widocznym miejscu informuje, że jego posiadacz przestrzega aktualnych zaleceń Światowej Rady ds. Podróży i Turystyki oraz Chorwackiego Instytutu Zdrowia Publicznego. Chorwacja od początku pandemii COVID-19 posługuje się również certyfikatem „Safe travels“ przyznanym przez WTTC.

Materiał powstał we współpracy z Chorwacką Wspólnotą Turystyczną – Przedstawicielstwo w Polsce

Odkryj swoja historię na www.chorwacja.hr

..

Polityka 17.2021 (3309) z dnia 20.04.2021; Świat; s. 53
Reklama

Czytaj także

null
Kultura

Mark Rothko w Paryżu. Mglisty twórca, który wykonał w swoim życiu kilka wolt

Przebojem ostatnich miesięcy jest ekspozycja Marka Rothki w paryskiej Fundacji Louis Vuitton, która spełnia przedśmiertne życzenie słynnego malarza.

Piotr Sarzyński
12.03.2024
Reklama