Nie tylko alkohol, papierosy i prąd. Za co jeszcze zapłacimy więcej w 2020 r.?
1. ALKOHOL
W trybie obiegowym, bez konsultacji, rząd przyjął projekt ustawy przewidujący wzrost akcyzy o 10 proc. Od 1 stycznia 2020 r. zdrożeją więc wyroby alkoholowe. O ile dokładnie? Za półlitrową butelkę wódki (40 proc.) zapłacimy o 1,40 zł więcej (z VAT). Za piwo (0,5 l, 4 proc.) – 6 gr. Standardowa butelka wytrawnego wina (15 proc.) będzie nas kosztowała 15 gr więcej, słodkiego (11 proc.) – 12 gr. Nie zdrożeją cydr ani gruszkówka (perry) o zawartości alkoholu poniżej 5 proc.
Czytaj więcej: Dlaczego ceny w Polsce wzrosną w 2020 r.
2. PAPIEROSY
Osoby wypalające jedną paczkę papierosów dziennie za swój nałóg będą musiały w skali roku zapłacić blisko 400 zł więcej niż w roku ubiegłym. Podwyżki cen wyrobów tytoniowych od 1 stycznia 2020 r. wyniosą w przybliżeniu:
- 1 zł w przypadku paczki papierosów (20 szt.)
- 1,70 zł za paczkę tytoniu do palenia (50 g)
- 40 gr za jedno cygaro (10 g)
- 23 zł za 1 kg suszu tytoniowego.
Dodatkowo rząd podniósł zerową dotąd akcyzę na płyn do e-papierosów do 55 gr za 1 ml. Będzie obowiązywać już od stycznia, a nie, jak ustalono wcześniej, od lipca.
Czytaj także: Rozdawali, teraz będą zabierać. PiS liczy, że wyborcy się nie zorientują
3. OWOCE
Ze względu na zeszłoroczne wiosenne przymrozki i suszę w 2020 r. wzrosną ceny owoców krajowych. Analitycy prognozują tu dużą, bo aż 10-proc. dynamikę cen – przynajmniej do połowy roku, kiedy pojawią się owoce z nowych zbiorów. Zaktualizowana matryca VAT przyniosła za to niższą stawkę dla cytrusów – 5 proc. (wcześniej 8 proc.). Pytanie, czy po uwzględnieniu wyższych kosztów transportu i przechowywania produktów żywnościowych w ogóle tę obniżkę w naszej kieszeni odczujemy.
4. WARZYWA
Z powodu warunków agrometeorologicznych podrożeją także warzywa. „Najsilniejszy efekt tegorocznej [2019] suszy będzie widoczny w przypadku cen warzyw, których zbiory zgodnie ze wstępnym szacunkiem GUS będą o 9 proc. niższe niż te bardzo słabe ubiegłoroczne. Co więcej, susza wystąpiła na przeważającym obszarze UE, a tym samym możliwości importu tańszych warzyw z zagranicy będą ograniczone” – piszą w swoim raporcie analitycy Credit Agricole. Ceny warzyw w 2019 r. przyprawiały konsumentów chwilami o zgrozę – żeby przypomnieć sławetną już pietruszkę po 22 zł za kilo – w 2020 r. może być nawet gorzej. Przynajmniej – tak jak w przypadku owoców – do nowych zbiorów.
5. WIEPRZOWINA
Ceny wieprzowiny w 2020 r. wzrosną zdecydowanie, bo rynek przechodzi poważny kryzys, za który odpowiedzialna jest przede wszystkim trudna do zatrzymania i obecna także w Polsce epidemia afrykańskiego pomoru świń. ASF odpowiada za załamanie się rynku wieprzowiny w Chinach, które są największym importerem, producentem i konsumentem tego gatunku mięsa na świecie. Wzrost popytu na wieprzowinę w Chinach winduje ceny globalnie. W Polsce mogą wzrosnąć o ok. 5,7 proc. w skali roku.
