Zrównoważony rozwój to nie dodatek do działalności gospodarczej – to jej kluczowy element. Według badaczy i ekonomistów, między innymi twórców dorocznego raportu „Global Risks Report” ze Światowego Forum Ekonomicznego w Davos, ryzyka związane z klimatem oraz środowiskiem naturalnym stanowią zagrożenia, które będą wpływać na naszą rzeczywistość w najbliższych latach. Stawiając czoła niepewnym warunkom gospodarczym i geopolitycznym, walcząc z inflacją oraz jej przykrymi dla całej gospodarki i społeczeństwa konsekwencjami, przedsiębiorstwa muszą systemowo angażować się w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju. Kluczem i najlepszą drogą do tego celu jest wprowadzanie odważnych zmian wewnątrz własnych organizacji, a także dogłębne poznanie wpływu własnej działalności biznesowej na otoczenie. Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) opublikował w marcu kolejny raport dotyczący zmian klimatu i ich wpływu na różne regiony świata – jego konkluzje są jednoznaczne i zatrważające: jeśli nie podejmiemy odważnych i zdecydowanych działań, przekroczymy zawarty w Porozumieniu paryskim cel 1,5 stopnia już w obecnej dekadzie. Jednak jeśli emisje gazów cieplarnianych zostaną szybko i stanowczo zredukowane w kolejnych latach, być może nadal możliwe będzie uniknięcie najgorszych konsekwencji.
Z takimi wyzwaniami zarówno sektor prywatny, jak i instytucje rządowe nie mogą sobie poradzić samodzielnie. Dlatego tak ważne jest kreowanie wzorców i postaw liderów zrównoważonego rozwoju wewnątrz przedsiębiorstw, mierzenie wpływu na otoczenie każdej organizacji oraz otwarty, oparty na rzetelnych danych i realnych działaniach dialog z interesariuszami.
Przybywa laureatów
Jak co roku, aby uhonorować firmy Złotymi, Srebrnymi i Białymi Listkami CSR POLITYKI, oceniliśmy działalność przedsiębiorstw pod względem środowiskowym (E), społecznym (S) i ładu korporacyjnego (G). Po raz drugi też nagrodziliśmy Zielonymi Listkami POLITYKI firmy-liderów neutralności klimatycznej.
W tegorocznej edycji zestawienia otrzymaliśmy 127 zgłoszeń. Spośród nich aż 105 firm zdobyło wyróżnienia. Złoty Listek CSR POLITYKI trafił do 24 firm, Srebrny Listek do 35, a Biały Listek do 46. Oceny przyznano na podstawie analizy opartej na wypełnionej przez firmy ankiecie, opracowanej według wytycznych normy dotyczącej podstawowych zasad społecznej odpowiedzialności ISO 26000 oraz w stosunku do Europejskich Standardów Raportowania Zrównoważonego Rozwoju i najnowszych trendów ESG. Oznacza to, że ponad 80 proc. firm, które wypełniły ankietę, podejmuje już konkretne działania, dzięki którym stopniowo wprowadzają swoje organizacje na ścieżkę zrównoważonego rozwoju.
Złotymi Listkami wyróżniliśmy liderów ESG za ich konsekwentne wybieranie zrównoważonego rozwoju jako kluczowego elementu strategii biznesowych oraz relacji z interesariuszami. Te organizacje opierają swoje działania na najlepszych lokalnych i globalnych praktykach zarządzania, wzorując się na uznanych międzynarodowych standardach. Ważnym elementem ich strategii zrównoważonego rozwoju jest również regularne raportowanie działań w raportach pozafinansowych lub zintegrowanych, które są zgodne z międzynarodowymi standardami i niezależnie zweryfikowane. Ten aspekt będzie w najbliższym czasie zyskiwał na znaczeniu, ponieważ zgodnie z dyrektywą CSRD obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju obejmie zdecydowanie większą liczbę podmiotów – 3 tys. zamiast 300 spółek obecnie – niż dotychczas już w sprawozdaniach za 2024 r. (ramka: Złoty Listek CSR POLITYKI).
