80 proc. skazanych na izolację więzienną pozostaje na wolności. Sąd bowiem ich karę zawiesza na okres próby. Czy te 80 proc., wśród których niemało gwałcicieli i rabusiów – w tych grupach zawieszenia dochodzą do 40–50 proc. – to jednak nie za wiele i nie należy zmienić tych proporcji? Różnice zdań w tej sprawie istotnie podzieliły środowisko prawnicze.
Dla ofiar przestępstw i ich rodzin jest ognistym aniołem zesłanym, by pomagał pokrzywdzonym. Niektórzy sędziowie i policjanci nie znoszą go za wywieranie presji, nieprawnicze tyrady i demonstracje w sądach. Zarzucają sekciarski sposób działania. Od końca maja Krzysztof Orszagh pełni rolę rzecznika praw ofiar przestępstw na dwa sposoby: społecznie – jako prezes stowarzyszenia i urzędowo – jako doradca ministra.
Z opisu towarzyszącego prokuratorskim zarzutom wyziera smutny portret wałbrzyskiego sędziego Józefa Z.: wpada w złe towarzystwo, zaprzyjaźnia się ze złodziejami, pije z nimi alkohol, ulega deprawacji. I spada na samo dno, obiecuje przysługi, w zamian bierze drobne sumki, prezenciki, wódkę. Ale postawić sędziego przed sądem nie sposób.
Proces byłego senatora, prezesa Westy, ślimaczy się przed łódzkim sądem szósty rok, lecz nie to było ostatnio przedmiotem troski sędziów w Strasburgu. Europejski Trybunał Praw Człowieka zasądził 30 tys. zł zadośćuczynienia za straty moralne, jakie poniósł Janusz Baranowski w wyniku nieprawidłowo zastosowanego wobec niego tymczasowego aresztowania. Sprawy Baranowskiego by nie było, gdyby Polska zachowała minimum staranności i przezorności.
Czy prokuratorzy, sędziowie i ławnicy mogą się bać? Oczywiście, zrozumiałe są ludzkie reakcje w czasach narastającej nerwowości społeczeństwa i brutalności bandytów. Dowiódł jej niedawny zamach w jeleniogórskim sądzie (POLITYKA 13). A jednak przedstawiciele organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości nie powinni swej bojaźni okazywać. Ani na sali rozpraw, ani w mediach.
Tydzień w skrócie: pedofil brutalnie gwałci dwóch chłopców; zabójca księdza Popiełuszki obraża pamięć swojej ofiary i sędziów, nazywając ich klownami, bandyci rzucają granaty w jeleniogórskim sądzie. Sprawy pozornie dość od siebie odległe, ale łączy je wspólny element – liberalizm Temidy. Pedofil za dobre sprawowanie wyszedł przedterminowo z więzienia. Zabójca księdza skorzystał z rutynowej przepustki do wolnego świata. Herszt jeleniogórskiej bandy był sądzony za czyny popełnione podczas przerwy (udzielonej przez sąd) w odbywaniu kary.
Minął rok od wejścia w życie ustawy o odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, którzy w latach 1944–89 sprzeniewierzyli się swej niezawisłości. Wydanie ustawy poprzedziła burzliwa dyskusja, bo osoby znające nieco mechanizmy wymiaru sprawiedliwości przywitały ten krok z daleko idącym sceptycyzmem. Mieli rację. Okazało się bowiem, że góra urodziła mysz.