Dezynfekcja – na czym polega?
Dezynfekcja to dość szerokie pojęcie, które obejmuje wszelkie czynności prowadzące do odkażenia, czyli trwałego zniszczenia drobnoustrojów i ich przetrwalników. Proces ten dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych. W praktyce podczas dezynfekcji nie wszystkie bakterie, wirusy i grzyby, a także ich formy przetrwalnikowe są usuwane. Zależne jest to bowiem od wielu czynników, które wpływają na skuteczność dezynfekcji.
Skuteczność dezynfekcji – od czego zależy?
Na efektywność dezynfekcji największy wpływ mają takie czynniki jak:
- rodzaj drobnoustroju, z jakim mamy do czynienia – każdy gatunek drobnoustroju wykazuje odmienną aktywność fizjologiczną,
- ilość osobników bytujących na poddawanej dezynfekcji powierzchni,
- wykorzystywana metoda – powinna być dobrana stosowanie do zagrożenia,
- czas działania i stężenie używanych roztworów – im dłuższy proces dezynfekcji i im wyższe stężenie preparatów, tym więcej zarazków uda się zabić,
- warunki środowiskowe – metodę i środki należy dobrać stosownie do temperatury, wilgotności i odczynu pH.
Metody dezynfekcji
Wyróżnić można trzy metody dezynfekcji: chemiczną, chemiczno-termiczną i termiczną.
Dezynfekcja chemiczna
W metodzie tej wykorzystuje się roztwory substancji chemicznych na bazie m.in. alkoholi, chloru, aldehydów czy pochodnych fenolu. Przed wykonaniem dezynfekcji chemicznej należy upewnić się, czy silne środki chemiczne nie uszkodzą odkażanych powierzchni.
Dezynfekcja chemiczno-termiczna
Najmniej inwazyjny sposób dezynfekcji, który wykorzystywany jest tylko i wyłącznie wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że dezynfekcja chemiczna lub termiczna uszkodziłaby odkażane przedmioty. Podczas tej metody stosowane są środki chemiczne o niskich stężeniach i woda w temperaturze maksymalnie 60°C.
Dezynfekcja termiczna
Kluczowe znaczenie w tym przypadku ma temperatura wody. Do dezynfekcji chemicznej wykorzystuje się wodę o temperaturze 93°C lub też parę wodną mającą od 105 do 110°C. Tym sposobem możemy zdezynfekować odzież, naczynia lub wyposażenie sanitarne. Metoda ta pozwala ocenić stopień wyjałowienia i sprawdzić skuteczność.
Kiedy i w jakich miejscach stosuje się dezynfekcję?
Dezynfekcję powinno się przeprowadzić zawsze wtedy, gdy doszło do skażenia danego miejsca materiałem biologicznym, w którym mogą być szkodliwe drobnoustroje. Czasem robi się ją również regularnie w ramach profilaktyki.
W pierwszym przypadku dezynfekcja jest stosowana w miejscach użyteczności publicznej takich jak szpitale. Z kolei prewencyjnie dezynfekcję przeprowadza się na basenach czy w restauracjach.
Czasem istnieją wskazania do tego, aby dezynfekcję przeprowadzić również w domu. Powodem może być choroba jednego z członków rodziny. Wtedy odkaża się ubrania i przedmioty codziennego użytku, z którymi miał styczność chory, tak aby inni domownicy nie zarazili się chorobą, jak również by nie doszło do wtórnego zakażenia.
Jak zapobiec rozprzestrzenianiu się bakterii?
Do stworzenia bariery ochronnej przed przedostawaniem się drobnoustrojów chorobotwórczych do budynku np. na butach czy kołach wykorzystać można maty dezynfekcyjne i maty dekontaminacyjne. Maty te skutecznie zabezpieczają obszary, w których istnieje realne zagrożenie pojawienia się niebezpiecznych bakterii, które mogłyby prowadzić do rozwoju chorób zakaźnych groźnych dla ludzi, zwierząt i roślin. Profilaktycznie od czasu do czasu warto także przemyć podłogi specjalnym środkiem (np. dezinet), który pozwoli pozbyć się szkodliwych bakterii, zapobiegając ich rozwojowi i dalszemu rozprzestrzenianiu.