Ugoda perejasławska – sojusz z Moskwą

Kościół unicki – połączenie prawosławia z katolicyzmem

Pomysł, by złączyć unią Kościół rzymskokatolicki z prawosławnym, co dotyczyło głównie Rusi, można uznać za państwotwórczy i odnowicielski. Nie spełnił on jednak oczekiwań elit kościelnych i politycznych dawnej Rzeczpospolitej. Ale jego skutki trwają do dziś.

Sąsiedztwo polsko-ukraińskie

Mamy tu do czynienia z sąsiedztwem szczególnym: przez wieki Polacy i Rusini/Ukraińcy mieszkali w jednym (choć nie jedynym) państwie i aspirowali do tego samego terytorium geograficznego i kulturowego. Wpływa to na wzajemne wyobrażenia o sobie, jest pożywką dla mitów i stereotypów.

Mała Ruś kontra Wielka Ruś

Rosyjskie imperium, panując nad przeważającą częścią terytoriów Polski i Ukrainy, narzucało własną wizję przeszłości całej wschodniej połaci kontynentu. Dlatego zastanawiając się nad relacją Rzeczpospolita–Ukraina, nie można pomijać historycznych stosunków ukraińsko-rosyjskich.

Polacy i Ukraińcy między Petersburgiem a Wiedniem

W XIX stulecie Polacy i Ukraińcy, choć z odmiennym bagażem historycznym i kulturowym, wchodzili w podobnej sytuacji: bez własnego państwa, jako poddani carów i cesarzy. W takich warunkach musieli się skonfrontować w ramach nowoczesnych koncepcji narodu i państwa narodowego.