Czeczeni, Rumuni, Ormianie...

Gdyby norweski frachtowiec z 433 azjatyckimi uchodźcami na pokładzie chciał zawinąć powiedzmy do Gdańska, to czy nasz rząd pozwoliłby zejść im na ląd? Kto zająłby się wówczas tyloma uchodźcami? Jak my jako społeczeństwo przyjęlibyśmy takich gości? Nie są to tylko teoretyczne pytania. Już w 1990 r. mieliśmy spore kłopoty, kiedy to szwedzkie władze imigracyjne deportowały promami do Świnoujścia kilkuset obywateli państw arabskich i afrykańskich.

Uchodźcy: miejsc brak

Uchodźcy w Dniu Uchodźcy

Lud rozproszony

Dyskusja o przeprosinach za Jedwabne toczy się wokół pytań: czy przepraszać? jak? w czyim imieniu? Nikt nie zadaje pytania: kogo przepraszać? To wydaje się oczywiste: Żydów. Ale kim są Żydzi dzisiaj? Gdzie mieszkają? Czy to jeden wspólny świat? Ten sam w Izraelu, Hollywood, Nowym Jorku, w Kijowie i Buenos Aires? Co ich łączy? Co dzieli? Jak wyglądają stosunki diaspory z Izraelem?

Skazani na wywóz

Kryminaliści spoza Niemiec powinni odsiadywać wyroki we własnych krajach: Polacy w Polsce, Rosjanie w Rosji. Ale żaden więzień-obcokrajowiec nie zostanie odesłany do ojczyzny, jeśli tam łamie się prawa człowieka, a w więzieniach panują nieludzkie warunki. Więc Turcy zostaną w Niemczech, a Polacy wyjadą.

Łodzie zdzierców

Włoski port Otranto na Adriatyku od lat jest celem uchodźców z trzech kontynentów. Setki motorówek przybijających do wybrzeży Pulii, nieskuteczne kontrole, dramat dziesiątków tysięcy ludzi, którzy uciekając przed piekłem nie zawsze znajdują ziemię obiecaną. Nielegalna imigracja uczyniła z Italii drzwi do Europy i stała się dla niej niemałym problemem.

Wielka wycieczka

Co najmniej tysiąc ludzi przerzuconych w ciągu dwóch lat przez Nysę do Niemiec, setki tysięcy dolarów i marek, siatka organizatorów i przewodników, nici prowadzące przez Warszawę, Mińsk, Kijów i Moskwę do Somalii, Ghany, Bangladeszu, Pakistanu i Sri Lanki. Grupy uciekinierów liczyły zwykle po kilkanaście osób, ale były dni, kiedy z Warszawy do Żar przyjeżdżały autobusy wypełnione uchodźcami.

Małe Bałkany

Uchodźcy z Kosowa przybyli do ośrodka kolonijnego w Gołkowicach pod Starym Sączem w dwóch grupach. Ci, którzy dotarli w kwietniu, zamieszkali w drewnianych domkach kempingowych. Ci, którzy na krakowskim lotnisku wylądowali 8 maja, zajęli parterowy pawilon. I zaraz między domkami a pawilonem wybuchła wojna na tle etnicznym.

Przystanek na żądanie

Polska włączyła się do łańcucha międzynarodowej pomocy - pierwsi Albańczycy z Jugosławii są już nad Wisłą. Rząd zadeklarował początkowo, że przyjmiemy dwa tysiące uciekinierów, ale za wyasygnowane na ten cel 4 mln zł z rezerwy budżetowej można będzie ugościć zaledwie tysiąc uchodźców z Kosowa.

Ciesz się, że żyjesz

Fadil w ciągu czterdziestu lat swego życia kilkaset razy przechodził granicę kosowsko-macedońską. Granicę, która w czasach byłej Jugosławii istniała tylko na mapie. Teraz od strony macedońskiej strzegą jej czołgi NATO, uzbrojeni po zęby żołnierze macedońscy oraz dziesiątki policjantów z oddziałów specjalnych. Fadil przekroczył tę granicę jako jeden z tysięcy Albańczyków uciekających przed serbskimi siłami zbrojnymi.