Zatrudniasz w Polsce? Sprawdź, jaki rodzaj umowy zapewni najwięcej korzyści
Wybranie odpowiedniego rodzaju umowy ma ogromne znaczenie. Wpływa na wysokość podatków odprowadzanych przez pracodawcę, wymiar urlopu oraz prawa pracownika. Poznaj zalety i wady różnych rodzajów nawiązania współpracy z pracownikiem i wybierz najkorzystniej.
W Polsce wyróżniamy 2 dokumenty regulujące formy zatrudnienia, a mimo to nietrudno pogubić się w regulacjach. W przypadku umowy o pracę obowiązujący dokument to Kodeks pracy. Zawiera definicję umowy o pracę, określa jej zasady oraz obowiązki, którym podlega każda ze stron. Umowę o dzieło, umowę zlecenie oraz inne formy świadczenia pracy reguluje Kodeks cywilny.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat form zatrudnienia, ewidencji czasu pracy i elektronicznych wnioskach urlopowych, poznaj Calamari i sprawdź, w jaki sposób pomoże zautomatyzować procesy w Twojej firmie i obniżeniu kosztów działań związanych z zarządzaniem HR.
Stosunek pracy
Stosunkiem pracy nazywamy więź łączącą zatrudnianego ii pracodawcę, którą reguluje Kodeks pracy. O stosunku pracy mówimy więc w przypadku umowy o pracę. W jej ramach pracownik oświadcza gotowość do wykonywania obowiązków ustalonych w umowie na rzecz zatrudniającego w miejscu i czasie, który został określony w umowie. Zatrudniający ma obowiązek wypłacać pracownikowi ustalone w umowie wynagrodzenie.
Na mocy umowy o pracę pracodawca jest również zobowiązany do zapewnienia pracownikowi narzędzi niezbędnych do wykonywania określonych w umowie obowiązków. Ma także obowiązek zapewnienia pracownikom wody oraz innych, wynikających z Kodeksu pracy, świadczeń.
Oprócz tego, w przypadku stosunku pracy zatrudniający ma dodatkowe obowiązki:
- przeprowadzanie badań lekarskich - wstępnych i okresowych,
- obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i zdrowotne pracownika,
- odkładanie zaliczek na podatek od dochodu PIT,
- zadbanie o higienę i bezpieczeństwo miejsca pracy,
- przeprowadzanie szkolenia z zasad BHP na terenie firmy,
- prowadzenie akt pracowniczych od okresu od złożenia CV, w trakcie czasu zatrudniania pracownika aż do chwili rozwiązania stosunku pracy.
Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi do polskiego prawa w 2002 roku wykluczone zostało zatrudnianie pracowników na umowę zlecenie oraz umowę o dzieło, jeśli w umowie określone zostaje miejsce i czas świadczenia pracy.
Oznacza to, że do stosunku pracy dochodzi jedynie za podpisaniem umowy o pracę. Jeżeli pracownik jest zatrudniony na innej podstawie, jednak w toku kontroli Państwowej Inspekcji Pracy zostanie udowodnione, że spełnione zostały wszystkie przesłanki stosunku pracy z wyjątkiem umowy, pracodawca będzie zmuszony zapłacić zaległe składki za pracownika.
Poznaj najpopularniejsze formy zatrudnienia w Polsce i dowiedz się, jakie prawa i obowiązki przysługują każdej ze stron.
Regulowana przez:
- Kodeks pracy
Obowiązki pracodawcy:
- zapewnienie urlopu wypoczynkowego,
- wypłacania wynagrodzenia,
- wypłacanie zwolnienia chorobowego,
- honorowanie okresu wypowiedzenia.
Jest to jednak z pierwszych umów zawieranych z pracodawcą, a jej długość obowiązywania to maksymalnie 3 miesiące. W trakcje jej trwania każda ze stron umowy szansę sprawdzić, czy forma i warunki współpracy są dla nich odpowiednie.
