Gest Raskolnikowa

"Dług", najlepszy film zakończonego niedawno festiwalu w Gdyni, to współczesny dramat z życia młodej polskiej inteligencji. Krzysztof Krauze pokazuje naszych pionierów kapitalizmu, którzy mordują gangstera, przekraczając prawo do obrony własnej. Sympatia widzów jest jednak po ich stronie.

Bokiem

Dawno temu na afiszach z lubością umieszczano napis: "dla widzów od lat siedmiu do stu siedmiu". Było to więcej niż reklamowe hasło; mieściła się w nim i strategia, i ambicje. Teatr chciał mówić do wszystkich. Senior na widowni miał nieco odmłodnieć, juniorowi wypadało dowartościować się oglądaniem "dorosłych" treści. Nie przeszkadzali sobie nawzajem. Dziś się to już właściwie nie zdarza.

Samouk

Od kilku tygodni wspomnienia Marcelego Reicha-Ranickiego znajdują się na szczycie niemieckich list bestsellerów. Niemcy kupują "Moje życie", by zanurzyć się w biografii polskiego Żyda, wychowanego od ósmego roku życia w Berlinie, który tuż przed "nocą kryształową" 1938 został - jako polski obywatel - wyrzucony z III Rzeszy.

Polak zachodni

Nasi sąsiedzi wyciągają wnioski o naszym do nich stosunku z polityki, jaką prowadzimy wobec ich mniejszości u nas. Podobnie wyciągają takie wnioski z takich poczynań, jak te, których byliśmy świadkami tego lata, gdy grono polskich osobistości politycznych dopuściło się oczywistej ingerencji w wewnętrzne sprawy Litwy.

Wara od Stasiuka!

Andrzej Stasiuk nie ma brzegów. Pisze i wydaje książki niczym wezbrana rzeka (dziewięć dzieł w ciągu siedmiu lat), snuje historie, które sprawiają wrażenie, że nic ich nie zdoła zatrzymać, a przy tym ustawicznie zmienia poetyki, jakby każda z nich zużywała się po jednej opowieści. Jedyną rzeczą stałą jest w nim zmienność i żywiołowy napór.

Litania z gorzkiego wywaru

W trzy miesiące po prezentacji niemieckiego oryginału staraniem gdańskiego wydawnictwa Oskar nowa książka Güntera Grassa ukazała się również w polskim przekładzie. "Moje stulecie" to koronkowa układanka stu opowiadanek z dziejów kończącego się właśnie "niemieckiego wieku".

Imperium prosperuje

Cykl książkowy "Gwiezdnych wojen", pisany przez różnych autorów, liczy już sobie z pięćdziesiąt sztuk; do tego dochodzą albumy, przewodniki, encyklopedie, leksykony. To już cała rzeczywistość, w której można zginąć. Ukazała się właśnie powieść "Mroczne widmo", będąca fabularyzacją scenariusza pierwszej części "Gwiezdnych wojen". Autorem jest Terry Brooks, zdolny autor średniej klasy fantasy, znany w Polsce z cyklu "Shannara".

Horror w zaścianku

Czesław Miłosz pisał, iż "Pan Tadeusz" jest w istocie poematem metafizycznym, traktującym o równowadze świata, gdzie Soplicowo jest "ogrodem Pana Boga". Andrzej Wajda nie poszedł tym tropem, robiąc swój kolejny - po dłuższej przerwie - film o polskim losie, widzianym z perspektywy bardzo współczesnej.

Dworki z innej planety

"Ogniem i mieczem" Jerzego Hoffmana oraz "Pan Tadeusz" Andrzeja Wajdy mają chyba szansę u widza, który został nasycony, a może nawet przesycony kulturą masową z importu. Dzięki "Panu Tadeuszowi" nieformalnie przedłużają się obchody Roku Mickiewiczowskiego. A więc dzięki Mickiewiczowi, Słowackiemu i Chopinowi mamy okazję przypomnieć sobie romantyczną tradycję.

Kobietki, kobietki...

Hiszpan Pedro Almodovar został laureatem Międzynarodowego Związku Krytyków Filmowych (FIPRESCI) z okazji swojego ostatniego filmu "Wszystko o mojej matce". Autor liczy lat 50 i jest to jego trzynasta pozycja, ale dopiero od kilku sezonów zwrócił uwagę widowni światowej, mimo że od dawna był doceniony przez amatorów kina ambitnego, którzy widzieli w nim następcę filmowców-indywidualistów pokroju Felliniego, Viscontiego, Bunuela.