Srebrne Listki przyznano przedsiębiorstwom, które w swojej codziennej działalności deklarują uwzględnianie większości kluczowych rozwiązań z zakresu zrównoważonego rozwoju. Te firmy wdrażają już wysokiej jakości rozwiązania i ujawniają informacje związane z ich działalnością w obszarze ESG. (ramka: Srebrny Listek CSR POLITYKI).
Z kolei Białe Listki otrzymały podmioty, które wdrażają już pewne istotne elementy zarządcze związane z obszarem ESG, ale ich działania wymagają jeszcze udoskonalenia, aby w pełni skutecznie i świadomie zarządzać wpływem firmy na otoczenie (ramka: Biały Listek CSR POLITYKI).
Wśród wyróżnionych firm ponad 90 proc. posiada aktualny, wdrożony i adekwatny dla działalności w Polsce dokument definiujący m.in. kierunki, priorytety, cele, mierniki i zadania związane z zarządzaniem firmą w sposób zgodny z ESG oraz społecznie odpowiedzialny. Ankietowane spółki w większości mają jasno zdefiniowaną strukturę zarządzania tym obszarem, a odpowiedzialność za realizację poszczególnych kluczowych wskaźników efektywności (KPI) dotyczących ESG spoczywa na jednym z członków zarządu aż 82 proc. z nich. Co dowodzi, jak strategiczne miejsce zajmuje zarządzanie obszarem zrównoważonego rozwoju w organizacjach.
Firmy uczestniczące w inicjatywie Listki CSR POLITYKI to liderzy zrównoważonego rozwoju w Polsce. 89 proc. z nich utworzyło kodeks etyki definiujący zasady postępowania biznesowego w firmie, który jest dostępny dla pracowników i innych interesariuszy spółki. W dokumencie wskazany jest sposób, w jaki firma zapobiega zachowaniom korupcyjnym oraz ryzykom nadużyć. Aż 82 proc. ankietowanych spółek wprowadziło kodeks etyki dla swoich dostawców, w którym zdefiniowane są m.in. zasady poszanowania praw człowieka oraz praw pracowniczych. Co więcej, 94 proc. ankietowanych stawia swoim dostawcom formalne wymagania pozafinansowe dotyczące między innymi aspektów środowiskowych, zarządzania różnorodnością w organizacji czy bezpieczeństwa i higieny pracy.
– Z czasów, gdy działania dotyczące społecznej odpowiedzialności biznesu były raczej wynikiem dobrowolnych deklaracji, dotarliśmy do momentu, gdy aby dalej z sukcesem rozwijać swoją działalność, firmy muszą podejmować realne i mierzalne działania na rzecz klimatu, środowiska i zrównoważonej przyszłości. Z satysfakcją przyjmuję fakt, że doraźne, jednorazowe działania ustępują miejsca tym, które mogą przynieść realną, systemową i trwałą zmianę. Widać to zarówno w analizie odpowiedzi ankietowanych firm, jak i w zgłaszanych w przeglądzie praktykach – powiedziała Irena Pichola, partner w Deloitte, lider zespołu ds. zrównoważonego rozwoju w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej, podsumowując kolejną edycję Listków CSR POLITYKI.
Bioróżnorodność i klimat
W tym roku zadaliśmy firmom szereg pogłębionych pytań dotyczących ich zarządzania ryzykami oraz szansami związanymi z bioróżnorodnością. Jak wskazuje World Economic Forum (WEF), utrata bioróżnorodności to jedno z najpoważniejszych zagrożeń następnej dekady. Według ekspertów WEF obecne tempo wymierania gatunków jest dziesiątki do setek razy wyższe niż średnia z ostatnich 10 mln lat. W związku z tym jednym z ogromnych wyzwań stojących przed przedsiębiorstwami jest zmierzenie wpływu ich działalności na naturę, a także odpowiednie przygotowania i adaptacja do konsekwencji utraty bioróżnorodności oraz zapobieganie jej postępowaniu. Podczas gdy aż 89 proc. ankietowanych przedsiębiorstw deklaruje posiadanie sformalizowanego podejścia do zarządzania kwestiami wpływu na środowisko i ochrony środowiska, to już tylko 48 proc. spółek zobowiązało się do podjęcia działań związanych z bioróżnorodnością. Z kolei 30 proc. analizuje i ocenia wpływy i zależności swojego łańcucha wartości w kontekście bioróżnorodności. W wielu branżach, chociażby tekstylnej czy energetycznej, odpowiednie podejście do kwestii bioróżnorodności powinno być kluczowym elementem strategii biznesowych.