Czytaj także: Jak świat walczy z ASF
6. DRÓB
„Rosnące ceny wieprzowiny będą w kolejnych miesiącach oddziaływały w kierunku wzrostu cen pozostałych gatunków mięsa, w szczególności drobiu” – sygnalizują analitycy Credit Agricole. Drób to jedno z najczęściej wybieranych przez Polaków mięs, także ze względu na cenę. W związku z problemami z wieprzowiną naszym drobiem coraz bardziej interesują się rynki zagraniczne – co również może zaowocować podwyżkami w kraju.
7. MLEKO I NABIAŁ
Mimo zmniejszającego się światowego popytu na mleko produkty mleczne w 2020 r. podrożeją – na skutek wzrostu cen energii. Więcej zapłacimy za jaja, jogurty i sery (nawet o 1 zł za 1 kg), cena mleka może natomiast podskoczyć aż dwukrotnie (z 2,5 na 4 zł za mleko tłuste 3,2 proc.).
8. CHLEB
Stawka VAT na pieczywo została ujednolicona, nie uchroni nas to jednak przed wzrostem cen związanych z wyższymi kosztami produkcji. Droższy prąd, paliwo i wyższe koszty pracy sprawią, że w 2020 r. za chleb możemy zapłacić nawet do 10 proc. więcej.
9. NAPOJE
Nowa matryca podatkowa przyniesie m.in. podwyżkę cen napojów, czyli produktów do picia z 20-proc. lub mniejszym wkładem owocowym. Stawka VAT została dla nich podniesiona z 5 do 23 proc. Poza tą kategorią i wciąż z 5-proc. opodatkowaniem pozostały za to nektary i soki. To dobra wiadomość, bo ze względu na większą zawartość warzyw lub owoców są teoretycznie zdrowsze. Niestety – są też bardzo słodkie.
Czytaj także: Rząd przyjął nową matrycę stawek VAT. Nie chce zadbać o nasze zdrowie
10. PRZYPRAWY
Przyprawy nieprzetworzone, takie jak kmin, szafran, kurkuma czy gałka muszkatołowa, podrożeją. Ich VAT zmieni się z 5- na 8-proc. W wyniku ujednolicenia stawek VAT w nowej matrycy stanieją za to przyprawy przetworzone.
11. OWOCE MORZA
Podrożeje żywność luksusowa – z owocami morza na czele. W przypadku homarów, ośmiornic, krabów, langust, krewetek, ostryg, małż, ślimaków oraz kawioru stawka VAT zmieni się z 5- na 23-proc. Automatycznie droższe będą także posiłki, które zawierają te produkty.
Zobacz raport „Polityki”: Ile naprawdę zarabiają Polacy?
12. LÓD W KOSTKACH
Zwiększy się także stawka VAT na lód w kostkach czy ogólnie lód wykorzystywany do celów spożywczych i chłodniczych. Podskoczy z 8 do 23 proc.
13. KSIĄŻKI
Mimo że stawka VAT została obniżona zarówno dla e-booków, jak i wydań papierowych do 5 proc., eksperci i tak przewidują wzrost cen książek drukowanych ze względu na znaczne podwyżki cen prądu. Średnia cena książki w Polsce w 2019 r. wynosiła ok. 40 zł, w 2020 ma to być już 46,4 zł.
14. PAPIER TOALETOWY
Ze względu na wyższe koszty produkcji spowodowane podwyżką cen energii i wody podrożeje w tym roku także papier toaletowy. Ale nie tylko dlatego – coraz droższy jest też jego główny składnik, czyli celuloza. Według ekspertów ceny papieru toaletowego mogą być wyższe nawet o 30 proc. niż w latach ubiegłych.
15. WĘGIEL
Droższy prąd oznacza także kosztowniejszą produkcję węgla i ekogroszku, którymi Polacy opalają swoje domy. Ich ceny napędza również walka ze smogiem, ustawa regulująca jakość paliwa wykluczyła bowiem ze sprzedaży gospodarstwom domowym i małym instalacjom grzewczym mułów i flotokoncentratów. W 2020 r. za tonę węgla trzeba będzie zapłacić ok. 15 proc. więcej niż w sezonie ubiegłym, czyli nawet od 800 do 1000 zł. Cena ekogroszku oscylować będzie w granicach 950–1050 zł za tonę.
