Unikatowa katana „Tomo-maru” z 1300 r. zostanie poddana pod licytację 15.11 na aukcji Nihon-tō
Po raz pierwszy w historii polskiego kolekcjonerstwa prezentowane są miecze samurajskie tej klasy – dzieła o potwierdzonej autentyczności, z certyfikatami NBTHK klasy Juyo oraz Tokubetsu Hozon, które w Japonii zarezerwowane są dla najwyższej rangi artefaktów kultury.
Tworzona od 2020 roku coroczna aukcja dzieł sztuki Nihon-tō, organizowana przez najlepszych ekspertów i konserwatorów japońskiej broni białej w Polsce, skupia się na zdobniczym, rzemieślniczym i płatnerskim dziedzictwie kulturowym Japonii. To niezwykła okazja, by w jednym miejscu zobaczyć i wylicytować autentyczne nihontō – japońskie miecze o udokumentowanej historii i potwierdzonej autentyczności przez największą i najbardziej liczącą się japońską instytucję certyfikacyjną NBTHK.
NBTHK (Nihon Bijutsu Token Hozon Kyokai) to japońskie stowarzyszenie zajmujące się ochroną i oceną tradycyjnych japońskich mieczy oraz innych wyrobów rzemiosła powiązanych z militariami. Organizacja certyfikuje miecze, wydając dokumenty potwierdzające ich autentyczność i wartość historyczną, takie jak Hozon, Tokubetsu Hozon czy Juyo. Certyfikat NBTHK jest najwyżej cenioną w świecie kolekcjonerskim formą potwierdzenia autentyczności miecza.
Katalog tegorocznej aukcji obejmuje 69 starannie wyselekcjonowanych dzieł japońskiego dziedzictwa: katany, wakizashi i tanto autorstwa wybitnych kowali, w tym mistrzów szkoły Shimada, z których Shimada Hirosuke był jej najwybitniejszym i najbardziej uznanym twórcą. Wśród prezentowanych obiektów znajdziemy ostrze przypisywane właśnie Hirosuke, o potwierdzonej proweniencji, a także miecz autorstwa Hasebe Yoshishige, którego jedna z prac uznawana jest za Skarb Narodowy Kultury Japonii.
Uzupełnieniem dla nich są elementy uzbrojenia obronnego, takie jak zbroje (yoroi), hełmy, tsuby, a także wyroby dawnego rzemiosła i sztuki japońskiej: drzeworyty (ukiyo-e), malarstwo na jedwabiu (kakemono), ceramika, tradycyjne lalki (kokeshi i kimekomi ningyo), wyroby z laki (maki-e) oraz rzeźby (okimono), które tworzą pełny obraz duchowego i artystycznego świata Japonii.
Aukcja prowadzona jest w nowoczesnym, hybrydowym formacie. Uczestnicy mogą wziąć w niej udział osobiście, telefonicznie lub online – za pośrednictwem platformy OneBid – co przyciąga zarówno kolekcjonerów z Polski, jak i z zagranicy.
Wydarzeniu towarzyszy pokaz tradycyjnych japońskich sztuk walki battōdō, przygotowany przez grupę Samurai Show, na co dzień trenującą w Szkole Samurajów Samurai Juku, który nadaje całości głęboki wymiar kulturowy, łącząc rzemiosło miecza z jego pierwotnym, bojowym przeznaczeniem.
To nie tylko aukcja – to opowieść o geniuszu japońskich kowali, o tysiącletniej tradycji rzemiosła, duchowości i historii zamkniętej w stali.
Przyjaciel na wieczność
Miecz „Tomo-maru”, nazwany „Przyjacielem na wieczność”, to absolutna perła tegorocznej aukcji. Posiada prestiżowy certyfikat NBTHK Juyo, przyznawany jedynie mieczom o wyjątkowym znaczeniu artystycznym i historycznym.