Dlatego kontynuujemy rozpoczętą w ubiegłym roku praktykę przyznawania Zielonych Listków POLITYKI firmom, które wyróżniają się działaniami dążącymi do neutralności klimatycznej. Ponownie wyróżniliśmy firmy, dla których redukcja ich negatywnego wpływu na klimat, zapobieganie zmianom klimatu oraz adaptacja do nich są strategicznymi elementami działań biznesowych. Co więcej, odpowiedzialność za zarządzanie wpływem działalności biznesowej na klimat jest przypisana do jednego z członków zarządu. Wyróżnione firmy posiadają także strategie adaptacji do zmian klimatycznych, uwzględniające jasno zdefiniowane działania, które mają doprowadzić organizację do osiągnięcia celu redukcyjnego zdefiniowanego w ramach Porozumienia paryskiego.
W tym roku wyróżniliśmy przedsiębiorstwa, które nie tylko w wiarygodny sposób mierzą swój ślad węglowy, stosując uznaną metodę liczenia GHG Protocol w zakresie 1 i 2, czyli dotyczącym bezpośrednio działalności ich organizacji, ale także uwzględniają zakres 3, czyli emisje pochodzące z całego łańcucha wartości firmy. Laureaci tegorocznych Zielonych Listków poddają kalkulację swojego śladu węglowego zewnętrznej weryfikacji oraz ustalają cele neutralności klimatycznej w obrębie redukcji emisji gazów cieplarnianych zgodne z uznaną międzynarodowo metodyką Science Based Targets Initiative (The SBTi) (ramka Zielony Listek POLITYKI).
Pomimo zaostrzonych kryteriów oceny w tegorocznej edycji więcej firm zostało nagrodzonych zarówno Złotymi, jak i Zielonymi Listkami. Z drugiej strony dostrzegamy, że zmiany zachodzą zbyt wolno. Tylko 49 proc. wdrożyło strategię dekarbonizacji zgodną z SBTi, a jedynie 36 proc. potwierdza wiarygodność mierzonych emisji z łańcucha wartości organizacji. – Musimy pamiętać, że w wyniku regulacji już w styczniu 2024 r. banki będą bardziej wnikliwie analizować dane ESG – takie jak np. ślad węglowy czy posiadanie strategii dekarbonizacji. Równie ważna będzie rzetelna weryfikacja ujawnianych danych. Z tego względu podejmowane decyzje instytucji finansowych dotyczące finansowania działalności gospodarczej będą w dużej mierze zależne od zaangażowania i strategicznych decyzji biznesowych firm w obszarze ESG – podkreśliła Maria Ibisz, senior manager w zespole ds. zrównoważonego rozwoju w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej Deloitte.
Coraz lepsze praktyki
Od lat Listkom CSR POLITYKI towarzyszy przegląd inicjatyw wspierających realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju. W tym roku, podobnie jak w poprzednim, poprosiliśmy firmy o podzielenie się dobrymi praktykami, które dotyczą Celu 12, dotyczącego odpowiedzialnej konsumpcji i produkcji oraz Celu 13, dotyczącego ochrony środowiska naturalnego i klimatu.