Tego typu umowę zawrzeć można tylko raz z tą samą osobą na tym samym stanowisku. Można jednak podpisać ją z konkretnym pracownikiem kilka razy w przypadku, w którym pracownik zmienia stanowisko lub od ostatniego okresu świadczenia pracy minęły co najmniej 3 lata. Tego rodzaju umowy nie można zawierać z pracownikami młodocianymi.
W tracie trwania umowy o pracę na okres próbny pracownikowi przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego, wynagrodzenia, zwolnienia chorobowego, opieki zdrowotnej i okresu wypowiedzenia. Szczególnym przypadkiem są kobiety w ciąży, które są prawnie chronione w przypadku, w którym okres próbny trwa więcej niż miesiąc miałby zostać zakończony po 3. miesiącu ciąży (który nie jest tożsamy z miesiącem kalendarzowym).
Umowa o pracę na czas określony
Regulowana przez:
- Kodeks pracy
Obowiązki pracodawcy:
- zapewnienie urlopu wypoczynkowego,
- wypłacania wynagrodzenia,
- wypłacanie zwolnienia chorobowego,
- honorowanie okresu wypowiedzenia.
Zawierana jako druga umowa z pracownikiem po wygaśnięciu umowy na okres próbny. Okres zatrudnienia w tym przypadku nie może trwać dłużej niż 33 miesiące. Może zostać zawarta pomiędzy tym samym pracownikiem i pracodawcą co najwyżej trzy razy. Zawarcie kolejnej umowy automatycznie czyni ją umową o pracę na czas nieokreślony.
W trakcie trwania umowy pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego, bezpłatnej opieki zdrowotnej, wynagrodzenia, zwolnienia chorobowego i okresu wypowiedzenia. Tak jak w przypadku umowy o pracę na okres próbny obowiązuje ochrona kobiet w ciąży.
Umowa o pracę na czas nieokreślony
Regulowana przez:
- Kodeks pracy
Obowiązki pracodawcy:
- zapewnienie urlopu wypoczynkowego,
- wypłacania wynagrodzenia,
- honorowanie okresu wypowiedzenia.
To umowa o pracę zawierana bezterminowo, co oznacza, że w jej treści nie ma określonej daty rozwiązania stosunku pracy. Jest najkorzystniejsza formą zatrudnienia dla pracownika dzięki stabilności zatrudnienia, jaką ze sobą niesie.
W porównaniu do umowy na czas określony charakteryzuje się dłuższym okresem wypowiedzenia z konieczności uzasadnienia decyzji o jej rozwiązaniu.
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę na czas nieokreślony ma prawo do ubezpieczenia, ochrony wynagrodzenia, ochrony czasu pracy, urlopu wypoczynkowego oraz trwałości stosunku pracy. W przypadku niektórych grup pracowniczych (kobiet, młodocianych, niepełnosprawnych) przysługuje ochrona.
Umowa na zastępstwo
Regulowana przez:
- Kodeks pracy
Obowiązki pracodawcy:
- zapewniania urlopu wypoczynkowego,
- wypłacanie wynagrodzenia,
- zapewnienie ubezpieczenia społecznego,
- honorowanie okresu wypowiedzenia.
Umowa o zastępstwo jest szczególnym rodzajem umowy określonym w art. 35 kp. Ma zastosowanie w sytuacji, gdy potrzebne jest zastępstwo za pracownika nieobecnego z uzasadnionych przyczyn, takich jak: choroba, urlop bezpłatny czy urlop wychowawczy.
Musi określać stanowisko pracy na takich samych zasadach jak standardowa umowa o pracę, może jednak obejmować inny wymiar czasu pracy i wysokość wynagrodzenia.
Może zostać przedłużona o dowolny czas, nie zapewnia jednak ochrony kobiet w ciąży. Pracownik ma prawo do ubezpieczenia społecznego i zwolnienia chorobowego.
Umowa cywilnoprawna
Umowa cywilnoprawna jest formą zatrudnienia, którą reguluje Kodeks cywilny. Cieszy się dużą popularnością ze względu na swobodę w wyborze sposobu wykonywania pracy. W ujęciu formalnym, wykonawca jest niezależny od pracodawcy. Pracodawca (nazywany w tym kontekście zleceniodawcą), w zależności od rodzaju umowy może być obciążony mniejszymi kosztami związanymi z zatrudnieniem i ma możliwość szybkiego rozwiązania współpracy.
