Zamiast o oknach coraz częściej mówimy o przeszkleniach. Standardem w przypadku nowoczesnych budynków – zarówno jednorodzinnych, jak i bloków mieszkalnych – stała się zamiana tradycyjnych okien i drzwi balkonowych na wielkoformatowe przeszklenia. Zacierają one granicę między tym, co w środku, i tym, co na zewnątrz. Panoramiczne drzwi przesuwne mają wiele zalet: powiększają i rozjaśniają przestrzeń, pozwalają na bliższy kontakt z naturą, stają się elementem kompozycji architektonicznej i nośnikiem emocji. Odpowiednio zaprojektowana stolarka czyni wnętrze nie tylko jaśniejszym, ale i optycznie bardziej przestronnym. Aby osiągnąć ten efekt, nowoczesne rozwiązania wykorzystują optykę, światło i technologię do tworzenia iluzji wizualnych.
Architekci coraz częściej projektują domy tak, żeby to okno stało się centralnym punktem pomieszczeń i stanowiło ramę dla krajobrazu, który wręcz wchodzi do wnętrza. Aby jednak osiągnąć w pełni taki imponujący efekt, potrzebne są rozwiązania minimalizujące fizyczną obecność konstrukcji drzwi przesuwnych. Wąskie profile, ukryte skrzydła i zerowe progi pozwalają architekturze wtopić się w otoczenie. Panoramiczne drzwi rozszerzają salon na taras, a wrażenie ciągłości i spójności przestrzeni wzmacnia wysokiej jakości szkło, które nie zniekształca kolorów ani konturów. Ma chronić, ale równocześnie nie przeszkadzać – najlepiej, gdyby się wydawało, że w ogóle go nie ma.
Duże przeszklenia, wąskie profile
Na popularności w ostatnich latach zyskały zwłaszcza aluminiowe rozwiązania o wąskich profilach, które umożliwiają stosowanie dużych przeszkleń przy jednoczesnym zachowaniu sztywności i izolacyjności. Minimalne konstrukcje, niewidoczne okucia i ukryte mechanizmy sterujące przekładają się na czystą formę i zapewniają maksymalne doświetlenie wnętrza. Zabudowa ościeżnic i progów pozwala stworzyć efekt jednej powierzchni łączącej pomieszczenie z tarasem. – Najważniejsze jest dla nas to, żeby architekt nie musiał wybierać między jakością techniczną a estetyką. Kiedy projektujemy produkty, szukamy rozwiązań, które umożliwiają pracę światłem i przestrzenią tak, by wnętrze i otoczenie przenikały się naturalnie. Przykładowo, drzwi panoramiczne pozwalają tworzyć duże, przesuwne przeszklenia z niemal niewidoczną ramą, co wspiera ten efekt. Dzięki temu powstają wnętrza, w których technologia pozostaje w cieniu, a pierwszoplanową rolę odgrywa krajobraz – mówi Marek Rudyk, dyrektor ds. rozwoju systemów architektonicznych w Aluprof SA.
Duże przeszklenia pozwalają w pełni wykorzystywać zalety naturalnego światła, które kształtuje postrzeganie przestrzeni – refleksy, cienie i przezierność szkła wpływają na nastrój wnętrza bardziej niż jego metraż. Minimalistyczne ramy i duże powierzchnie szkła pomagają budować głębię bez dodatkowych elementów wystroju. Perspektywa staje się narzędziem projektowym. Okno może optycznie poszerzyć pokój, „przedłużyć” salon w kierunku ogrodu albo stworzyć kontrapunkt dla bryły budynku. Nowoczesne rozwiązania, takie jak fasady słupowo-ryglowe czy drzwi podnoszono-przesuwne, umożliwiają pracę na dużych płaszczyznach szkła bez utraty parametrów izolacyjnych czy statycznych.
Jednak wykorzystywanie szkła na tak wielką skalę rodzi też nowe wyzwania. Otwarcie się na pełny kontakt z otoczeniem może powodować większe wychłodzenie czy nagrzewanie wnętrz. Tymczasem w europejskich budynkach aż 80 proc. całkowitego zużycia energii przypada na ogrzewanie i chłodzenie pomieszczeń. Z powodu ocieplenia klimatu zwłaszcza lato stało się poważnym wyzwaniem. W czasie fal upałów potrzebne są rozwiązania poprawiające komfort termiczny bez konieczności korzystania z bardzo kosztownych i szkodliwych dla środowiska systemów klimatyzacji. To dlatego coraz chętniej sięgamy po sprawdzone od dawna (szczególnie w krajach cieplejszych od Polski) pasywne rozwiązania, takie jak zewnętrzne osłony przeciwsłoneczne. Skutecznie ograniczają nagrzewanie się wnętrz i wspierają energooszczędne budownictwo, a przy tym nie oznaczają wyższych rachunków za energię elektryczną.
