Zostańcie z nami! – pod takim hasłem rozpoczynaliśmy 17 lat temu program Nagrody Naukowe POLITYKI. Chcieliśmy w ten sposób dać sygnał, że nauka jest ważna i warto ją uprawiać w Polsce mimo olbrzymich trudności, z jakimi musieli borykać się wówczas zwłaszcza młodzi badacze. Dziś, analizując biografie ubiegających się o wyróżnienie, coraz częściej należy wykrzyknąć: wracają do nas! Wracają, bo pracując w zagranicznych laboratoriach i pracowniach, zbudowali pozycję i zdobyli uznanie w kręgach światowej nauki. A pewni swego potencjału i osiągnięć decydują, by rozwijać karierę naukową w Polsce.
Te decyzje cieszą nas podwójnie. Po pierwsze, są sygnałem, że polska nauka nie jest skazana na peryferyjność. Jednocześnie jednak podpowiadają, że aspekt finansowy naszych stypendiów odgrywa już mniejszą rolę, a coraz większe znaczenie ma ich prestiż. Każdego roku do konkurencji przystępuje kilkaset osób. Tylko 15 z nich może zostać finalistami, a członkowie Kapituły Profesorskiej co roku mają ten sam problem: jak wybrać najlepszych, gdy liczba wybitnych aplikacji daleko przekracza limit?
Nie inaczej rzecz się miała w tym roku, wyłoniona piętnastka badaczek i badaczy to elita nauki. Nauki XXI w., w której zacierają się granice między dyscyplinami, bo najciekawsze odkrycia i efekty powstają na pograniczu specjalności. Wielu z nich nie ogranicza się do „czystej” nauki, lecz angażuje w działalność społeczną, popularyzatorską lub gospodarczą. Widać wyraźnie, że rośnie zainteresowanie uprawianiem nauki w sposób praktyczny, kiedy za najwyższym poziomem refleksji teoretycznej idzie chęć sprawdzenia wyników w rzeczywistości.
Przed finalistami tegorocznej edycji Nagród Naukowych POLITYKI jeszcze jeden etap, podczas którego zostanie wyłonionych pięciu laureatów. Wybierze ich Kapituła Społeczna, której członkowie – osobistości życia publicznego – mają za zadanie wskazać te osoby, które ich zdaniem najlepiej łączą osiągnięcia naukowe ze zdolnością upowszechniania i promocji nauki. Zależy nam bowiem, by komunikat o tym, że nauka jest ważna, a kariera naukowa może być fascynująca, wybrzmiał pełnym głosem. A głos naszych laureatów jest najbardziej wiarygodny.
Rozstrzygnięcie konkursu zostanie ogłoszone podczas uroczystości wręczenia Nagród 22 października. Laureaci odbiorą stypendia w wysokości 20 tys. zł, pozostali finaliści otrzymają po 5 tys. zł. Dotychczas nagrodziliśmy 272 osoby, przekazując im niebagatelną kwotę 6 mln 112 tys. zł. Zebraliśmy ją dzięki hojności sponsorów instytucjonalnych i wsparciu naszych czytelników. Nieustannie o tę hojność i wsparcie apelujemy, bo jesteśmy przekonani, że stypendia naukowe POLITYKI to najlepsza inwestycja w przyszłość Polski. Bo o przyszłość naszych stypendystów nie musimy się obawiać, należy do nich.