Wśród umów cywilnoprawnych można wyróżnić:
- umowę o dzieło,
- umowę zlecenie,
- umowę agencyjną,
- kontrakt menedżerski,
- umowa o pracę nakładczą,
- samozatrudnienie.
Sprawdź, czym charakteryzuje się każda z umów cywilnoprawnych, by dostosować umowę najkorzystniej dla Ciebie i Twojego zleceniobiorcy.
Umowa zlecenie
Regulowana przez:
- Kodeks cywilny
Obowiązki pracodawcy:
- wypłacanie wynagrodzenia,
- zapewnienie bezpłatnej opieki zdrowotnej.
Umowa zlecenie zawierana jest w celu wykonania przez zleceniobiorcę określonej czynności na rzecz zleceniodawcy. Może być zawarta pomiędzy dowolnymi osobami fizycznymi lub prawnymi, które posiadają zdolności do czynności prawnych.
Może mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny. Jest umową starannego działania. Oznacza to, że istotna jest praca wykonana na rzecz pracodawcy, która nie ma obowiązku dać określonego rezultatu.
Może zostać zawarta na dowolny okres czasu. W jej przypadku konieczne jest opłacanie składki zdrowotnej. Składka chorobowa nie musi być opłacana.
Umowę zlecenie można zakończyć w każdej chwili. Może to zrobić zarówno zlecający jak i zleceniobiorca w każdej chwili. Nie daje gwarancji pracy na etacie, prawa do urlopu ani stałości zatrudnienia.
Umowa o dzieło
Regulowana przez:
- Kodeks cywilny
Obowiązki pracodawcy:
- wypłacanie wynagrodzenia
Ten rodzaj umowy sprawia, że pracownik ma obowiązek wykonać określone w umowie dzieło. Pracodawca ma obowiązek do zapłacenia za wykonanie dzieła. By mogła zaistnieć, niezbędne jest zapisanie wewnątrz umowy rodzaju dzieła do ukończenia.
Umowa o dzieło może być w postaci materialnej lub niematerialnej. Musi określać:
- rodzaj dzieła,
- formę ii wysokość wynagrodzenia,
- czas realizacji dzieła.
Umowa o dzieło nie gwarantuje ochrony socjalnej, pracodawca nie jest odpowiedzialny za zapewnienie bezpieczeństwa w pracy, zasiłku, odprawy oraz urlopu. Nie zobowiązuje również do konieczność odprowadzania ubezpieczeniowych składek.
Samozatrudnienie
Regulowana przez:
- Kodeks cywilny
Obowiązki pracodawcy:
- wypłacanie wynagrodzenia,
- zapewnienie bezpłatnej opieki zdrowotnej.
Umowa B2B zawierana jest pomiędzy wykonawcą prowadzącym działalność gospodarczą, a zlecającym, czyli pracodawcą.
W tym przypadku przedsiębiorca określa wynagrodzenie za pracę, czas oraz miejsce pracy. Ze względu na to, że nie jest chroniony prawem pracowniczym, nie przysługuje mu prawo do wynagrodzenia minimalnego, normy czasu pracy ani urlopu wypoczynkowego.
Po stronie wykonawcy jest również obowiązek prowadzenia księgowości i ZUS-u. Korzyścią takiej formy zatrudnienia są składki ZUS o stałej wysokości niezależnie od uzyskanego przychodu.
Podsumowanie
Różnorodne formy zatrudnienia i ich prawa oraz obowiązki umożliwiają dopasowanie najkorzystniejszych warunków dla zatrudniającego i zatrudnianego.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat form zatrudnienia, ewidencji czasu pracy, elektronicznych wnioskach urlopowych i zarządzania HR, poznaj Calamari i sprawdź, w jaki sposób pomoże zautomatyzować procesy w Twojej firmie i obniżeniu kosztów działań związanych z zarządzaniem HR.
Materiał przygotowany przez Calamari