Postanowieniem z dnia 02 września 2021 r. SN zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z trzema pytaniami prejudycjalnymi dotyczącymi problematyki powoływania sędziów. Oczekiwany czas rozpatrzenia tych pytań przez TSUE wynosi od 18 do 24 miesięcy.
Wydaje się, że nie ma możliwości aby sądy powszechne nie orzekały w tym czasie w sprawach frankowych, tym bardziej, że SN we wcześniejszych uchwałach korzystnie rozstrzygnął prawie wszystkie zagadnienia prawne dotyczących kredytów indeksowanych do CHF.
Poniżej prezentujemy powody, które przemawiają za szybkim skierowaniem sprawy przeciwko bankowi na drogę sądową:
- Korzystne orzecznictwo TSUE, SN i sądów powszechnych
Dotychczasowe orzecznictwo, choć nie wyczerpuje całości zagadnień związanych z kredytami frankowymi, jest korzystne dla kredytobiorców i daje podstawy do orzekania w sprawach frankowych. W wyroku z dnia 29 kwietnia 2021 roku (C-19/20) TSUE wskazał, że zawarcie aneksu do umowy z konsumentem, który nie miał pełnej świadomości niedozwolonego charakteru postanowienia umownego, pozostaje bez wpływu na stwierdzenie abuzywności klauzul indeksacyjnych, a w dalszej kolejności na unieważnienie umowy. Następnie Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów SN z dnia 07 maja 2021 r. (III CZP 6/21) uznał, że jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy. Tym samym przyznał prymat korzystnej dla kredytobiorców teorii dwóch kondykcji, zgodnie z którą kredytobiorca otrzyma w swoim procesie zwrot wszystkich wpłat dokonanych na rzecz banku w związku z realizacją umowy kredytu. Ponadto SN wskazał, że termin przedawnienia należy liczyć od daty, w której konsument ma świadomość abuzywności klauzul oraz konsekwencji uznania umowy za nieważną. Powyższe orzeczenia spowodowały ujednolicenie wyroków w sądach powszechnych, które w przeważającej większości unieważniają obecnie umowy kredytów frankowych.
- Utworzenie w kwietniu 2021 roku XXVIII Wydziału Cywilnego w Sądzie Okręgowym w Warszawie (tzw. wydziału frankowego)
Od 01 kwietnia do 19 sierpnia 2021 roku w ww. wydziale zapadły 124 wyroki, 93% z nich było korzystnych dla kredytobiorców. Obecnie rozpoznawanych jest tam ponad 12.000 spraw.
Ponadto utworzenie osobnego wydziału frankowego wpłynęło na ujednolicenie orzecznictwa oraz na przyspieszenie rozpoznawania spraw przeciwko bankom, sędziowie chętnie korzystają również z możliwości przeprowadzenia rozpraw zdalnych.
- Możliwość orzekania bez uchwały SN
Postępowanie przed TSUE może potrwać od półtora roku do dwóch lat. Po tym rozstrzygnięciu SN dopiero wróci do rozpoznawania sprawy kredytów frankowych, więc trzeba przyjąć dodatkowy czas na to postępowanie. Nie jest możliwe, aby sądy nie rozstrzygały w tym czasie sporów frankowych gdyż narażałby się na przewlekłość postępowania.
Sądy powinny podejmować zawieszone w oczekiwaniu na uchwałę procesy. Ponadto możliwe, że SN będzie wydawał kolejne uchwały w składzie trzech lub siedmiu sędziów. Warto także zaznaczyć, że do rozstrzygnięcia pozostało jedynie zagadnienie, czy w przypadku nieważności umowy kredytu bankowi przysługuje wynagrodzenie za korzystanie z kapitału, wszystkie pozostałe kwestie zostały już pozytywnie rozstrzygnięte.
- Zawieszenie wymagalności rat na czas trwania procesu
W każdej sprawie cywilnej można złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia. Jest to również możliwe przy pozwie w sprawie frankowej. Zabezpieczenie powództwa w takiej sprawie polega na wstrzymaniu płatności rat kredytu w toku procesu do czasu uprawomocnienia się wyroku. Dla uzyskania zabezpieczenia konieczne jest, aby udzielony przez bank kredyt był już spłacony, czyli aby łączna kwota dokonanych spłat przekroczyła wysokość wypłaconego kapitału.
- Zwiększająca się liczba spraw sądowych
Mimo braku uchwały, proponowanych ugód i innych okoliczności liczba pozwów frankowych cały czas rośnie: 2019 r. – 11.600 nowych spraw w sądzie, 2020 r. – 37.200 nowych spraw w sądzie, 2021 r. (koniec kwietnia) – 17.000 nowych spraw w sądzie. Od kwietnia tylko do wydziału frankowego wpłynęło ponad 12.000 spraw, a przewiduje się, że do końca roku będzie ich ponad 20.000.
W związku z powyższym dalsze wstrzymywanie się z wystąpieniem na drogę sądową przeciwko bankowi nie wydaje się być uzasadnione, gdyż do czasu rozstrzygnięcia przez TSUE pytania prejudycjalnego SN, można już przeprowadzić co najmniej postępowanie sądowe w I instancji.
Materiał przygotowany przez Kancelarię Radcy Prawnego Mateusz Płudowski
www.kppp.pl
kancelaria@kppp.pl
tel. 608 64 91 07