Black Friday w „Polityce”

Rabaty na prenumeratę cyfrową do -50%

Subskrybuj
Nauka

Medyczny Nobel za odkrycie receptorów dotyku i temperatury

Laureaci Nagrody Nobla 2021 w dziedzinie medycyny: David Julius i Ardem Patapoutian Laureaci Nagrody Nobla 2021 w dziedzinie medycyny: David Julius i Ardem Patapoutian mat. pr.
Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w 2021 r. przypada Davidowi Juliusowi i Ardemowi Patapoutianowi za ich prace dotyczące receptorów dotyku i temperatury.

Zgromadzenie Noblowskie Instytutu Karolinska zdecydowało o przyznaniu Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny lub fizjologii za rok 2021 Davidowi Juliusowi z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco i Ardemowi Patapoutianowi ze Scripps Research w La Jolla w Kalifornii za przełomowe odkrycia kanałów TRPV1, TRPM8 i Piezo, które – jak czytamy w uzasadnieniu – pozwoliły nam zrozumieć, w jaki sposób ciepło, zimno i siła mechaniczna mogą inicjować impulsy nerwowe, dzięki którym możemy postrzegać i dostosowywać się do otaczającego nas świata.

Odczucia nieoczywiste: ciepło, zimno i dotyk

„Zdolność do odczuwania ciepła, zimna i dotyku jest niezbędna do przetrwania i stanowi podstawę naszej interakcji z otaczającym nas światem. W codziennym życiu odczucia te są dla nas oczywiste, ale w jaki sposób impulsy nerwowe są inicjowane, abyśmy mogli odczuwać temperaturę i ciśnienie?” – tym, tylko z pozoru banalnym, pytaniem przedstawiciel komitetu Instytutu Karolinska rozpoczął laudację na cześć Juliusa i Patapoutiana. Jak podkreślał, to ich przełomowe odkrycia dały początek intensywnym pracom badawczym, dzięki którym coraz lepiej rozumiemy, w jaki sposób nasz układ nerwowy odczuwa ciepło, zimno i bodźce mechaniczne.

Jak tegoroczni laureaci przyczynili się do poznania złożonej interakcji pomiędzy naszymi zmysłami a środowiskiem? Dzięki wykorzystaniu kapsaicyny, ostrego związku zawartego w papryczkach chili, a wywołującego uczucie pieczenia, David Julius zidentyfikował czujnik w zakończeniach nerwowych skóry, który reaguje na ciepło. Ardem Patapoutian wykorzystał z kolei komórki wrażliwe na nacisk do odkrycia nowej klasy czujników, które reagują na bodźce mechaniczne w skórze i narządach wewnętrznych.

Laureaci podzielą się kwotą 10 mln koron szwedzkich, czyli nieco ponad 980 tys. euro.

Kto został laureatem medycznego Nobla w zeszłym roku?

Reklama

Czytaj także

Nauka

Autorzy artykułów naukowych zaskakująco często się mylą. I co z tego?

Badacze bardzo często przedstawiają odkrycia, wnioski z badań i efekty eksperymentów, które okazują się fałszywe. Nauka ma jednak wbudowane rozmaite mechanizmy ich korekty. I pozostaje najlepszym sposobem na zdobywanie rzetelnej wiedzy o świecie.

Rafał Zwolak
29.11.2023
Reklama