Datowany na około rok 1300, został wykonany przez mistrza Unshō ze szkoły Bizen Ukai-ha, której styl łączy finezję tradycji Yamashiro z potęgą ostrzy Bizen.
Jego historia splata się z nazwiskami legend: Honami Kōsona, współtwórcy nowoczesnej nauki o mieczu japońskim, i jego potomka Honami Nisshū, który za życia zyskał tytuł „Żywego Skarbu Narodowego Japonii”. Nadał on ostrzu współczesny blask, polerując je tradycyjnymi dziesięcioma technikami szlifierskimi, co potwierdza specjalny, kaligrafowany przez niego certyfikat.
Na oprawie spoczynkowej miecza (shirasaya) zachował się unikatowy opis (sayagaki) z 1896 roku, potwierdzający nadane imię – świadectwo osobistej więzi dawnych właścicieli z tym arcydziełem.
Bogato zdobiona oprawa z epoki Edo, tsuba szkoły Chōshū z certyfikatem NBTHK Hozon, złocone elementy z shakudō oraz misternie lakierowana pochwa czynią z „Tomo-maru” nie tylko oręż, ale i symbol – połączenie sztuki, filozofii i historii samurajskiego ducha.
Atrakcyjności przedmiotu dodaje fakt, iż potwierdzonych prac tego kowala przetrwało zaledwie kilka. Miecz ten zostanie zaoferowany z ceną wywoławczą na poziomie 280 000 zł.
Próba ciał
Drugim klejnotem aukcji jest katana o niemal legendarnym statusie – miecz, który przeszedł próbę dwóch ciał.
Wykonany w 1666 roku przez mistrza Kawachi no Kami Nagakuni, został przetestowany przez oficjalnego testera szogunatu, Yamano Kanjurō Hisahide, który złotem utrwalił inskrypcję dokumentującą to niezwykłe wydarzenie. Próba ta stanowi świadectwo doskonałości japońskiej stali i precyzji rzemiosła.
To jedyny miecz z pełną dokumentacją prób cięć, który kiedykolwiek trafił na rynek aukcyjny w Polsce.
Ostrze posiada certyfikat NBTHK Tokubetsu Hozon, a jego oprawa zachwyca: shakudō ze złoceniami, motyw smoka wśród fal, złote menuki w kształcie buddyjskiego symbolu vajra oraz fakturowany lakier urushi przypominający korę drzewa.
Każdy detal – od ręcznie tkanego jedwabnego oplotu po delikatne wykończenia z rogu bawolego – stanowi hołd dla estetyki i duchowości epoki Edo. Orientacyjna cena wywoławcza plasuje się na poziomie 160 000–180 000 zł.
Dziedzictwo, które przemawia stalą
Aukcja NIHON-TŌ to nie tylko spotkanie z przedmiotami – to dialog z historią, z ludźmi, którzy przez wieki widzieli w mieczu nie broń, lecz przedłużenie duszy.
Zarówno „Tomo-maru”, jak i katana Nagakuniego ucieleśniają to, co w kulturze Japonii najpiękniejsze: harmonię formy, szacunek do tradycji i nieprzemijającą siłę ducha.
Katalog aukcyjny do pobrania ze strony galerii:
Aukcja Nihon-tō 2025
15 listopada 2025
Godz. 13.00–15.00 – udostępnienie wystawy przedaukcyjnej
Godz. 14.30 – pokaz szermierki japońskiej Szkoły Samurajów Samurai Juku
Godz. 15.00 – start aukcji
Lokalizacja aukcji i wystawy przedaukcyjnej:
Galeria SEKA ART
ul. Zabraniecka 78, Warszawa
Organizator:
Galeria Ikikata-Art
Link do licytacji na platformie Onebid: https://onebid.pl/pl/auction/-/9002
Fizyczny udział w aukcji na sali wymaga wcześniejszej rejestracji za pośrednictwem galerii, pod adresem e-mail: contact@ikikataart.com
Materiał przygotowany przez Galerię Ikikata-Art.