Ważny jest odpowiedni dobór takich rozwiązań. – W ochronie przed przegrzewaniem wnętrz kluczowa jest lokalizacja osłon. Montowane na zewnątrz mogą skutecznie zatrzymać promienie słoneczne, zanim te dotrą do szyby. Dzięki temu znaczna część ciepła nie przenika do środka, co realnie przekłada się na niższą temperaturę i większy komfort mieszkańców – wyjaśnia Paweł Wacławczyk, dyrektor rozwoju segmentu osłon przeciwsłonecznych w firmie Aluprof. Na skuteczność osłon przeciwsłonecznych wpływa zarówno ich położenie, jak również sposób, w jaki radzą sobie z promieniowaniem słonecznym.
Inwestycja się zwraca
W przypadku osłon takich jak rolety czy żaluzje montowane wewnątrz światło słoneczne przenika przez szybę i dopiero wewnątrz jest pochłaniane lub odbijane. W praktyce oznacza to, że nawet jeśli światło zostanie przytłumione, temperatura w pomieszczeniu i tak wzrośnie. Dlatego ważne jest zablokowanie czy zmniejszenie nagrzewania szyby. Pomóc mogą np. screeny, zwane także refleksolami. To nowoczesne osłony tekstylne, które działają, opierając się na zjawisku rozpraszania światła. Zamiast całkowicie blokować dostęp do światła dziennego, specjalne tkaniny filtrują je i rozpraszają, ograniczając bezpośrednie nasłonecznienie oraz ilość ciepła przenikającego do środka.
Dzięki temu możliwe jest utrzymanie komfortu termicznego bez konieczności całkowitego zaciemniania wnętrz. Rozwiązanie to sprawdza się szczególnie w przestrzeniach z dużymi przeszkleniami – takich jak salony, biura czy budynki z przeszklonymi fasadami – gdzie przebywamy w ciągu dnia. Z tego powodu dostęp do naturalnego światła jest pożądany, ale jednocześnie chcemy uniknąć przegrzewania pomieszczeń. Odpowiednio dobrana osłona przeciwsłoneczna pozwala nie tylko ograniczyć wahania temperatury, ale też zapewnia lepszą jakość światła wewnątrz, co ma znaczenie zarówno dla komfortu mieszkańców, jak i dla wydajności pracy.
Co ważne, współczesne osłony przeciwsłoneczne wykorzystują często inteligentne rozwiązania, które można dostosować do stylu życia, pory dnia, a nawet pogody. Żaluzje fasadowe to przykład systemu, który umożliwia personalizację pod względem zarówno estetyki, jak i funkcjonalności. Aluminiowe lamele umożliwiają precyzyjną regulację kąta nachylenia, dzięki czemu użytkownik kontroluje ilość światła i cienia w pomieszczeniu w ciągu całego dnia. Takie osłony mogą nawet współpracować z automatycznymi czujnikami pogodowymi. Dzięki temu mogą automatycznie reagować na zmiany nasłonecznienia, siły wiatru czy temperatury. W razie potrzeby osłona samoczynnie się opuści lub ustawi lamele pod odpowiednim kątem, by chronić wnętrze przed przegrzaniem.
Możliwość pełnej integracji z inteligentnymi systemami zarządzania budynkiem sprawia, że żaluzje stają się nie tylko osłoną, lecz także aktywnym elementem energooszczędnej architektury. Według danych European Solar Shading Organisation instalacja inteligentnych osłon przeciwsłonecznych w przypadku 75 proc. budynków objętych renowacją może przynieść do 22 proc. oszczędności energii i redukcji emisji dwutlenku węgla rocznie. Taka inwestycja szybko się zwraca, bo dzięki niej możemy zrezygnować z instalacji urządzeń klimatyzacyjnych albo znacząco ograniczyć czas ich pracy.
Okresy letnie charakteryzują się także w Polsce zarówno intensywnym nasłonecznieniem, jak i coraz wyższymi temperaturami. O ile w pozostałych miesiącach roku chętnie zapraszamy słońce do środka naszych domów, o tyle latem musimy się przed nim raczej chronić. Dzięki screenom czy żaluzjom fasadowym nie musimy rezygnować z zalet dużych przeszkleń, a przy tym możemy w sposób inteligentny kontrolować ilość światła i ciepła wpuszczanego do pomieszczeń.
Ciepły montaż
Eksperci podkreślają, że dobierając stolarkę okienną, warto zwrócić uwagę na różne aspekty: lokalizację okien i ich orientację względem stron świata, izolacyjność termiczną, akustyczną oraz uszczelnienia połączeń okien z elewacją. Orientacja okien ma szczególne znaczenie przy konstrukcjach wielkogabarytowych zorientowanych na stronę południową lub południowo-zachodnią.