16. PRĄD
Na razie prezes URE zatwierdził nowe taryfy trzem urzędowym dostawcom energii. Rachunki gospodarstw domowych, do których dostarczą prąd Tauron, Enea i Energa, wzrosną o 11–12 proc., co w skali roku wyniesie nieco powyżej 100 zł. Do tego wkrótce dołączy tzw. opłata mocowa w wysokości 10 zł miesięcznie. Za droższy prąd zapłacimy także pośrednio – w cenach żywności, towarów i usług.
Czytaj więcej: Co rząd zrobi z cenami energii
17. ŚMIECI
W 2020 r. zdecydowanie więcej zapłacimy także za śmieci. Miasta i gminy same ustalają stawki za odbiór, przetwarzanie i ewentualne składowanie odpadów i od dłuższego już czasu sygnalizują konieczność wprowadzenia dużych podwyżek, nawet o 100–400 proc. Winne są rosnące ceny prądu, wyższa płaca minimalna, bardziej skomplikowany i kosztogenny system selektywnej zbiórki, podwyżki opłat za składowanie. Dodatkowo ci, którzy nie zmobilizują się do segregowania odpadów, będą musieli płacić kary – co najmniej dwukrotność niemałej już stawki podstawowej.
18. CZYNSZ
Eksperci przewidują także wzrost czynszów, związany nie tylko z rosnącymi kosztami uzdatniania wody czy wywozu śmieci, ale także z podniesieniem płacy minimalnej, oznaczającej wzrost kosztów szeregu usług (np. ochrony lub sprzątania), z których korzystają wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe.
19. PALIWA I USŁUGI TRANSPORTOWE
W 2020 r. producenci i importerzy paliw silnikowych i gazu zmierzą się z wyższą opłatą paliwową za benzynę, olej napędowy i gaz. I tak 1000 l benzyn silnikowych podrożeje z obowiązujących w 2019 r. 133,21 zł do 138,49 zł; 1000 l olejów napędowych wzrośnie z 297,61 zł do 306,34 zł; zaś 1000 kg gazów wzrośnie z 164,61 zł do 170,55 zł. Dla konsumentów oznacza to podwyżki na stacjach benzynowych, droższe podróże, usługi transportowe i wiele innych.
20. SAMOCHODY
Wszystko wskazuje na to, że rosnąć będą też ceny samochodów osobowych, dostawczych i ciężarowych. Zgodnie z unijnym rozporządzeniem ws. bezpieczeństwa ogólnego pojazdów (General Safety Regulation, GSR) muszą być one wyposażone w nowe systemy bezpieczeństwa, a to dla producentów oznacza dodatkowe koszty. Unia chce także – w ramach planowanej redukcji emisji CO2 – by nowe samochody osobowe emitowały 15, a ciężarowe 30 proc. mniej dwutlenku węgla w stosunku do tych z 2019 r. By się udało, producenci muszą wynaleźć i zastosować szereg nowych rozwiązań technologicznych, za co finalnie także zapłacą klienci.
Czytaj także: Holandia zwalnia na autostradach w trosce o środowisko
A co potanieje?
Orzechy pistacjowe, kokosowe i migdały – stawka VAT na te produkty została obniżona z 8 do 5 proc. Pieczywo oraz ciastka, bez względu na ich rodzaj (o ile różnicy w VAT nie zniwelują wyższe koszty produkcji i transportu). Dotąd w tej kategorii produktów panowało nieprawdopodobne zamieszanie, w zależności od typu mogły być opodatkowane 5-, 8- i 23-proc. stawką VAT. Teraz wyniesie ona 5 proc. dla wszystkich. Potanieją zupy, buliony, żywność homogenizowana i dietetyczna (5 proc. VAT). Tańsza będzie także żywność i produkty dla niemowląt i małych dzieci, w tym smoczki, pieluszki i foteliki samochodowe, których VAT obniżono z 8 do 5 proc. Podobna zmiana dotyczy artykułów higienicznych, takich jak podpaski, tampony i pieluchy. Tańsze będą wreszcie książki w formie elektronicznej.
