Jaka jest rola witaminy D w organizmie?
Podstawową funkcją witaminy D jest udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Dzięki temu kości są mocne i zdrowe, a układ nerwowy funkcjonuje prawidłowo [1]. Jednak w toku badań poświęconych jej właściwościom ustalono, że zakres jej działania wykracza daleko poza tę podstawową rolę. Optymalne stężenie witaminy D wspiera organizm w walce z infekcjami górnych dróg oddechowych [2] oraz poprawia wrażliwość tkanek na insulinę. Poza tym zmniejsza podatność na astmę [1] oraz choroby autoimmunologiczne, cywilizacyjne [3] i niektóre nowotwory, np. jajnika, przełyku, pęcherza moczowego, prostaty i piersi [1].
Kto jest narażony na niedobór witaminy D?
Na niedobór witaminy D narażone są osoby, które znajdują się w grupie ryzyka z powodu m.in.:
- zaburzeń wchłaniania i metabolizmu witaminy D, które występują w takich chorobach jak m.in. nieswoiste choroby zapalne jelit, choroba trzewna, wątroby, trzustki [2];
- unikania kąpieli słonecznych i ekspozycji na słońce [4];
- stosowania diety ubogiej w witaminę D [4].
Do grupy podwyższonego ryzyka niedoboru witaminy D zaliczają się także osoby z chorobami, takimi jak otyłość, cukrzyca typu 1 lub 2, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia gospodarki lipidowej, choroba Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów, astma oskrzelowa, atopowe zapalenie skóry, niewydolność nerek lub wątroby, kamica nerkowa [3].
Jakie są powszechne objawy niedoboru witaminy D?
Niewystarczające stężenie witaminy D w organizmie może powodować wystąpienie wielu problemów zdrowotnych.awy. Są to m.in.:
- krzywica i zaburzenia wzrostu u dzieci [3];
- osteomalacja (zmniejszona mineralizacja kości) [3];
- zwiększone ryzyko wszystkich złamań [4];
- zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego [3];
- bóle mięśni i kości [4];
- osłabienie pracy układu odpornościowego (słaba odporność) [3];
- ogólne osłabienie lub zespół przewlekłego zmęczenia [4];
- zaburzenia nastroju, osłabienie funkcji poznawczych, depresja [1];
- powstawanie próchnicy, występowanie chorób dziąseł i przyzębia [5].
Pamiętaj, że powyższe objawy mogą pojawić się również w przypadku wielu innych chorób. Dlatego kluczowe są tu regularne badania i obserwowanie swojego organizmu. Zastanów się, czy:
- masz zdiagnozowaną chorobę, która włącza zwiększa ryzyko niedoboru witaminy D;
- obserwujesz u siebie objawy świadczące niedoborze witaminy D;
- Twoja dieta jest uboga w witaminę D i mało przebywasz na słońcu;
- W badaniach laboratoryjnych lub radiograficznych stwierdzono u Ciebie niedobory witaminy D.
Dlatego, jeżeli spełniasz co najmniej jeden z powyższych warunków, wykonaj oznaczenie stężenia 25(OH)D we krwi. To badanie pozwoli dokładnie określić zasoby witaminy D w Twoim organizmie. Dzięki temu uzyskasz informację, czysuplementacja jest konieczna [4].
Jak uzupełnić niedobory witaminy D?
Witamina D występuje w dwóch formach – jako: witamina D2 (ergokalcyferol) i witamina D3 (cholekalcyferol). Źródłem pierwszej są pokarmy roślinne. Druga znajduje się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego (tłuste ryby, produkty mleczne) oraz w wyrobach spożywczych wzbogacanych witaminą D (np. soki, margaryny). Jednak najobfitszym źródłem witaminy D3 jest słońce, a dokładnie synteza skórna pod wpływem promieni UVB. To właśnie ono wraz z dietą powinno być podstawą zapobiegania niedoborowi witaminy D [4].
Niestety złe odżywianie oraz korzystanie ze znikomej dawki promieniowania słonecznego [1] nie sprzyjają utrzymaniu odpowiedniego poziomu witaminy D we krwi. W określonych przypadkach należy przyjmować ją więc profilaktycznie w formie preparatów dostępnych w aptece.
Na zlecenie Juvit.
Bibliografia:
[1] Dittfeld A. i in., Wielokierunkowe działanie witaminy D, Ann. Acad. Med. Siles. 2014, 68, 1, 47–52.
[2] Gruber B., Fenomen witaminy D, Postepy Hig Med Dosw 2015; 69 : 127-139.
[3] Wnęk D., Witamina D – skutki jej niedoboru i nadmiaru oraz źródła pokarmowe, 2023, (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/62906,witamina-d (dostęp: 25.11.2023)).
[4] Kennel K. i in., Niedobór witaminy D u dorosłych: kiedy badać i jak leczyć?, Medycyna po Dyplomie, vol 20/nr 5/maj 2011.
[5] Sobecka-Frankiewicz M., Wpływ wapnia i witaminy D3 na stan zdrowia jamy ustnej, 2019 (witryna internetowa: https://swiatmedycyny.com/post/wplyw-wapnia-i-witaminy-d3-na-stan-zdrowia-jamy-ustnej (dostęp: 25.11.2023)).