Marian Turski z Władysławem Bartoszewskim o Żegocie

My Polacy, chrześcijanie, zaczęliśmy się orientować nieco wcześniej niż ofiary w getcie, że zagrożenie jest skrajne, biologiczne – rozmowa z profesorem Władysławem Bartoszewskim, współzałożycielem Żegoty.

Dajcie nam zgodnego rabina

Zwrot mienia przedwojennych gmin żydowskich miał rozwiązać bolesny problem z przeszłości. Nieopatrznie wywołał całkiem nowy: w środowisku żydowskim rozpoczęła się bezpardonowa walka o majątek, pełna emocji i wzajemnych oskarżeń.

Naród wybrany, naród podzielony

Czy Żydzi naprawdę rządzą światem pieniądza? Głośny ekonomista i pisarz Jacques Attali, pierwszy prezes Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, szara eminencja Francji, w swoim najnowszym 700-stronicowym dziele podejmuje to pytanie.

Getto w tajdze. Gdzie podziali się Żydzi z Birobidżanu

Zdecydowana większość mieszkańców Birobidżanu oraz innych miasteczek i osiedli czerwonego Syjonu nie pamięta już o „żydowskim” statusie obwodu. Jeśli ten status komuś jeszcze do czegoś służy, to tylko obwodowemu kierownictwu.

Rozstrzelane kamienie

Treblinka żyła śmiercią od 23 lipca 1941 r., kiedy przybył do niej pierwszy transport Żydów z warszawskiego Umschlagplatzu, wysłanych do gazu tego samego dnia. Ostatni pociąg z warszawskiego getta przyjechał 21 września 1942 r., a ostatni transport żydowskich ofiar z getta w Białymstoku 18 sierpnia 1943 r. Pomiędzy tymi datami zamordowano tu i spalono co najmniej 870 tys. istot ludzkich.

Jedwabne – przyjąć z pokorą

Sen o miasteczku

Podróż w głąb nieistniejącego już miasta wymaga przewodnika. Bez niego dawny żydowski Kazimierz jest jak wyblakła pocztówka bez adresata i nadawcy. Przewodnika wymaga również podróż po mieście, które nieoczekiwanie ożyło. Mieście artystów, filozofów, pisarzy, wynalazców wróżących maszyn i wizjonerów, wreszcie kilku żuli i jednej królowej.

Wiatr odsłania kości

W każdy poniedziałek o godz. 10 rano w departamencie wyznań MSWiA przy ul. Wspólnej 2/4 rozpoczyna się akt dziejowej sprawiedliwości. Przy długim stole w sali 4111 zasiada sześć osób. Trzy z nich reprezentują stronę rządową, trzy – gminę wyznaniową żydowską. Posiedzenia Komisji Regulacyjnej trwają zazwyczaj 4–5 godzin. Chociaż obowiązują rozsądne regulacje prawne, a obie strony przejawiają dużo dobrej woli, Komisja ma niekiedy duże trudności z wypracowaniem kompromisu zadowalającego obie strony.

Tylko proszę nie na biało

Udzielana ośmiolatkom, zwyczajowo w maju, Pierwsza Komunia Święta przysłania swą strojną oprawą inny, w religijnym sensie równie ważny, sakrament, do którego właśnie przystępuje katolicka młodzież: bierzmowanie. Takie samo symboliczne znaczenie ma żydowska bar micwa i protestancka konfirmacja. Wiele się robi, by uchronić te istotne duchowo momenty przed naporem komercji. Ale i tu delikatnie wślizguje się już specyficzna obyczajowość: przyjęcia, białe suknie, prezenty, film wideo za 35 zł od głowy...

Powrócić tu

Gdy w Średniowieczu zaczęli osiedlać się w Polsce żydowscy kupcy, nazywali tę ziemię Polin; po hebrajsku – miejsce odpoczynku. W XX w., z powodu II wojny światowej, Polska stała się dla Żydów ziemią popiołów, kości i krematoriów. 800 lat wspólnego życia uległo zapomnieniu. Zostały tylko okruchy tamtego świata: nadpalone zwoje Tory, stare macewy z zatartymi inskrypcjami, czarno-białe zdjęcia, rzeczy codzienne. Powstające w Warszawie multimedialne Muzeum Historii Żydów Polskich ma wypełnić pustkę w polsko-żydowskiej pamięci.