Kto pod kim kopie

NIK zarzuca senatorowi Jerzemu Markowskiemu z SLD, byłemu wiceministrowi gospodarki, wcześniej dyrektorowi i prezesowi kopalni Budryk w Ornontowicach koło Gliwic, że na początku lat dziewięćdziesiątych uciekł się do podstępu. Aby uzyskać od rządu zgodę i pieniądze na dokończenie budowy kopalni, świadomie wprowadził władze w błąd. Wznowienie budowy już w warunkach gospodarki rynkowej - przy widocznym spadku zapotrzebowania na węgiel - kosztowało budżet około miliarda złotych.

W śląskim kotle

Skończyła się okupacja ministerstw, ale czy skończyły się górnicze problemy? Związkowi działacze przypominają, że już raz skutecznie rzucili rękawicę swojemu rządowi - w 1993 r. doprowadzili do odwołania gabinetu Hanny Suchockiej i, w rezultacie, do przyspieszonych wyborów parlamentarnych. Czy ten scenariusz może się powtórzyć? Czy sytuacja w górnictwie grozi wybuchem? Czy raczej związkowcy tradycyjnie już stosują socjotechniczny chwyt, mający przekonać każdą władzę, że górników należy się po prostu bać? Dalej: czy związki zawodowe, nie tylko Solidarność, próbują zawrócić reformę z drogi? A może faktycznie idzie ona w złym kierunku?

Wyspa Jiu

Górnicy z rumuńskiej Doliny Jiu, najsłynniejszej dziś doliny w Europie, mówią, że czują się jak zwierzęta w klatce. I w pracy, i w domu. W kopalni   wiadomo - po węgiel sięgają już nawet na głębokość tysiąca metrów. A na   powierzchni ze światem łączą ich tylko dwie górskie drogi. 180 tys. mieszkańców doliny żyje jak na wyspie.

Ostatni marsz Cozmy

W ubiegłą środę, wczesnym rankiem, rumuńska żandarmeria zatrzymała i krwawo spacyfikowała piąty (od 1990 r.) marsz górników na Bukareszt prowadzony przez Mirona Cozmę. "Węglowego Napoleona", jak nazywają w Dolinie Jiu związkowego przywódcę, aresztowano. Wszystkie poprzednie wyprawy były zwycięskie - górnicy zdobywali, co chcieli. Po ostatnim, styczniowym marszu, zakończonym upokorzeniem rządu i premiera Radu Vasile, wydawało się, że teraz wystarczy już tylko tupnąć nogą, aby rozpędzić tę władzę.

Czarna dziura

Bukareszt odetchnął. Nie spełniła się wizja najazdu górników na stolicę. Kiedy pokonali już piątą policyjną zaporę na drodze do miasta, rozbili wielotysięczne siły porządkowe i wydawało się, że tylko armia i ostra amunicja może ich powstrzymać, rząd ugiął się, zgodził na rozmowy i kupił czas. Bo odwołanie zamknięcia dwóch kopalń i 35-procentowe podwyżki górniczych zarobków nie rozwiązują żadnego z problemów.

Odprawa górników

Ze śląskich kopalń odeszło w ciągu 10 minionych lat ponad 200 tys. ludzi - i Śląsk się nie zawalił. Nieprawdziwa okazała się teza - lansowana przez szefów górnictwa i działaczy związkowych - że każdy górnik tworzy poza kopalnią 4-5 miejsc pracy. Olbrzymia armia ludzi rozstała się z górnictwem w cywilizowany sposób: nikt nie znalazł się na bruku, dramatycznie nie wzrosła przestępczość, stopa bezrobocia należy tu do najniższych w kraju i ciągle spada. Górnikom zaproponowano tak atrakcyjne warunki odejścia z kopalń, umożliwiające nowy start życiowy, o jakich reszta kraju może tylko marzyć. Dlaczego więc kopalnie są największymi ogniskami niepokojów społecznych?

Emerytalna farsa

Nad ranem, 24 grudnia, NSZZ Górników Solidarność podpisał z rządem umowę gwarantującą utrzymanie emerytalnych przywilejów dla swej branży. Dzięki temu zawieszony został - po dwóch tygodniach - jeden z dziwniejszych strajków Solidarności przeciwko własnemu rządowi. Protestujący, w większości związkowi aktywiści, mogli spędzić Wigilię w domach.

Strajk zamiast składki

Rozszerzają się strajki górników. Nie usatysfakcjonowała ich decyzja Senatu, gwarantująca tej branży tzw. emerytury pomostowe. Obecnie górnicy protestują już nie tylko przeciwko ustawie emerytalnej, ale również przeciwko programowi restrukturyzacji kopalń.

Chudo z grubym węglem

Jeszcze miesiąc temu, przed atakiem zimy, na hałdach leżało ponad siedem milionów ton węgla, spółki ograniczały wydobycie, a dzisiaj pod kopalniami ustawiają się kilometrowe kolejki ciężarówek - kierowcy skarżą się, że na załadunek czekają po kilka dni, marzną w kabinach, a w całym kraju marzną ludzie. Raz słyszą, że węgla jest za dużo, należy radykalnie zmniejszyć produkcję, a wystarczy, że trochę przymrozi i poprószy śnieg, to okazuje się, iż jest go jak na lekarstwo.

Zamrożony Morcinek

Położony tuż przy czeskiej granicy Morcinek to największy niewypał górniczych inwestycji PRL, który kosztował - na obecne pieniądze - około 800 mln zł! Kopalnia, której budowę rozpoczęto w 1978 r., pod koniec października br. przestała wydobywać węgiel. Teraz przez najbliższy rok będzie zamrażana na lepsze czasy. Wątpliwe jednak, żeby kiedykolwiek one nadeszły.