Szok-show

Warszawski koncert Marilyn Mansona wywołał debatę. Stanęły fundamentalne pytania o granice ekscesu, prowokacji, zabawy ze złem. Tymczasem Manson nie jest ani pierwszym, ani jedynym „demonem sceny”, prawdziwym zaś paradoksem wydawać się musi fakt, że w świecie, w którym tyle razy obalano wszelakie tabu, wciąż tak dobrze sprzedaje się skandal.

Definicja żywej kultury

Kwiat w przeręblu

Z programowej deklaracji zawartej w tytule najnowszej książki Marii Janion „Do Europy tak, ale z naszymi umarłymi” trudniejsza jest sprawa z Europą.

Wschód zachodzi

W dzisiejszym potocznym odbiorze Polaków Rosja to przede wszystkim polityka, potem mafia, no i jeszcze historyczne urazy – narzucenie komunizmu, Katyń, zabory. Przeciętny Polak – jak wynika z sondaży – nie chciałby mieć w rodzinie Rosjanina, z dwojga złego wolałby Niemca. Negatywny stereotyp nie pozostaje bez wpływu na stosunek do kultury rosyjskiej. Ta z czasów ZSRR kojarzy się z indoktrynacją, ta współczesna obchodzi głównie koneserów.

Pierwsza czytanka

W Niemczech – jak za Bismarcka – toczy się nowy „Kulturkampf”, dyskusja, jaką kulturę należałoby narzucić zamieszkującym Niemcy milionom obcokrajowców jako obowiązującą wszystkich „kulturę przewodnią”. Chadecja, wciąż jeszcze mocno osłabiona przez aferę Helmuta Kohla, znalazła temat, którym chce przycisnąć Gerharda Schrödera do muru: brak patriotyzmu i zachwiany stosunek do narodu i ojczyzny.

Kongres skarg i zażaleń

Uczestnicy Kongresu Kultury Polskiej przez cztery dni próbowali określić kondycję rodzimej kultury u progu kolejnego stulecia. Zebrani artyści, uczeni i politycy w swoich wystąpieniach dawali odpór postępującej komercjalizacji i globalizacji. Gromkie głosy krytyki przytłumiły niestety pozytywne wnioski, jakie mogły płynąć z tej debaty.

Rejestr złudzeń

Mijająca dekada jest dla kultury polskiej czasem bolesnych rozstań ze złudzeniami, z których ostatnim jest przekonanie, iż zwołany właśnie Kongres wytyczy nowe drogi oraz przyczyni się do powstania dzieł, na które nadaremno czekamy.

Wieś Europa

O tym, że telewizja ma moc ujednolicania gustów i wprowadzania w obieg ogólnoświatowych mód, wiadomo od zawsze. Od niedawna natomiast coraz częściej mówi się o konieczności respektowania przez wielkie koncerny medialne różnic między kulturami. W dyskusjach ekspertów powraca zapomniany już trochę wątek imperializmu kulturalnego. Orędownicy nowych technologii komunikowania przekonują, że nikt nie straci na postępie w tej dziedzinie, ale nie brakuje sceptyków, wedle których postęp ów tylko umacnia układ sprzyjający wielkim tego świata.

Polak nie wiadomo skąd

Różnice między kulturami nie sprowadzają się wyłącznie do tego, co widać nieuzbrojonym okiem. Tkwią głęboko w ludzkich nawykach, gestach, w sposobach korzystania z przestrzeni, a także w specyfice pojmowania czasu. Dlatego kiedy zastanawiamy się nieraz czym my, Polacy, wyróżniamy się spośród innych ludów, warto, byśmy brali pod uwagę istnienie owej ukrytej kultury.

Ogórki, ale nie mizeria

Na pustyni kulturalnej – jak wakacyjny pejzaż zwykli opisywać obrazowo dziennikarze – pojawiają się oazy. Kiedy urzędowe placówki zamykają drzwi, by udać się na długi urlop, otwiera się pole do popisu dla animatorów pozainstytucjonalnych działań, wspieranych przez możnych mecenasów. Czy to jest model do zastosowania przez cały rok?