– Biznes w Polsce coraz lepiej rozumie znaczenie realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju dla zmiany świata w kierunku, którego wszyscy potrzebujemy. Zarówno w kontekście przeciwdziałania zmianom klimatu i utracie bioróżnorodności, jak i wzmacniania spójności społecznej czy też wdrażania i wzmacniania regulacji, wprowadzania rozwiązań systemowych. A także partnerstw sektorowych i międzysektorowych, niezbędnych dla skutecznej realizacji SDGs – podkreśla Marzena Strzelczak, prezeska, dyrektorka generalna Forum Odpowiedzialnego Biznesu, członkini zarządu CSR Europe. Jej zdaniem dziś, jak nigdy, potrzebujemy zaangażowania i odpowiedzi biznesu na kryzys związany z rosnącymi kosztami utrzymania, a więc i pogłębiającymi się nierównościami, a także rosnącą polaryzacją społeczną. Wagę ryzyk spod znaku „S” w ESG potwierdzają, między innymi, wyniki „European Sustainable Industry Barometer” opracowanego przez CSR Europe i Moody’s. Aż 64 proc. istotnych aspektów oddziaływania firm dotyczy właśnie obszaru społecznego.
ALEKSANDRA KOWALSKA-LABRAIKI, OLGA KOWALSKA (DELOITTE),
WSPÓŁPRACA ZOFIA LEŚNIEWSKA
***
Złoty Listek CSR POLITYKI 2023
• ANWIL SA
• Bank Millennium SA
• BNP Paribas Bank Polska SA
• CANPACK SA
• CCC SA
• Coca-Cola HBC Polska Sp. z o.o.
• DB Schenker w Polsce
• Energa SA Grupa Orlen
• Grupa Ergo Hestia
• Grupa Raben
• ING Bank Śląski SA
• InPost Sp. z o.o.
• Jeronimo Martins Polska SA
• Kaufland Polska Markety Sp. z o.o. Sp. j.
• Lidl Polska
• LPP SA
• Orange Polska SA
• Polpharma SA
• PKN ORLEN SA
• Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA
• Santander Bank Polska SA
• Stena Recycling Sp. z o.o.
• T-Mobile Polska SA
• Żabka Polska Sp. z o.o.
***
Srebrny Listek CSR POLITYKI 2023
• GK AGORA SA
• Allegro Sp. z o.o.
• ArcelorMittal Poland SA
• Bank Ochrony Środowiska SA
• Carlsberg Polska Sp. z o.o.
• CEMEX Polska Sp. z o.o.
• Credit Agricole Bank Polska SA
• Danone Sp. z o.o.
• DPD Polska Sp. z o.o.
• Echo Investment SA
• EMITEL SA
• Eurocash SA
• Gdańsk Transport Company SA
• Global Cosmed SA
• GK CIECH SA
• GK Amica
• Grupa Kęty SA
• Grupa Żywiec SA
• Inter Cars SA
• Kompania Piwowarska SA
• KRUK SA
• Kuehne + Nagel Sp. z o.o.
• Lubelski Węgiel Bogdanka SA
• mBank SA
• PGE Polska Grupa Energetyczna SA
• Polenergia SA
• Provident Polska SA
• Schumacher Packing Sp. z o.o.
• Servier Polska Sp. z o.o.
• Sodexo Polska Sp. z o.o.
• Solaris Bus&Coach Sp. z o.o.
• SumiRiko Poland Sp. z o.o.
• TAURON Polska Energia SA
• UNIBEP SA
• Żywiec Zdrój SA
***
Biały Listek CSR POLITYKI 2023
• AB SA
• Adamed Pharma SA
• Bank Citi Handlowy
• Bank Gospodarstwa Krajowego
• BASF Polska Sp. z o.o.
• BEST SA
• Brose Sitech Sp. z o.o.
• Budimex SA
• Capgemini Polska Sp. z o.o.
• Carrefour Polska Sp. z o.o.
• GK CD Projekt SA
• Cellnex Poland Sp. z o.o.
• CHEP Polska Sp. z o.o.
• Circle K Polska
• Enea SA
• Epson Europe B.V. Sp. z o.o.
