Wzdęcia – objawy i przyczyny wzdęć

Wzdęcia i gazy to objawy, które powodują dyskomfort i wpływają na codzienne życie. Powiększony obwód brzucha sprawia, że możemy nie czuć się komfortowo w ubraniach. Przyczyny wzdęć mogą obejmować np. dietę bogatą w przetworzone produkty lub chorobę.. Występują one również częściej u kobiet niż u mężczyzn1. Jak wygląda leczenie wzdęć? Co stosować na wzdęcia?

Przyczyny wzdęć i gazów

Przyczyny wzdęć obejmują zarówno czynniki, na które mamy wpływ, jak i niektóre choroby. Wzdęcia brzucha mogą być spowodowane gromadzeniem się gazów w jelitach. Zwiększone ilości gazów mogą być skutkiem aerofagii, czyli nadmiernego połykania powietrza lub nadprodukcji gazu przez bakterie okrężnicy lub jelita cienkiego. Przerost bakterii w jelicie cienkim (SIBO) oraz dieta bogata w fermentujące, słabo trawione i wchłaniane węglowodany mogą wpływać na powstawanie wzdęć i gazów².

Wzdęcia i gazy mogą być związane z zaparciami. Zatrzymany stolec może powodować upośledzenie odprowadzania gazów i spowolnienie pasażu jelitowego. Wpływ mogą mieć również takie czynniki jak szybki przyrost masy ciała, który wiąże się ze zwiększoną częstością występowania wzdęć. Oprócz tego dysbioza, czyli zmiana liczby i rodzaju bakterii w okrężnicy, może prowadzić do zwiększonego wytwarzania gazów poprzez fermentację lub zmniejszonego ich zużycia, co prowadzi do zwiększonej zawartości gazów w okrężnicy, a w konsekwencji przyczynia się do powstawania wzdęć².

Jakie są charakterystyczne objawy wzdęć?

Wzdęcia i gazy to dolegliwości żołądkowo-jelitowe, z którymi boryka się nawet 30% społeczeństwa¹. Wzdęcie brzucha jest subiektywnym odczuciem, które często wiąże się z zauważalnym powiększeniem obwodu brzucha².

Objawy wzdęć to¹:

• subiektywne odczucie gazów w jelitach,
• uczucie ucisku w brzuchu,
• uczucie powiększenia obwodu brzucha,
• uczucie pełności.

Wzdęcia diagnozowane są na podstawie kryteriów rzymskich. Kryteria diagnostyczne to¹:

1. Nawracające wzdęcia występujące średnio co najmniej jeden dzień w tygodniu.
2. Wzdęcia powinny być głównym objawem z przewodu pokarmowego.
3. Brak spełnienia kryteriów IBS, zaparć czynnościowych, biegunki czynnościowej lub zespołu stresu poposiłkowego.
4. Początek objawów powinien nastąpić co najmniej 6 miesięcy przed postawieniem diagnozy.
5. Objawy powinny być prezentowane w ciągu ostatnich 3 miesięcy.

Wzdęcia – kiedy trzeba udać się do lekarza?

Jeśli oprócz wzdęć towarzyszą nam inne objawy, najlepiej od razu zgłosić się do lekarza, aby wykluczyć poważne choroby. Uwagę powinny zwrócić takie objawy jak:

• utrata masy ciała,
• krwawienie z odbytu,
• objawy sugerujące niedokrwistość

Jak w przypadku każdego innego schorzenia, ocena rozpoczyna się od szczegółowej historii choroby, badania fizykalnego i odpowiednich testów diagnostycznych. Należy wykluczyć organiczne przyczyny wzdęć, takie jak celiakia i inne zaburzenia wchłaniania, zaburzenia motoryki jelit, przewlekła rzekoma niedrożność jelit i inne².

Leczenie wzdęć – jak wygląda?

W przypadku leczenia wzdęć pomocne może być zastosowanie diety z wyłączeniem produktów gazotwórczych, takich jak: ciemne pieczywo, otręby, warzywa kapustne, cebula, rośliny strączkowe i niektóre owoce³. Produkcji gazów sprzyjają też sztuczne słodziki, takie jak sorbitol, mannitol, ksylitol. Około 70% pacjentów, u których stwierdzono nadwrażliwość na gluten bez celiakii, zgłasza wzdęcia, jednak wydaje się, że przyczyną są produkty zawierające dużą ilość fruktanów i FODMAP (fermentujących oligo-, di- i monosacharydów)¹. Wpływ na wzdęcia mogą również mieć bakterie probiotyczne, które stabilizują funkcję bariery jelitowej oraz zahamowują wzrost flory patogennej. Wpływa to na zmniejszenie nasilenia objawów³.

Według badań olejek miętowy może wpływać na rozluźnienie mięśni gładkich, modulację wrażliwości trzewnej, ponadto wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne^4,5.

Leczenie wzdęć odbywa się za pomocą leków modyfikujących florę jelitową, leków prokinetycznych, preparatów enzymów oraz adsorbentów i substancji zmniejszających napięcie powierzchniowe³. Można stosować preparaty dostępne w aptece zawierające symetykon, takie jak Ulgix Wzdęcia. Symetykon zmniejsza napięcie powierzchniowe powodując pękanie pęcherzyków gazu. Dzięki temu wpływa na zmniejszenie ryzyka wzdęć poprzez zwiększone uwalnianie gazów^6,7.

Bibliografia:

1. Lacy B. E., Cangemi D., Vazquez-Roque M., Management of Chronic Abdominal Distension and Bloating. Clin Gastroenterol Hepatol. 2021;19(2):219-231.e1.
2. Mari A., Abu Backer F., Mahamid M., et al., Bloating and Abdominal Distension: Clinical Approach and Management. Adv Ther. 2019;36(5):1075-1084.
3. Gulbicka P. & Grzymisławski M., (2016), Wzdęcia brzucha- najczęstsze przyczyny i postępowanie. Piel. Zdr. Publ., 6(1), 69-76.
4. Chumpitazi B. P., Kearns G. L., Shulman R. J., Review article: the physiological effects and safety of peppermint oil and its efficacy in irritable bowel syndrome and other functional disorders. Aliment Pharmacol Ther. 2018;47(6):738-752.
5. Cash B. D., Epstein M. S., Shah S. M., A Novel Delivery System of Peppermint Oil Is an Effective Therapy for Irritable Bowel Syndrome Symptoms. Dig Dis Sci. 2016;61(2):560-571.
6. Medycyna Praktyczna – Simetykon. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=747 [dostęp: 06.01.2022].
7. Ulotka Ulgix Wzdęcia [dostęp: 09.02.2022].

Materiał przygotowany przez Hasco Lek