Ruch Arts and Crafts 1850-1914
Narodziny
Wielka Brytania
Cechy charakterystyczne
prostota formy
proste, linearne kształty
pierwsza faza: inspiracja formami naturalnymi, roślinnymi i zwierzęcymi
druga faza: bardziej abstrakcyjna; inspiracja ruchem i istotami mitycznymi
Idee i fakty
Wiara w wyższość rękodzieła nad przedmiotami wykonanymi przy użyciu maszyn; produkty fabryk uznawano za poniżające zarówno dla twórców, jaki i dla użytkowników.
Zwolennicy Arts and Crafts (‘Sztuki i rzemiosła’) tworzyli cechy i towarzystwa rzemieślnicze, by wymieniać się´ poglądami i pomysłami; każda organizacja miała swoich przywódców, konkretną specjalizację i styl.
Przekonanie, że dobra sztuka i wzornictwo mogą zreformować społeczeństwo i poprawić jakość życia twórców i użytkowników (idea ważna dla modernizmu).
Zobacz również
Modernizm [str. 50]
Styl misyjny [str. 64]
Ruch Arts and Crafts
Powstały jako reakcja na skutki dziewiętnastowiecznej industrializacji, której zwolennicy doprowadzili do upadku wzornictwa i jakości wyrobów, Arts and Crafts popiera prostsze i bardziej etyczne podejście do projektowania i wytwarzania rzeczy. Celem, powstałego w Wielkiej Brytanii nurtu, było propagowanie tradycyjnej produkcji rzemieślniczej i rękodzielnictwa. Wiara w wyższość rękodzieła nad przedmiotami wykonanymi maszynowo jednoczyła wszystkich, począwszy od artystów i architektów po pisarzy, projektantów i rzemieślników. Produkcja w fabrykach była, ich zdaniem, poniżająca, zarówno dla twórców, jak i dla użytkowników.
Typowe wzornictwo Arts and Crafts charakteryzowało się prostotą formy i stosowaniem nieskomplikowanych, linearnych kształtów. Było próbą naturalnego połączenia formy, funkcji i wyglądu. W najczystszej postaci zdobienia dopełniały tylko konstrukcję, wówczas jedynymi elementami na powierzchni mebli były łączenia i kołki. Pierwszym, który wskazał zależność pomiędzy upadającymi standardami estetycznymi a moralnymi oczekiwaniami społecznymi, był Augustus W. N. Pugin. Wytrwale wierzył, że poprzez dobre wzornictwo można zreformować społeczeństwo. Jako narzędzie zmiany Pugin wybrał model gotycki. Ów model symbolizował jego zdaniem społeczeństwo prawdziwie chrześcijańskie. Najbardziej wsławił się projektami dla brytyjskiego Parlamentu (1835-1837). Dorobek twórczy i architektoniczny Pugina sta się nieprzerwanym źródłem inspiracji dla innych przedstawicieli Arts and Crafts, takich jak William Burgess, John Ruskin czy William Morris.
Arts and Crafts w Wielkiej Brytanii przechodziło dwie fazy. Przedstawiciele pierwszej, pod przewodnictwem Williama Morrisa, szukali inspiracji w naturze. Często występującymi formami były ptaki, rośliny i zwierzęta, co doskonale odzwierciedla zaprojektowana przez Morrisa tapeta. Druga faza, reprezentowana między innymi przez Arthura Marckmurdo z The Century Guild [Cech Stulecia], charakteryzowała się podejściem bardziej abstrakcyjnym. Wykorzystywano ruch i kształty egzotyczne, związane z istotami mitycznymi. Widać to w ceramice Williama de Morgansa, garncarstwie Waltera Crane’a i kolorowych, emaliowanych wyrobach z metalu Charlesa Ashbee. Wprowadzenie teorii Pugina w życie miało miejsce za sprawà Morrisa, który w 1861 roku założył ‘Morris, Marshall, Faulkner & Co.’ (od 1874 roku Morris & Co.). Firma ta produkowała tapety, meble i kolorowe szkło.
Morris i jemu podobni obwiniali industrializację´ i coraz częstsze wykorzystywanie maszyn za wiele problemów społecznych w Anglii. Jako zagorzali socjaliści wierzyli, że powrót do tradycyjnego rękodzielnictwa poprawi życie biedoty w wiktoriańskiej Anglii, a Świat uczyni lepszym. Ironią losu było jednak to, że wysokie koszty wytwarzania produktu przez Morris & Co, sprawiły, że na takie wyroby stać było jedynie bogatych przemysłowców, którymi Arts and Crafts przecież gardził.
Zainspirowani średniowiecznymi bractwami rzemieślniczymi, zwolennicy idei Arts and Crafts uformowali swoje własne cechy i towarzystwa, by wymieniać się pomysłami i poglądami. Każda organizacja miała swoich przywódców, specjalizację i styl. Były to na przykład Cech św. Jerzego, Cech Stulecia, Cech Rzemiosła, Szkoła Costwold czy Cech Artystów [The Art Workers Guild]. Ich wspólnym celem było „rozwijanie edukacji w zakresie wszystkich sztuk wizualnych poprzez odczyty, spotkania, pokazy, dyskusje i inne metody oraz zaszczepianie i utrzymywanie wysokich standardów wzornictwa i rzemiosła… w sposób dobroczynny dla społeczeństwa”. Gildia Art Workers powstała z połączenia dwóch grup – grupy pięciu młodych architektów znanych jako Towarzystwo Św. Jerzego i z ‘The Fifteen’, założonych przez pisarza i projektanta – Lewisa F. Day’a oraz projektanta/ilustratora – Waltera Crane’a. Do tego znamienitego grona należeli też Morris, Mackmurdo, Ashbee i Charles Voysey.
Podczas, gdy Morris & Co. istniała jako firma o formalnej strukturze, członkowie Cechu Stulecia [The Century Gild] scaleni byli bardzo bliską współpracą. Z kolei twórcy należący do Cechu Artystów [The Art of Workers] pracowali we własnych studiach i pracowniach. Wkrótce pojawiła się wspólna potrzeba pokazania i promocji rezultatów tej pracy. Tak zrodziła się koncepcja powszechnej wystawy. Pomimo sprzeciwów, w roku 1888, pod patronatem Waltera Crane’a, nowa grupa zorganizowała swoją pierwszą wystawę w New Gallery mieszczącej się na Regent Street w Londynie.
Nosiła ona nazwę ‘The Arts and Crafts Exhibition Society’ i od tego wzięła się nazwa nurtu. Chociaż Arts and Crafts zrodził się w Wielkiej Brytanii, szybko znalazł rzesze zwolenników w Stanach Zjednoczonych i całej Europie. W krajach skandynawskich i Europie Środkowej zasilił on sztukę narodową, a w Ameryce znany jest jako Craftsman movement [Ruch Rzemieślniczy], styl misyjny lub Golden Oak. Z punktu widzenia estetyki Arts and Crafts by istotnym etapem rozwoju sztuki dekoracyjnej. Co istotne, rozwijał także przekonanie, że dobra sztuka i dobre wzornictwo poprawiają jakość życia twórców i użytkowników. Wiara ta położyła podwaliny pod modernizm.