• Fabryka Łożysk Tocznych – Kraśnik SA
• Fabryki Mebli Forte SA
• Fiberhost SA
• FM Polska Sp. z o.o.
• Fujitsu Technology Solutions Sp. z o.o.
• Grupa Lubawa
• GK Neuca SA
• GK Comarch SA
• Grupa Skanska
• Grupa Veolia w Polsce
• Hochland Polska Sp. z o.o.
• KGHM Polska Miedź SA
• L’Oréal Polska Sp. z o.o.
• Lux Med Sp. z o.o.
• Makro Cash and Carry Polska SA
• PKO Bank Polski SA
• Rejonowy Bank Spółdzielczy w Lututowie
• Robert Bosch Sp. z o.o.
• Sanofi Polska
• Sephora Polska Sp. z o.o.
• Shell Polska Sp. z o.o.
• Signify Poland Sp. z o.o.
• SoftServe POLAND Sp. z o.o.
• Totalizator Sportowy Sp. z o.o.
• VIVE Textile Recycling Sp. z o.o.
• Volkswagen Poznań Sp. z o.o.
• Walstead Central Europe Sp. z o.o.
• Wirtualna Polska Holding SA
• Wunderman Thompson Technology Sp. z o.o.
***
Zielony Listek POLITYKI
• BNP Paribas Bank Polska SA
• Coca-Cola HBC Polska Sp. z o.o.
• Cellnex Poland Sp. z o.o.
• Danone Sp. z o.o.
• Epson Europe B.V. Sp. z o.o.
• Grupa ERGO Hestia
• Grupa Raben
• Grupa Skanska Polska
• InPost Sp. z o.o.
• Lidl Polska
• LPP SA
• Orange Polska SA
• Sanofi Polska
• Servier Polska Sp. z o.o.
• Signify Poland Sp. z o.o.
• SumiRiko Poland Sp. z o.o.
• T-Mobile Polska SA
• Żabka Polska Sp. z o.o.
• Żywiec Zdrój SA
***
Wyróżnione dobre praktyki:
• Carlsberg Polska Sp. z o.o. – innowacyjna butelka Fibre Bottle
• Cemex Polska Sp. z o.o. – Vertua® – niskoemisyjne cementy, obniżające ślad węglowy
• GK CIECH SA – wdrożenie innowacyjnej technologii odzysku soli wypadowej
• Grupa Raben – wykorzystanie w przewozach 40-tonowych elektrycznych ciężarówek
• Emitel SA – projekty Smart City
• Energa SA Grupa Orlen – planeta Energii: wdrożenie inteligentnej sieci AMI Tetra oraz Domy Dobrej Energii
• FABRYKI MEBLI „FORTE” SA – „Bądź eko! Oddaj stare meble do recyklingu”
• InPost Sp. z o.o. – projekt Green City
• INTER CARS SA – Bio Service – platforma pomagająca warsztatom w utylizacji odpadów
• Lidl Polska – ekoeksperymentarium – promocja zrównoważonej konsumpcji oraz realizacja strategii klimatycznej w oparciu o metodologię SBTI
• LPP SA – ograniczenie emisyjności obiektów LPP – zwiększenie udziału OZE w zasilaniu
• OTCF SA – strategia 4F Change
• Żabka Polska Sp. z o.o. – zamknięcie obiegu surowców w sklepach Żabka
***
Firmy na rzecz Ukrainy i uchodźców
Po raz kolejny wyróżniliśmy firmy, które kontynuują działania wspierające walczącą Ukrainę oraz uchodźców z tego kraju. Doceniliśmy przede wszystkim te praktyki, które mają charakter długofalowy, a nie jednorazowy. Oto firmy wykazujące się inicjatywą, zaangażowaniem, wolontariatem pracowniczym, specjalnymi usługami bankowymi oraz pomocą rzeczową:
• Bank Millennium SA
• Enea SA
• Grupa ERGO Hestia
• Jeronimo Martins Polska SA
• Lidl Polska
• Provident Polska SA
• Santander Bank Polska SA
• SoftServe Poland Sp. z o.o.