– Należy dokonać odpowiedniego doboru oszklenia pod względem parametrów szyb, aby nie doprowadzić w okresie wysokiego nasłonecznienia do przegrzewania budynku. Izolacyjność termiczna zależy od konstrukcji ramowej okien i parametru Uf (współczynnik przenikania ciepła dla ramy okiennej), ale przede wszystkim od udziału szyby w całkowitej powierzchni okna. Dzisiejszy standard to oszklenie dwukomorowe o parametrze izolacyjności Ug wynoszącym 0,5 W/(m2·K). Prawidłowy montaż oraz odpowiednie uszczelnienie okien to najważniejszy warunek zachowania parametrów technicznych okien – mówi Augustyn Zioło, doradca techniczny Związku Polskich Okien i Drzwi.
Podkreśla, że dzisiejszy standard tzw. ciepłego montażu, czyli trójwarstwowego, ma szczególne znaczenie dla ograniczenia strat w strefie połączenia okien z murem. Prawidłowy montaż zapewnia kompleksowe uszczelnienie warstwy izolacyjnej w złączu okiennym, od strony zarówno zewnętrznej, jak i wewnętrznej budynku, co zabezpiecza przed powstawaniem mostków termicznych i stratami energii.
Obok chęci zachowania odpowiedniej temperatury jednym z najczęstszych wyzwań w naszych domach jest hałas dochodzący z zewnątrz. Wiele budynków znajduje się blisko ruchliwych dróg czy linii kolejowych, poza tym nieustannie rośnie ruch lotniczy. Coraz gęściejsza zabudowa sprawia, że domy – nawet jednorodzinne – stoją blisko siebie, więc dużo bardziej, niżbyśmy chcieli, słyszymy, co robią sąsiedzi. A przecież w domu potrzebujemy możliwości wyciszenia: w nocy, bo dobry sen to niezbędny element zdrowego stylu życia, ale także w dzień, gdy się uczymy, pracujemy zdalnie czy po prostu chcemy odpocząć. Dlatego warto zwracać uwagę na izolację akustyczną, jaką oferują okna.
I odpoczynek, i praca
Ta kwestia szczególnie istotna jest w przypadku okien dachowych, bo w budynkach jednorodzinnych to właśnie na poddaszu znajdują się często sypialnie czy pokoje do pracy. Taka lokalizacja umożliwia zachowanie prywatności i oddzielenie się od reszty domu. Tym bardziej należy zwracać uwagę na to, czy okna dachowe pozwolą ochronić nas przed dźwiękami dochodzącymi z zewnątrz. Dobrą izolację zapewniają produkty charakteryzujące się współczynnikiem Rw o wartości 40 decybeli lub wyższym. – Trzyszybowy pakiet z podwójną folią dźwiękoizolacyjną skutecznie ogranicza przenikanie hałasu z zewnątrz, dzięki czemu przestrzeń poddasza staje się bardziej komfortowa i sprzyja zarówno odpoczynkowi, jak i pracy. Dla architektów to gwarancja, że proponowane rozwiązania nie tylko podnoszą komfort użytkowników, ale również wpisują się w trend projektowania domów zdrowych, funkcjonalnych i dostosowanych do wyzwań środowiskowych. Jest to szczególnie ważne w przypadku inwestycji realizowanych w gęstej zabudowie miejskiej, gdzie komfort akustyczny nabiera coraz większego znaczenia – podkreśla Sławomir Kwarciak, starszy menedżer produktu FAKRO.
W przypadku wszystkich okien kluczowym parametrem jest oczywiście ich izolacyjność cieplna. Zwracamy na to uwagę przede wszystkim z powodu szybko rosnących kosztów ogrzewania. Stosowanie na poddaszu większej liczby okien dachowych, często o dużej powierzchni, oznacza ryzyko większej utraty ciepła. Na szczęście ogromny postęp technologiczny pozwala zminimalizować to ryzyko. Innowacyjne konstrukcje z wyższym profilem skrzydła i pakietem trzyszybowym znacząco wpływają na ochronę ciepła, co oznacza mniejsze zapotrzebowanie na energię, aby ogrzać poddasze. Warto wybierać pakiety szybowe o większej grubości (np. 44 mm), dzięki czemu można je głębiej osadzić w konstrukcji skrzydła i w ten sposób całe okno zyskuje lepszą termoizolacyjność. Współczynnik przenikania ciepła okien dachowych na poziomie 0,9 W/(m2·K) gwarantuje dobrą kontrolę nad rachunkami za ogrzewanie. A odpowiedni nawiewnik optymalizuje przepływ świeżego powietrza, minimalizując jednocześnie straty ciepła.