Minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro uzasadniając w Sejmie projekty ustaw o KRS i ustroju sądów powszechnych, mówił, że nie są one zamachem na trójpodział władzy, lecz powielają rozwiązania stosowane w Europie. Pokazywał również tabele, które miałyby być dowodem na stosowanie konkretnych rozwiązań w tych krajach.
Tabele nie są nowe. Już kilka miesięcy temu pojawiły się na Twitterze ministerstwa:
Szanowni Państwo, poniższe zestawienie wyjaśnia wszystkie wątpliwości. https://t.co/z5beyL6h4o@ZiobroPL pic.twitter.com/KjjlTJPv5j
— Min. Sprawiedliwości (@MS_GOV_PL) 1 lutego 2017
Jak pokazuje Stowarzyszenie Sędziów „Iustitia”, zaprezentowane przez ministerstwo dane na temat powoływania sędziów w innych krajach pomijają niewygodne informacje. Oto jak jest naprawdę:
sprawdzamy po raz drugi! pic.twitter.com/55zh5j3Pd3
— SSP Iustitia Judges (@JudgesSsp) 1 lutego 2017
Przykładowo: w Austrii, według danych ministerstwa sprawiedliwości, sędziowie są nominowani przez prezydenta federalnego na wniosek rządu federalnego lub z jego upoważnienia przez właściwego ministra. Jednak, jak podkreśla „Iustitia”, w tym kraju decydującą rolę w wyborze sędziów odgrywają personel senates (komisje składające się wyłącznie z sędziów, wybieranych przez sędziów), które przedstawiają kandydatów ministrowi sprawiedliwości lub prezydentowi. Sędziów niższej instancji nominuje minister sprawiedliwości, a wyższej – prezydent.
W Niemczech, jak czytamy w tabeli ministerstwa sprawiedliwości, sędziów federalnych mianuje i odwołuje prezydent, a o powołaniu sędziów najwyższych trybunałów decyzuje minister wraz z komisją złożoną z ministrów krajowych i równa im liczba członków wybieranych przez Bundestag. „Sędziowie najwyższych trybunałów są powoływani przez właściwego ministra federalnego, wspólnie z komisją ds. powoływania sędziów i są mianowani przez prezydenta federalnego” – napisano w tabeli. Co na to „Iustitia”? Otóż: w Niemczech system jest zróżnicowany i w każdym landzie występują różne unormowania prawne i w połowie z 16 landów występują komisje elektorskie (na przykładzie jednego z landów pokazano, że komisja ta składa się w większości z sędziów).
W Hiszpanii – jak twierdzi minister Ziobro – Krajowa Rada Sądownictwa jest wybierana przez parlament. Minister nie dodał, że 20 członków rady jest wyłanianych z 36 kandydatów wskazanych przez sędziów.
W Danii wbrew temu, co twierdzi Ziobro, to sędziowie mają kluczowy wpływ na wyłanianie kandydatów do KRS. Według Ziobry sędziowie są tu powoływani przez monarchę na wniosek ministra sprawiedliwości. Ale jest tak: sędziów powołuje król na wniosek ministra, ale spośród kandydatów wyłanianych przez radę ds. powołania sędziów. Składa się ona z sędziów różnych szczebli, kandydatów wskazanych przez Sąd Najwyższy oraz prawnika i dwóch przedstawicieli społecznych – jednak członkowie wybierani przez ministra wyłącznie spośród kandydatów wskazanych przez Zgromadzenie Sądu Najwyższego.
Więcej szczegółów w zaprezentowanych tabelach. Informacje o powoływaniu sędziów w wybranych państwach Unii Europejskiej można znaleźć też na stronie ministerstwa sprawiedliwości. Opracowanie przygotowało Biuro Analiz Sejmowych.