Ostre kanty

Wiek temu to był zabity dechami zaścianek. Gdzie indziej ważyły się losy świata, nafta nie była jeszcze płynnym złotem. Ku upadkowi chyliło się imperium osmańskie. Runęło. Nad białymi murami Jerozolimy załopotała flaga z krzyżem św. Jerzego. Nowi władcy tej ziemi, Brytyjczycy, nie chcieli zrazić ani Arabów, ani Żydów. Potrzebowali obu narodów. Ale one oba uważały, że są u siebie. I oba marzyły o swoim państwie w Palestynie. Ziarno wojny zostało posiane.

Mam już swoje drzewo

Oni nam – my im. Ukraińcy nam, my Ukraińcom. Akcja Wisła, rozpoczęta 55 lat temu, stanowiła tylko jeden z tragicznych punktów na mapie krzywd. Wyrządzały je sobie oba narody, które tę samą ziemię i to samo ukochane miasto Lwów uważały za swoje i święte. Pogmatwały się ludzkie losy, wytarto z mapy prastare wsie. Jak Worochtę, dziś porośniętą dzikimi chaszczami, po której w pamięci rodziny warszawskiej studentki Katarzyny Utraty została tylko nazwa.

Czujne, bratnie ucho

Nie bez powodu enerdowską STASI (Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego, MfS) nazywano tarczą i mieczem partii. Jedną z najważniejszych instytucji, przed którą osłaniała tarcza i w którą uderzał miecz, był Kościół. I chociaż koncentrowano się przede wszystkim na własnych protestantach i katolikach, to macki STASI nieraz sięgały za granicę zachodnią i wschodnią.

Godzina konspiratorów

16 kwietnia 1922 r. w apartamentach hotelowych, zajmowanych przez delegację niemiecką na konferencję ekonomiczną w Genui, o pierwszej piętnaście w nocy, co nie bez racji Henry Kissinger nazywa godziną konspiratorów, zadzwonił telefon. Telefonował współpracownik przewodniczącego delegacji radzieckiej Georgija Cziczerina, proponując spotkanie obu delegacji tego dnia, a była to Niedziela Wielkanocna, w pobliskiej nadmorskiej miejscowości Rapallo.

Zahartowani jak stal

W Związku Młodzieży Polskiej (1948–1956), w którym wymagano co miesiąc zaliczenia umoralniającej lektury obowiązkowej, członkowie dość często wymieniali powieść „Jak hartowała się stal” Nikołaja Ostrowskiego. Co bardziej gorliwi dodawali drugi utwór tegoż autora, „Zrodzeni z burzy”. Lekturze musiała towarzyszyć znajomość życiorysu twórcy.

Pożegnanie bez łez

Prezydent Jugosławii Vojslav Kosztunica i prezydent Czarnogóry Milo Dżukanović podpisali umowę o powołaniu państwa Serbia i Czarnogóra. Jugosławia, po ponad 70 latach istnienia, znika z mapy świata. Być może tym razem na zawsze.

Peerelowska legenda gen. Karola Świerczewskiego

Śmierć generała Karola Świerczewskiego-Waltera 28 marca 1947 r. od – jak pisała prasa – „skrytobójczych kul ukraińskich faszystów z UPA” dała pretekst do masowych wysiedleń Ukraińców. W ramach tzw. akcji Wisła usunięto 150 tys. osób. Przygotowywaną od dawna decyzję władze podjęły następnego dnia po śmierci Świerczewskiego. Jednocześnie zaczęto budować legendę gen. Waltera.

Podpalić Lenina

Opowieść o braciach Czumach, Andrzeju i Benedykcie, pełna jest paradoksów. Trafili do więzienia, bo planowali podpalenie muzeum Lenina w Poroninie. Czego nigdy nie zrobili. Dzięki temu jednak trafili także do historii, stali się legendą. Dziś już nieco zapomnianą.

Węgrzy wokół Węgrów

Wzajemne stosunki współpracujących dotąd Czech, Słowacji oraz Węgier, które wspólnie z Polską starały się o jednoczesne przyjęcie do Unii Europejskiej, raptownie pogorszyły się. Ba, od pół wieku nigdy nie były tak złe jak obecnie. Jak do tego doszło?

Prusy to my

Prusy – ten parweniusz wśród mocarstw europejskich, znienawidzony i podziwiany – umierały długo. Ale czy naprawdę umarły? Przebity 25 lutego 1947 r. osinowym kołkiem pruski upiór właśnie zmartwychwstaje.