***
Finaliści 17. edycji Nagród Naukowych POLITYKI
Nauki humanistyczne
dr Iwona Boruszkowska
Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego – literaturoznawstwo
dr Przemysław Gasztold
Biuro Badań Historycznych w Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – historia/nauki polityczne
dr Magda Szcześniak
Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego – kulturoznawstwo
Nauki społeczne
dr Łukasz Krzyżowski
Wydział Humanistyczny Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie – socjologia
dr hab. Mateusz Gola
Instytut Psychologii PAN – psychologia
dr hab., prof. nadzw. Łukasz Woźny
Kolegium Analiz Ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej – ekonomia
Nauki o życiu
dr Michał Wojciech Szcześniak
Wydział Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – biologia
dr Bożena Nejman-Faleńczyk
Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego – biologia medyczna
dr hab. n. med. Maksymilian Przemysław Opolski
Klinika Kardiologii i Angiologii Interwencyjnej Instytutu Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego – medycyna
dr hab. n. med. Krzysztof Andrzej Tomaszewski
Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie – medycyna
Nauki ścisłe
dr Piotr Wcisło
Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – fizyka
dr Adam Kubas
Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk – chemia
dr Jan Poleszczuk
Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej im. Macieja Nałęcza Polskiej Akademii Nauk – matematyka
Nauki techniczne
dr hab. inż., prof. nadzw. Andrzej Katunin
Wydział Mechaniczny Technologiczny Politechniki Śląskiej – nauki techniczne
dr inż. Jakub Łukasz Flotyński
Wydział Informatyki i Gospodarki Elektronicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu – informatyka
***
Kapituła Profesorska (I etapu)
Biologia, ochrona środowiska, nauki rolnicze
prof. dr hab. Ewa Bartnik
Wydział Biologii UW, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN
Filologie, literaturoznawstwo, językoznawstwo
prof. dr hab. Grażyna Borkowska
Instytut Badań Literackich PAN
Fizyka
prof. dr hab. Katarzyna Chałasińska-Macukow
Wydział Fizyki UW, rektor UW w latach 2005–12
Socjologia, antropologia
prof. dr hab. Henryk Domański
Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Psychologia, pedagogika
prof. dr hab. Adam Frączek
Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, rektor APS w latach 2002–08
Nauki prawne
prof. dr hab. Tomasz Giaro
Wydział Prawa i Administracji UW
Ekonomia i zarządzanie
prof. dr hab. Andrzej Gospodarowicz
Wydział Zarządzania, Informatyki i Finansów UE we Wrocławiu, rektor UE we Wrocławiu w latach 2012–16
oraz prof. dr hab. Tomasz Szapiro
Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH w Warszawie, rektor SGH w latach 2012–16
Nauki techniczne
prof. dr hab. Michał Kleiber
Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN, prezes PAN w latach 2007–15
Historia sztuki, archeologia
prof. dr hab. Janusz Kramarek
Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu (na emeryturze)
Architektura, urbanistyka
prof. dr hab. inż. arch. Ewa
Kuryłowicz
Wydział Architektury PW, Kuryłowicz&Associates Sp. z o.o.
Matematyka, informatyka
prof. dr hab. Jan Madey
Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW
Filozofia
prof. dr hab. Barbara Markiewicz
Wydział Filozofii i Socjologii UW
Chemia
prof. dr hab. Marcin Pałys
Rektor UW, Wydział Chemii UW
Kulturoznawstwo
red. Zdzisław Pietrasik
red. Bartek Chaciński
POLITYKA
Medycyna
prof. dr hab. n. med. dr h.c. Aleksander Sieroń
Wydział Lekarsko-Dentystyczny, Śląski Uniwersytet Medyczny
Geografia
dr hab., prof. UW Maria Skoczek
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW (na emeryturze)
Teologia, religioznawstwo
red. Adam Szostkiewicz
POLITYKA
Muzykologia
red. Dorota Szwarcman
POLITYKA
Historia, nauki polityczne, medioznawstwo
prof. dr hab. Wiesław Władyka
Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW,
POLITYKA
***
Kapituła Społeczna (II etapu)
Marek Belka
Były premier, wicepremier i minister finansów, prezes Narodowego Banku Polskiego w latach 2010–16
Andrzej Jacek Blikle
Profesor matematyki i informatyki, członek Europejskiej Akademii Nauk, przedsiębiorca i trener biznesu, udziałowiec firmy A. Blikle
Henryka Bochniarz
Prezydent Konfederacji Lewiatan; ekonomistka, była minister przemysłu; jedna z animatorek ruchu społecznego Kongres Kobiet
Irena Eris
Doktor farmacji, współwłaścicielka i dyrektor ds. badań firmy Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris, laureatka wielu nagród dla przedsiębiorców, menedżerów i społeczników, odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
Robert Firmhofer
Współtwórca i dyrektor Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, wybitny popularyzator nauki
Grzegorz Miecugow
Dziennikarz i publicysta, współtwórca Faktów w TVN i kanału informacyjnego TVN24
Tomasz Nałęcz
Historyk, publicysta, polityk, w latach 2010–15 doradca Prezydenta RP ds. historii i dziedzictwa narodowego
Sławomir S. Sikora
Prezes zarządu Citi Handlowy SA
Cezary Szczylik
Szef Kliniki Onkologii Centralnego Szpitala Klinicznego MON, członek zespołu, który dokonał pierwszych w Polsce udanych przeszczepów szpiku kostnego w latach 80.
Krzysztof Zanussi
Reżyser, scenarzysta filmowy, publicysta, felietonista
W pracach Kapituły II stopnia uczestniczy również przedstawiciel Kapituły Profesorskiej oraz red. nacz. POLITYKI Jerzy Baczyński.