1. Startuje komisja śledcza do spraw wyborów kopertowych
Komisja śledcza ds. wyborów kopertowych w piątek przyjmie plan pracy, zdecyduje w sprawie pierwszych świadków i podejmie kroki dotyczące wniosków dowodowych – zapowiedział w rozmowie z PAP szef komisji Dariusz Joński (KO). Komisja zbiera się o godz. 9.
„Przede wszystkim zajmiemy się wnioskami dowodowymi, które będą przegłosowane i wysłane do wszystkich tych instytucji, z których chcemy pobrać dokumenty” – powiedział poseł Joński. „Po drugie – chcemy przyjąć plan pracy, z którego będzie wynikało, których pierwszych świadków przegłosujemy i zaprosimy jeszcze w styczniu”.
Wcześniej szef komisji zapowiadał, że zaproszenia na przesłuchanie mogą spodziewać się politycy PiS, m.in. były premier Mateusz Morawiecki, były szef MAP Jacek Sasin oraz prezes partii Jarosław Kaczyński, a sama lista świadków ma być długa. Pierwsze przesłuchanie mogłoby nastąpić we wtorek 9 stycznia.
2. TSUE orzekł, że neosędziowie nie są sędziami
Trzech neosędziów z neo-Izby Kontroli Nadzwyczajnej Sądu Najwyższego zadało TSUE pytanie prejudycjalne w konkretnej sprawie, choć w istocie nie chodziło o to, co TSUE odpowie, ale czy odpowie. Jeśli odpowie, to znaczy, że uznaje neosędziów za prawowitych sędziów. TSUE w czwartek odpowiedzi odmówił.
„Z uwagi na całokształt okoliczności związanych z powołaniem sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych polskiego Sądu Najwyższego skład orzekający tej izby nie jest »sądem« w rozumieniu prawa Unii. (…) Trybunał orzekł, że pytania zadane przez tę izbę nie pochodzą od organu mającego status niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy, jak wymaga tego prawo Unii” – czytamy w komunikacie po wyroku.
Wyrok TSUE daje podstawę prawną do odmowy orzekania z neosędziami i żądania zmiany składu przez strony postępowania, a także do uznania za nieważne wyroków z neosędziami w składzie. Prezydent Andrzej Duda powinien przemyśleć, czy powoływać na stanowiska sędziowskie osoby rekomendowane przez neo-KRS. Wyrok TSUE daje też podstawę do zrealizowania proponowanej przez stowarzyszenie Iustitia weryfikacji neosędziów.
3. Hołownia zdecydował: Kamiński i Wąsik tracą mandaty
Sąd Okręgowy w Warszawie zajął się sprawą odpowiedzialności Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika mimo ich uniewinnienia przed prawomocnym skazaniem przez prezydenta Dudę. I mimo dwóch wyroków Trybunału nie-Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej, które miały to ułaskawienie zalegalizować oraz zabetonować, zakazując sądowi rozpatrzenia apelacji poszkodowanych działaniami CBA w ramach prowokacji przeciwko Andrzejowi Lepperowi.
Sąd Okręgowy w Warszawie działał jednak w oparciu o uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 2017 r., która stwierdza, że prezydent wykroczył poza swoje uprawnienia, stosując akt łaski wobec osób formalnie wciąż niewinnych, odbierając im prawo do odwołania i walki przed sądem o uniewinnienie. Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik zostali prawomocnie skazani na kary dwóch lat więzienia i zakazu pełnienia funkcji publicznych przez pięć lat.
Marszałek Sejmu potwierdził w czwartek wygaszenie ich mandatów poselskich. „Stoimy na stanowisku – Biuro Legislacyjne Sejmu, wszyscy prawnicy, którzy nas w ocenie tej sytuacji wspierają – że te mandaty już wygasły” – stwierdził Szymon Hołownia. Kamiński i Wąsik mają siedem dni na odwołanie się od decyzji marszałka, a sąd musi podjąć decyzję w ciągu kolejnych trzech dni.
4. Bitwa o TVP. Prezydent Duda: To anarchia
Nowa władza przejmuje media publiczne. Minister kultury w środę odwołał rady nadzorcze oraz zarządy TVP, Polskiego Radia i PAP. Bartłomiej Sienkiewicz powołał już nowe rady nadzorcze spółek, te zaś powołały nowe zarządy. Swój ruch tłumaczył wtorkową uchwałą Sejmu w sprawie przywrócenia ładu prawnego, bezstronności i rzetelności mediów publicznych. W czwartek nowa ekipa po raz pierwszy wyemitowała program informacyjny pod nazwą „19:30”.
Uchwały ministra kultury o odwołaniu dotychczasowych oraz powołaniu nowych zarządów i rad nadzorczych TVP, Polskiego Radia i PAP „są nieistniejące i w związku z tym nie mogą funkcjonować w obrocie prawnym” – takie stanowisko przyjęła w czwartek Rada Mediów Narodowych. Większość w pięcioosobowej radzie mają przedstawiciele PiS.
„Wczoraj została w sposób rażący przez pana ministra Sienkiewicza złamana konstytucja” – oświadczył w czwartek w Radiu Zet prezydent Andrzej Duda. Jego zdaniem działania podjęte przez rząd są bezprawne. „To anarchia” – stwierdził. Przypomniał, że zabrał już głos w liście do premiera, a także rozmowach z Donaldem Tuskiem i Szymonem Hołownią.
5. Strzelanina w Pradze: 15 zabitych i 25 rannych na Uniwersytecie Karola
Sprawca, 24-letni student, zastrzelił wcześniej swojego ojca – podają czeskie media. Według nieoficjalnych informacji postrzelony przez policyjnego snajpera miał popełnić samobójstwo, rzucając się z okna. Policja podała, że po ataku na Uniwersytecie Karola na pl. Jana Palacha w centrum miasta zabójca został „wyeliminowany”. Zdjęcia z miejsca zdarzenia ukazywały ludzi stojących na gzymsie budynku, trzymających się ściany zewnętrznej.
Sprawca zamachu według czeskich mediów był zafascynowany podobnym zamachem w Moskwie na początku 2023 r. Miał pisać o swoich planach w rosyjskojęzycznych serwisach społecznościowych.
Motywy sprawcy nie są na razie znane. Minister spraw wewnętrznych Vit Rakušan wykluczył, aby strzelanina miała związek z międzynarodowym terroryzmem. Poinformował, że jest w kontakcie ze służbami państw Unii Europejskiej. Premier Petr Fiala powiedział, że odwołał nadchodzące spotkania w świetle „tragicznych wydarzeń” w Pradze.